Σε μια εποχή όπου οι χρηματοπιστωτικές αγορές διασυνδέονται ολοένα και περισσότερο με την ψηφιακή τεχνολογία, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε δύο ρυθμιστικά πλαίσια-ορόσημα: Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε τον κανονισμό για τις αγορές κρυπτογραφημένων περιουσιακών στοιχείων (MiCA), παράλληλα με τον νόμο για την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα (DORA) για τη ρύθμιση των ψηφιακών χρηματοπιστωτικών αγορών.

Αυτά τα προοδευτικά σχέδια προσπαθούν να εξασφαλίσουν τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην ψηφιακή οικονομία, ωστόσο οι δυνατότητές τους να υποστηρίξουν τη σταθερότητα έχουν προκαλέσει έντονες συζητήσεις αναφορικά με την πιθανότητα περιορισμού της καινοτομίας
Είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσουμε τους βασικούς στόχους των MiCA και DORA. Οι στόχοι αυτοί περιλαμβάνουν κυρίως την προστασία των πελατών και των επενδυτών, την προώθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, τη μείωση του οικονομικού εγκλήματος και την προώθηση της καινοτομίας. Αυτοί οι στόχοι στηρίζουν το πλαίσιο της λογικής των MiCA και DORA.

MiCA: Ένα πιο ξεκάθαρο μέλλον για τα Crypto; Ο MiCA δημιουργήθηκε για να θεσπίσει ένα πλήρες ρυθμιστικό πλαίσιο για τα crypto-περιουσιακά στοιχεία, σε ολόκληρη την ΕΕ κατά την πλήρη εφαρμογή του το 2024. Ο κανονισμός θεσπίζει ομοιόμορφους κανόνες για τις πλατφόρμες συναλλαγών, για την ενίσχυση της διαφάνειας και την προστασία των επενδυτών, μειώνοντας παράλληλα τους κινδύνους οικονομικού εγκλήματος.

Οι υποστηρικτές του MiCA πιστεύουν ότι θα καθιερώσει την απαραίτητη διαφάνεια στον τομέα, ο οποίος υπόκειται σε νομική αβεβαιότητα. Ο κανονισμός, ο οποίος απαιτεί από τις crypto-επιχειρήσεις να ακολουθούν αυστηρές λειτουργικές οδηγίες, θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και θα προσελκύσει θεσμικούς επενδυτές στην αγορά κρυπτονομισμάτων. Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες ότι οι εκτεταμένες υποχρεώσεις συμμόρφωσης με το MiCA θα επιβαρύνουν υπερβολικά τις start-ups και τις μικρές επιχειρήσεις, γεγονός που θα μπορούσε να περιορίσει την ικανότητά τους να καινοτομούν. Συνεπώς, ορισμένοι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν τώρα ότι θα μπορούσε να ενθαρρύνει τις crypto-επιχειρήσεις να μεταφερθούν σε πιο ευνοϊκές περιοχές δικαιοδοσίας εκτός της ΕΕ, αποδυναμώνοντας ενδεχομένως την ανταγωνιστική θέση της Ευρώπης στις παγκόσμιες αγορές crypto.

Ποιος θα ήταν ο αντίκτυπος μιας τέτοιας εξέλιξης στην Ευρώπη;

Ο αντίκτυπος του MiCA στη συνολική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ στον τομέα των crypto θα μπορούσε να είναι πολύ σημαντικός, εάν δεν γίνουν οι κατάλληλες αλλαγές. Μια πιθανή απώλεια ταλέντων και καινοτομίας μπορεί να οδηγήσει στη μετατόπιση μεγάλων προγραμμάτων σε λιγότερο περιοριστικές περιοχές δικαιοδοσίας, με αποτέλεσμα την έξοδο τεχνογνωσίας από τη χώρα, επενδύσεων και τεχνολογίας αιχμής.

