Στις 5 Μαρτίου 2025 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) ανακοίνωσε την πρωτοβουλία «Ένωση Δεξιοτήτων» (Union of Skills), η οποία επίκειται να συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της απασχολησιμότητας, στην προσαρμογή των αναγκών της σύγχρονης αγοράς εργασίας και στην υποστήριξη της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης.
Μέσω της αναβάθμισης και επανεκπαίδευσης των δεξιοτήτων των πολιτών, η πρωτοβουλία αυτή επιδιώκει να διασφαλίσει ότι όλοι οι Ευρωπαίοι έχουν τις ικανότητες που απαιτούνται για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της νέας εποχής.
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ), ως ηγετικός εκπρόσωπος του εργοδοτικού και επιχειρηματικού κόσμου της χώρας μας, χαιρετίζει την πρόσφατη πρωτοβουλία της ΕΕ, η οποία αναμένεται να δώσει ώθηση στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις για να ξεπεράσουν τα εμπόδια που προκαλούνται από τις ελλείψεις δεξιοτήτων και εργατικού δυναμικού.
Το τρίπτυχο προβλημάτων
Η Ένωση Δεξιοτήτων στοχεύει στην επίλυση του τρίπτυχου των προβλημάτων που παρατηρείται, δηλαδή, την έλλειψη δεξιοτήτων, την αργή προσαρμογή στις τεχνολογικές αλλαγές και την κατακερματισμένη διαχείριση της εκπαίδευσης. Η σημαντικότητα της έγκειται στο να βελτιώσει ανησυχητικά στατιστικά, όπως για παράδειγμα ότι:
⦁ Λιγότερο από το 40% των ενηλίκων συμμετέχει σε προγράμματα εκπαίδευσης, πολύ κάτω από τον στόχο του 60% που τέθηκε για το 2030,
⦁ Σχεδόν οι μισοί ενήλικες στερούνται βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων, παρότι το 90% των θέσεων εργασίας τις απαιτεί και
⦁ Τέσσερις στις πέντε μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να βρουν εργαζόμενους με τις κατάλληλες δεξιότητες, ιδιαίτερα σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η κβαντική υπολογιστική (quantum computing).
Προς την επίτευξη των στόχων της, η Ένωση Δεξιοτήτων εστιάζει σε τέσσερις βασικούς άξονες δράσης.
- Ο πρώτος άξονας αφορά την καλλιέργεια δεξιοτήτων ζωής μέσω μιας ισχυρής εκπαιδευτικής βάσης στο πλαίσιο του οποίου θα επιδιωχτεί να ενισχυθούν τα θεμέλια της εκπαίδευσης από την πρώιμη ηλικία έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση, με στόχο την αντιμετώπιση της ανεπάρκειας βασικών δεξιοτήτων στους νέους.
- Ο δεύτερος άξονας αφορά την απόκτηση δεξιοτήτων του μέλλοντος. Η συνεχής αναβάθμιση και επανεκπαίδευση είναι κρίσιμη για την προσαρμογή στις ταχείες αλλαγές στην αγορά εργασίας και στην τεχνολογία. Η Ένωση Δεξιοτήτων ενισχύει πρωτοβουλίες όπως οι ατομικοί λογαριασμοί μάθησης (Individual Learning Accounts), τα μικροδιαπιστευτήρια (Microcredentials) και οι δημόσιες-ιδιωτικές συμπράξεις, ιδιαίτερα σε στρατηγικούς τομείς όπως η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Εστιάζει επίσης στη στήριξη ευάλωτων ομάδων και στην ενίσχυση της συμμετοχής σε προγράμματα μάθησης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.
- Η αποτελεσματική μεταφορά και κατανομή δεξιοτήτων για την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της ενιαίας αγοράς αποτελεί τον τρίτο άξονα. Η στρατηγική προωθεί την αυτόματη αναγνώριση προσόντων και δεξιοτήτων, την ανάπτυξη ευρωπαϊκών πτυχίων και διπλωμάτων στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και την ενίσχυση της διακρατικής συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
- Ο τέταρτος άξονας εστιάζει στην προσέλκυση και διατήρηση δεξιοτήτων από τρίτες χώρες για την κάλυψη ελλείψεων και την ανάπτυξη ταλέντου στην Ευρώπη. Λόγω της δημογραφικής πτώσης και κατ’ επέκταση της μείωσης του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, η Ευρώπη επιδιώκει να καταστεί παγκόσμιος πόλος έλξης ταλέντου. Η προσέγγιση περιλαμβάνει τη δημιουργία του EU Talent Pool για την εύρεση καταρτισμένων εργαζομένων από τρίτες χώρες, τη στήριξη των ερευνητών και φοιτητών μέσω υποτροφιών και ευνοϊκών πολιτικών, καθώς και δράσεις για την ενσωμάτωση και οικογενειακή στήριξη των μεταναστών.
Το Παρατηρητήριο
Για την υλοποίηση αυτού του φιλόδοξου σχεδίου θα απαιτηθεί «ισχυρή» διακυβέρνηση, η οποία θα ενημερώνεται από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Πληροφοριών για τις Δεξιότητες (European Skills Intelligence Observatory). Το Παρατηρητήριο θα παρέχει δεδομένα και προβλέψεις σχετικά με τις δεξιότητες και θα επιτρέπει την έγκαιρη προειδοποίηση σχετικά με ελλείψεις δεξιοτήτων σε κρίσιμους ή στρατηγικούς τομείς.
Επιπρόσθετα, θα συσταθεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Υψηλού-Επιπέδου για τις Δεξιότητες (European Skills High-Level Board), το οποίο θα φέρει σε επαφή παρόχους εκπαίδευσης και κατάρτισης, επικεφαλής επιχειρήσεων και κοινωνικούς εταίρους ώστε οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ να έχουν σφαιρική και ολοκληρωμένη εικόνα για τις δεξιότητες. Βασισμένο στο έργο του Παρατηρητηρίου, το Συμβούλιο θα διαμορφώσει ένα συντονισμένο όραμα και θα προσδιορίσει τις τολμηρές ενέργειες που απαιτούνται για την ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Εποικοδομητική συμβολή της ΟΕΒ
Δεδομένου ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο, η εκπαίδευση και οι δεξιότητες είναι ουσιώδους σημασίας για την εξασφάλιση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, η ΕΕ προτίθεται να προβεί σε νέα σύσταση σχετικά με την εκπαίδευση και τις δεξιότητες στο πλαίσιο υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ως καθοδήγηση για τα κράτη μέλη και τους εμπλεκόμενους συντελεστές.
Αναγνωρίζοντας ότι η ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου αποτελεί επένδυση στρατηγικής σημασίας, η ΟΕΒ δηλώνει έτοιμη να συμβάλει εποικοδομητικά στον κοινωνικό διάλογο και στην εφαρμογή μέτρων που προάγουν την ανταγωνιστικότητα των κυπριακών επιχειρήσεων, με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες του εθνικού πλαισίου.
Η επιτυχία της Ένωσης Δεξιοτήτων προϋποθέτει ενεργή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, και η ΟΕΒ θα επιδιώξει να συμβάλει ενεργά ως αξιόπιστος εταίρος στην κοινή αυτή προσπάθεια.
*Διευθύντρια, Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού (ΟΕΒ)
