Τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διαμόρφωση πλαισίου αντισταθμιστικών μέτρων για την απώλεια αξίας γης που έχουν υποστεί ιδιοκτήτες γης στον Ακάμα και στήριξης των τοπικών κοινοτήτων, όπως αυτές ετοιμάστηκαν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το οποίο επισημαίνει ότι τυχόν εφαρμογή τους δεν δημιουργεί προηγούμενο αποκαλύπτει σήμερα ο «Φ». 

Ουσιαστικά πρόκειται για τέσσερα μέτρα για τα οποία εκφράστηκαν επιφυλάξεις από τους υπουργούς Εσωτερικών και Οικονομικών, χωρίς ωστόσο τα δύο Υπουργεία να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις για αντισταθμιστικά μέτρα. Σημειώνεται ότι σε αντίθεση με το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα που θα δημοσιευτεί στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας την ερχόμενη Τρίτη, τελευταία ημέρα της κυβέρνησης Αναστασιάδη, τα αντισταθμιστικά μέτρα αφέθηκαν να μελετηθούν και να οριστικοποιηθούν από τη νέα κυβέρνηση. 

Για τη διαχείριση των ιδιωτικών περιουσιών προτείνεται όπως, στις περιπτώσεις που οι περιορισμοί που θα τεθούν από το Τοπικό Σχέδιο επηρεάζουν αρνητικά δικαιώματα ανάπτυξης που αποδεδειγμένα υπήρχαν πριν από τον ορισμό της περιοχής σε λευκή ζώνη, διαμορφωθεί πλαίσιο μέτρων προς αντιστάθμιση της απώλειας αυτής. Παράλληλα, με στόχο τη δημιουργία σημαντικών οικονομικών και κοινωνικών ωφελειών των τοπικών κοινοτήτων προτείνεται η ανάπτυξη και εφαρμογή Στρατηγικής Αειφόρου Τουρισμού, στοχευμένης στα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά του Ακάμα, αναδεικνύοντας το σημαντικό και ξεχωριστό τουριστικό προϊόν που έχει να προσφέρει η περιοχή αυτή. 

1) Εφαρμογή συστήματος πληρωμών με βάση τις Οικοσυστημικές Υπηρεσίες που προσφέρουν τα ιδιωτικά τεμάχια που έχουν επηρεαστεί. 

Μέσω αυτού του συστήματος, ο στόχος είναι να αποδοθεί αυξημένη αξία στη γη, ώστε το Κράτος να προτείνει λύσεις αποζημίωσης της γης, οι οποίες να είναι πιο δίκαιες και ελκυστικές στους ιδιοκτήτες γης. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Η εφαρμογή ενός πλαισίου Πληρωμών Οικοσυστημικών Υπηρεσιών για τους ιδιοκτήτες ιδιωτικής γης στον Ακάμα θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να περιλαμβάνει διερεύνηση και λήψη αποφάσεων ως προς τα πιο κάτω:

α) Προσδιορισμό της ιδιωτικής γης που αποδεδειγμένα στερήθηκε αναπτυξιακά δικαιώματα λόγω των αναγκών προστασίας της περιοχής. 

β) Απόδοση αυξημένης αξίας στην επιλέξιμη ιδιωτική γη στη βάση κατάλληλης μεθοδολογίας που θα επιλεγεί για την εκτίμηση των Οικοσυστημικών Υπηρεσιών που προσφέρουν τα επιλέξιμα τεμάχια. 

γ) Ρύθμιση του νομοθετικού πλαισίου που θα διέπει τη συμπερίληψη των Οικοσυστημικών Υπηρεσιών στην οικονομική εκτίμηση της αξίας γης και να πλαισιώνει τις σχετικές συναλλαγές. 

δ) Υιοθέτηση μηχανισμών αποζημίωσης με βάση τις νέες αυξημένες αξίες γης. Τέτοιου είδους ρυθμίσεις προτείνεται να δίνουν διάφορες επιλογές στους ιδιοκτήτες (π.χ. απαλλοτρίωση της γης τους, ανταλλαγή με κρατική γη σε σημείο της περιοχής που έχει υποδειχθεί από το τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, ή άλλες ρυθμίσεις που θα προταθούν από την Διεθνή Επιστημονική Επιτροπή). 

