Αναμένουμε τώρα τη δημιουργία υπηρεσιών 5G π.χ στην βιομηχανία, εκπαίδευση, ναυτιλία, smart cities κτλ. Όπου θα δούμε το πραγματικό όφελος στην οικονομία και προς τον απλό πολίτη
Έχουμε όλοι πλέον αντιληφθεί ότι οι ηλεκτρονικές επικοινωνίες έχουν εισβάλει για τα καλά στην καθημερινότητά μας και έχουν αλλάξει τις συνήθειες όχι μόνο των πολιτών αλλά και των επιχειρήσεων. Το Γραφείο του Επιτρόπου Επικοινωνιών αφενός μέσω του ΓΕΡΗΕΤ προσπαθεί να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα ρυθμιστικά μέτρα ώστε να διασφαλίσει την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών και τη διοχέτευση πληροφοριών στην αγορά τόσο προς τους καταναλωτές όσο και στους παρόχους, και αφετέρου μέσω της ΑΨΑ (Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας) να διασφαλίζει την ασφάλεια όλων των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και κατ΄επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Όσον αφορά τις αναγκαίες υποδομές, να αναφέρω ότι η ανάπτυξη των δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας (δίκτυα VHCN) που θα επιτρέψει τη σύνδεση με μεγάλες ταχύτητες, κινείται με γοργούς ρυθμούς και αναμένεται, σύμφωνα και με τα δεδηλωμένα πλάνα των παροχέων, η κάλυψη των υποστατικών με δίκτυα οπτικής ίνας να φθάσει το 85% μέχρι το 2026. Ένας από τους παράγοντες προώθησης αυτών των επενδύσεων είναι η δημιουργία από το ΓΕΡΗΕΤ του αναγκαίου ρυθμιστικού περιβάλλοντος το οποίο διασφαλίζει την ανάπτυξη της αγοράς σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και την προώθηση των επενδύσεων. Ως εκ τούτου, αναμένεται να επιτευχθεί ο στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την πλήρη κάλυψη με δίκτυα VHCN μέχρι το 2030. Για την επίτευξη του στόχου αυτού αναμένεται να συμβάλουν και τα σχέδια κρατικής ενίσχυσης για κάλυψη περιοχών στις οποίες οι παροχείς δεν έχουν πρόθεση να αναπτύξουν δίκτυα.
Παράλληλα, , η Κύπρος είναι ανάμεσα στις πρώτες χώρες παγκόσμια που έχει ήδη επιτύχει πλήρες ποσοστό πληθυσμιακής κάλυψης σε 5G. Αυτό που αναμένουμε τώρα να δούμε είναι η δημιουργία υπηρεσιών 5G π.χ στην βιομηχανία, εκπαίδευση, ναυτιλία, smart cities κτλ. όπου θα δούμε το πραγματικό όφελος στην οικονομία όσο και προς τον απλό πολίτη.
Όλες αυτές οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν ταυτόχρονα και προκλήσεις για την ΑΨΑ στις αρμοδιότητες της οποίας εμπίπτει η βελτίωση των επιπέδων ασφάλειας και εμπιστοσύνης για τη χρήση των αναδυόμενων τεχνολογιών. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι σύμφωνα με έρευνες καταναλωτών σε πολίτες και επιχειρήσεις που διεξήγαγε η ΑΨΑ το διάστημα Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου 2022 διαπιστώθηκε πως η πιο συχνή επίθεση που έχουν δεχθεί αμφότεροι τον τελευταίο χρόνο είναι τύπου ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing). Στις επιχειρήσεις το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 36% και στους πολίτες στο 30%. Αυτό σημαίνει ότι ένας στους τρεις, είτε πολίτης είτε επιχείρηση, δέχθηκε ηλεκτρονική επίθεση και μάλιστα η μέση χρηματική ζημιά για μια επιχείρηση που δέχεται κυβερνοεπίθεση εκτιμάται περίπου στις 23 χιλιάδες ευρώ ενώ για τους πολίτες στα 318 ευρώ, συνεπώς είναι αυτονόητη η σημαντικότητα της ασφάλειας όλων των ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
Στις αρμοδιότητες της ΑΨΑ εμπίπτει επίσης και η εποπτεία των Φορέων Κρίσιμων Υποδομών που περιλαμβάνει την παρακολούθηση της επίδοσης τους σε θέματα ασφαλείας. Σε αυτό το πλαίσιο η ΑΨΑ προγραμματίζει τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου μοντέλου εποπτείας και παρακολούθησης με στόχο την περαιτέρω βελτίωση του επιπέδου κυβερνοασφάλειάς τους.