Η μειωμένη ρευστότητα είναι ένας άλλος κίνδυνος. Σε μια ιδιαίτερα διασπασμένη αγορά – με εταιρείες που δρουν εκτός της ΕΕ – θα μπορούσε να μειώσει τη διαθεσιμότητα των περιουσιακών στοιχείων crypto εντός των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών αγορών, καθιστώντας τις συναλλαγές πιο δύσκολες.

Επίσης, εάν η υπερβολική ρύθμιση θέσει όρια στην καινοτομία και την ανάπτυξη νέων χρηματοοικονομικών καινοτομιών, θα μπορούσε να σημειωθεί μια πιο περιορισμένη υιοθέτηση των τεχνολογιών κρυπτογράφησης. Με αυτό τον τρόπο αποθαρρύνονται οι start-ups και οι εδραιωμένες επιχειρήσεις από το να εξερευνήσουν μετασχηματιστικές εφαρμογές blockchain.

Για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας, η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο προάγει την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη, αφήνοντας παράλληλα περιθώρια για καινοτομία και ανάπτυξη της αγοράς.

Οι νέες επιχειρήσεις που εισέρχονται στην αγορά πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές κατά την είσοδό τους σε περιοχές εκτός της ΕΕ, καθώς οι αγορές αυτές ενέχουν πρόσθετους κινδύνους, όπως ζητήματα AML/TF, ανεπαρκή προστασία των επενδυτών, ρυθμιστική απροβλεψιμότητα και πιθανή απάτη. Η απουσία των αξιόπιστων εγγυήσεων και μηχανισμών εποπτείας του MiCA σε πολλές χώρες εκτός ΕΕ, αυξάνει τους κινδύνους μη συμμόρφωσης με τις κανονιστικές διατάξεις και των οικονομικών εγκλημάτων, όπως η υπεξαίρεση περιουσιακών στοιχείων.

Οι περιοχές χωρίς τυποποιημένα ρυθμιστικά πλαίσια αντιμετωπίζουν λειτουργική αστάθεια και απροσδόκητες νομικές προκλήσεις που περιπλέκουν την επιβολή των συμβάσεων και την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων κατά τη διάρκεια νομικών διαφορών. Οι επενδυτές και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αξιολογούν διεξοδικά τους πιθανούς κινδύνους προτού αποφασίσουν να πραγματοποιήσουν διασυνοριακές συναλλαγές ή να αναπτύξουν επιχειρήσεις σε περιοχές με αδύναμες ρυθμίσεις, διότι το ρυθμιστικό αυθαίρετο μπορεί να δημιουργήσει οικονομικούς πειρασμούς.
Το πλαίσιο MiCA προσπαθεί να συνδέσει την καινοτομία με την προστασία των επενδυτών, αλλά η εφαρμογή του υπογραμμίζει την ανάγκη σχολαστικής έρευνας και κατανόησης των ρυθμιστικών κανόνων για τους νεοεισερχόμενους στη σύγχρονη δυναμική αγορά crypto.

DORA: Ενίσχυση του αγώνα κατά του κυβερνο-εγκλήματος

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι στην πραγματικότητα χτισμένα για να εξαρτώνται από τις ψηφιακές τεχνολογίες. Ο νόμος για την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα (Digital Operational Resilience Act – DORA) αποσκοπεί στην προστασία του χρηματοπιστωτικού τομέα από απειλές στον κυβερνοχώρο. Αυτό που κάνει ο DORA είναι να θεσπίσει αυστηρές προδιαγραφές κυβερνοασφάλειας, οι οποίες περιλαμβάνουν πρωτόκολλα αναφοράς περιστατικών, μαζί με διαδικασίες διαχείρισης κινδύνων και εποπτείας τρίτων μερών. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο DORA είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η αυξανόμενη εξέλιξη των κυβερνοεπιθέσεων κατά των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων καθιστά τα ισχυρά μέτρα ασφάλειας απαραίτητα για την προστασία τόσο των καταναλωτών, όσο και των επιχειρήσεων. Ως επαγγελματίες σε θέματα κανονιστικής συμμόρφωσης και ρυθμίσεων, αντιμετωπίζουμε τακτικά τις εξελισσόμενες τεχνικές των κυβερνο-παραβατών και έχουμε γίνει μάρτυρες από πρώτο χέρι της σημαντικής ζημίας που μπορούν να προκαλέσουν αυτές οι επιθέσεις στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – τόσο από άποψη υποδομών όσο και από άποψη αξιοπιστίας.