2) Δημιουργία πράσινου ταμείου Ακάμα.

Το Ταμείο θα λαμβάνει χρηματοδότηση από τα έσοδα του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, καθώς και από άλλες πηγές (π.χ. από ιδιωτικούς οργανισμούς στο πλαίσιο της Κοινωνικής Εταιρικής τους Ευθύνης). Το ταμείο θα χρηματοδοτεί δράσεις ανάπτυξης των κοινοτήτων της περιοχής και εφαρμογής των μέτρων που περιλαμβάνονται στη Στρατηγική Αειφόρου Τουρισμού του Ακάμα.

3) Ανάπτυξη και εφαρμογή δράσεων αυξημένης εκταρικής επιδότησης αγροτικών τεμαχίων.

Η δράση αυτή θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και δεν θα αφορά μόνο τους ιδιοκτήτες γης που αποδεδειγμένα επηρεάστηκαν δυσμενώς από το τοπικό σχέδιο, αλλά όλους τους αγρότες που διαχειρίζονται τη γη τους με συμβατό τρόπο με αυτόν που προβλέπεται στο Διάταγμα Διαχείρισης της Περιοχής. 

4) Διαμόρφωση και εφαρμογή Στρατηγικής Αειφόρου Τουρισμού για τη Χερσόνησο του Ακάμα, με επίκεντρο τα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά του Ακάμα.

Η ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται μονοδιάστατα, λαμβάνοντας υπόψη μόνο την αξία της γης. Η αύξηση της αξίας και η αειφόρος ανάπτυξη του Ακάμα μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργία και προώθηση ενός εξειδικευμένου τουριστικού προϊόντος με συγκεκριμένη ταυτότητα που να αντλεί τα χαρακτηριστικά της από την προστασία του περιβάλλοντος. Η διαδικασία αυτή θα συνοδεύεται από επενδύσεις, τη δημιουργία υποδομών στις γύρω κοινότητες και νέων θέσεων εργασίας και πηγών σημαντικών εισοδημάτων προς την τοπική κοινωνία. Το ΥΓΑΑΠ βρίσκεται σε επικοινωνία με την Παγκόσμια Τράπεζα που εκπροσωπήθηκε σε σχετικό διεθνές συνέδριο που διοργανώθηκε πρόσφατα στην Κύπρο, για την παροχή τεχνικής βοήθειας προς την Κυπριακή Δημοκρατία, ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί το τουριστικό προϊόν της Χερσονήσου Ακάμα με τρόπο που να διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και η δημιουργία σημαντικών οικονομικών ωφελειών προς τις τοπικές κοινότητες. 

Πολεοδομικά κίνητρα για διατήρηση του τοπίου

Με αφορμή το χθεσινό δημοσίευμα του «Φ» με τίτλο «Άφησαν την καυτή πατάτα στους διαδόχους», ο διευθυντής Πολεοδομίας σε ανακοίνωσή του διαψεύδει την αναφορά ότι ο υπουργός Εσωτερικών δεν επέτρεψε στον διευθυντή Πολεοδομίας να καταθέσει «συγκεκριμένη πρόταση αντισταθμιστικών μέτρων εύκολη και εφαρμόσιμη». «Ούτε εύκολα, ούτε πολύ περισσότερο έτοιμα αντισταθμιστικά μέτρα υπήρχαν και αυτό πάρα το γεγονός ότι το Πολεοδομικό Συμβούλιο κατέβαλε τεράστιες προσπάθειες να επεξεργαστεί σειρά αντισταθμιστικών μέτρων. Η δυστοκία στην ετοιμασία τους προέκυψε από τις υπέρμετρα αυστηρές ρυθμίσεις που η Περιβαλλοντική Αρχή επέβαλε και οι οποίες επηρεάζουν ουσιαστικά τις αξίες της γης στην περιοχή, εξουδετερώνοντας τη δυνατότητα σύνταξης αντισταθμιστικών μέτρων καθιστώντας την σε πολλές των περιπτώσεων νομικά ανέφικτη».