Επιπρόσθετα, η υποδομή του Εθνικού CSIRT-CY αναβαθμίζεται συνεχώς λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα με στόχο να προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Για παράδειγμα στοχεύοντας στην έγκαιρη προειδοποίηση περιστατικών κυβερνοασφάλειας προχωρούμε με γοργούς ρυθμούς στην εγκατάσταση εξειδικευμένων αισθητήρων στις Κρίσιμες Υποδομές. Επιπρόσθετα, η υποδομή SOC (Security Operations Centre) που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία δύο χρόνια, προσφέρει ελέγχους ασφαλείας σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα, η συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού είναι βασικό μέλημα μας γι’ αυτό έχει αναπτυχθεί πλατφόρμα περιβάλλοντος κατάρτισης Cyberange, με στόχο τη δημιουργία και την ανάπτυξη ρεαλιστικών ασκήσεων κυβερνοασφάλειας σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων της ναυτιλίας, της ενέργειας και των ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
Τον Δεκέμβριο του 2021, η ΑΨΑ ορίστηκε ως το Εθνικό Κέντρο Συντονισμού Κυβερνοασφάλειας στην Κυπριακή Δημοκρατία (NCCC-CY). Το NCCC-CY έχει ως σκοπό την παροχή χρηματοδοτήσεων για την Κυβερνοασφάλεια στην Κυπριακή επικράτεια τόσο μέσα από σχέδια χορηγιών για μικρομεσαίες επιχειρήσεις όσο και μέσα από χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων. Επίσης θα προσφέρει γνώση και θα διευκολύνει την πρόσβαση σε τεχνογνωσία για βιομηχανικά, τεχνολογικά και ερευνητικά θέματα κυβερνοασφάλειας. Για το σκοπό αυτό έχουμε πετύχει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του χρηματοδοτικού πλαισίου “Ψηφιακή Ευρώπη” τόσο για την ανάπτυξη του NCCC-CY όσο και για την παροχή ενός εκατομμύριου ευρώ στις επιχειρήσεις μέσα από την ανάπτυξη εθνικών σχεδίων χορηγιών την επόμενη διετία. Όραμα μας είναι να καταστεί η Κυπριακή Δημοκρατία περιφερικό κέντρο υπηρεσιών κυβερνοασφάλειας, όπως επίσης και να διασφαλίσουμε έναν αξιόπιστο και προστατευμένο κυβερνοχώρο για όλους τους πολίτες.
Επίσης, τέλος του 2021 η ΑΨΑ ανέλαβε και το ρόλο της Εθνικής Αρχής Πιστοποίησης Κυβερνοασφάλειας (NCCA) με στόχο να προάγει το θεσμό της πιστοποίησης κυβερνοασφάλειας για προϊόντα και υπηρεσίες στον τομέα πληροφορικής και επικοινωνιών και να αναπτύξει τις σχετικές ικανότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας, με απώτερο στόχο η Κύπρος να καταστεί περιφερειακό κέντρο πιστοποιήσεων, με όλα τα συνεπαγόμενα οφέλη.
Καταληκτικά, επιτρέψτε μου να τονίσω ότι η εποχή που ζούμε ευνοεί τις γρήγορες και δραστικές αλλαγές στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και της κυβερνοασφάλειας. Συνεπώς όχι μόνο το 2023 αλλά και κάθε νέα χρονιά θα είναι γεμάτη με προκλήσεις. Γι’ αυτό και εμάς στόχος μας ως είναι να είμαστε συνεχώς σε εγρήγορση ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε επιτυχώς στις προκλήσεις που είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν.
*Επίτροπος Επικοινωνιών