Ο DORA ορίζει ενιαίες προδιαγραφές επιχειρησιακού κινδύνου για την ψηφιακή ασφάλεια σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό, στοχεύει στην αναδιαμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου, στον μετριασμό των απειλών στον κυβερνοχώρο και στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα.

Η πρόκληση παρενεργειών πρέπει να ληφθεί υπόψη. Υπάρχει πιθανός αντίκτυπος στο κόστος που θα έχουν επιβαρύνσεις συμμόρφωσης και ρύθμισης για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ιδίως για τις μικρότερες εταιρείες, τις νεοσύστατες επιχειρήσεις fintech και τις crypto επιχειρήσεις. Ενώ o DORA αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την ΕΕ, το σχετικό κόστος συμμόρφωσης και οι αυστηρές απαιτήσεις εποπτείας από τρίτους θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προκλήσεις.

Οι μικρότερες εταιρείες με περιορισμένους πόρους θα μπορούσαν να δυσκολευτούν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις του DORA, αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο να βγουν από την αγορά. Επιπλέον, ο αυξημένος έλεγχος θα μπορούσε να αποθαρρύνει τις συνεργασίες με καινοτόμες τεχνολογικές εταιρείες, φέρνοντας το αντίθετο από το ζητούμενο αποτέλεσμα.
Ισορροπώντας την προστασία και την καινοτομία

Πώς μπορεί το σύστημα να διασφαλίσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και ταυτόχρονα να ενισχύσει την τεχνολογική πρόοδο;

Οι ανησυχίες παραμένουν σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και την τεχνολογική πρόοδο. Για να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα με ταυτόχρονη προώθηση της καινοτομίας, τα ρυθμιστικά πλαίσια πρέπει να επιτύχουν ισορροπία.

Η αναλογική ρύθμιση μπορεί να βοηθήσει με την προσαρμογή των απαιτήσεων συμμόρφωσης με βάση το μέγεθος της εταιρείας, την πολυπλοκότητα και την έκθεση σε κινδύνους, διασφαλίζοντας έτσι ότι οι νεοσύστατες επιχειρήσεις και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν επιβαρύνονται δυσανάλογα. Η ενθάρρυνση της ασφαλούς καινοτομίας είναι επίσης καθοριστικής σημασίας, καθώς οι κανόνες διαχείρισης κινδύνων από τρίτους του DORA θα πρέπει να προωθούν, αντί να εμποδίζουν, τις συνεργασίες με εταιρείες fintech και αναδυόμενες εταιρείες τεχνολογίας.

Τέλος, η ρυθμιστική ευελιξία και η συνεχής προσαρμογή είναι απαραίτητες- οι περιοδικές αναθεωρήσεις και επικαιροποιήσεις αυτών των πλαισίων θα τα βοηθήσουν να συμβαδίζουν με τις εξελισσόμενες απειλές στον κυβερνοχώρο και τις τεχνολογικές εξελίξεις, με αποτέλεσμα η ασφάλεια να μην έρχεται σε βάρος της καινοτομίας.

Το 75% των λογαριασμών ιδιωτών πελατών χάνουν χρήματα στις συναλλαγές τους σε CFD.

Ιωάννα Λεπτού Εκτελεστική Διευθύντρια – Admirals Europe Ltd, Μάρτης, 2025