Στο μεταξύ, την περασμένη Τετάρτη, κατά τη διάρκεια συνεδρίας της κοινοβουλευτικής επιτροπής Περιβάλλοντος και ερωτηθείσα σχετικά για τα αντισταθμιστικά μέτρα, η Νατάσα Κασπαρή, ανώτερη λειτουργός Πολεοδομίας, απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή Νίκου Κέττηρου ανέφερε ότι «ξεκάθαρα υπήρξε συγκεκριμένη εισήγηση για προστασία του τοπίου Ακάμα μέσω της έκδοσης σχετικών διαταγμάτων από τον ΥΠΕΣ για δυνατότητα μεταφοράς συντελεστή δόμησης», από περιοχές εκτός ορίου ανάπτυξης σε περιοχές εντός ορίου ανάπτυξης.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», στο προσχέδιο του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα το οποίο υπογράφτηκε χθες από τον υπουργό Εσωτερικών και θα δημοσιευτεί την προσεχή Τρίτη 28 Φεβρουαρίου υπάρχει συγκεκριμένη διάταξη με βάση την οποία παραχωρούνται πολεοδομικά κίνητρα για τη διατήρηση του τοπίου, που προϋποθέτει ανταλλαγή ιδιωτικών περιουσιών εκτός καθορισμένων ορίων ανάπτυξης (περιοχές δότες) με τεμάχια γης εντός καθορισμένων ορίων ανάπτυξης (περιοχές δέκτες).

Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι το παρόν Σχέδιο προβλέπει την προώθηση ολοκληρωμένου πλαισίου πολεοδομικών κινήτρων για τη διατήρηση του τοπίου Ακάμα, παρέχοντας τη δυνατότητα μεταφοράς δομήσιμου εμβαδού (πολεοδομικό κίνητρο) από τεμάχια γης που καθορίζονται ως «τεμάχια δότες» σε άλλα τεμάχια γης που καθορίζονται ως «τεμάχια δέκτες». Τονίζεται δε ότι το κίνητρο θα παρέχεται στη βάση διατάγματος του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο θα καθορίζει το ύψος του παρεχόμενου κινήτρου, τις περιοχές δότες και δέκτες καθώς και το μηχανισμό ενεργοποίησης του κινήτρου. Επιπλέον, σημειώνεται, το διάταγμα είναι δυνατό να προβλέπει και άλλα μέτρα προς επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού.

Περαιτέρω, πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι συζητήθηκε σε συνεδρία στο Υπουργείο Οικονομικών ακόμα και η ρήτρα για ανταλλαγή, να είναι παρόμοια με αυτές που ισχύουν για τις διατηρητέες οικοδομές.  

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Άλλα αντ’ άλλων από την Πολεοδομική Αρχή

Είναι άξιο απορίας, πως προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι «η Πολεοδομική Αρχή υιοθέτησε στην ολότητά τους τις εισηγήσεις της Περιβαλλοντικής Αρχής από το 2021», εάν αναλογιστούμε για παράδειγμα ότι η λατομική ζώνη Ανδρολύκου απορρίφθηκε το 2021, αλλά επανήλθε το 2022. Ακόμη πιο χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της τουριστικής ζώνης της Ίννειας, η οποία χωροθετείτο πάνω στο υψηλότερο σημείο της κορυφογραμμής της Λαόνας και ενώ απορρίφθηκε το 2021, επανήλθε το 2022, όχι μόνο στην ίδια ακριβώς χωροθέτηση, αλλά σε ακόμα μεγαλύτερη έκταση από την ήδη απορριφθείσα. Αγνοεί επίσης η Πολεοδομική Αρχή ότι τυχόν έγκριση των ήδη απορριφθέντων προνοιών πολεοδομικών ζωνών του ΤΣΑ θα επέφερε σοβαρότατες και δυσμενέστατες νομικές κυρώσεις στο κράτος, λόγω ακριβώς του γεγονότος ότι επανήλθαν προς εξέταση, ενώ είχαν ήδη απορριφθεί με βάση νομικά δεσμευτικούς όρους της έκθεσης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης που εξέδωσε η Περιβαλλοντική Αρχή το 2021. Αυτό εξάλλου καταγράφεται από την εξωτερική εμπειρογνώμονα τη Ελεγκτικής Υπηρεσίας που κλήθηκε να εξετάσει την τήρηση των προνοιών των οδηγιών της ΕΕ για τη φύση.