Η πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2025 σε ό,τι αφορά την ενιαία αγορά αναδεικνύει για ακόμα μια φορά την ανάγκη των κρατών μελών όπως ακολουθήσουν μακροπρόθεσμες και βιώσιμες πολιτικές, οι οποίες θα αναβαθμίσουν τόσο την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας όσο και την παραγωγικότητα της.
Δυστυχώς, στο κεφάλαιο της ανταγωνιστικότητας αλλά και της παραγωγικότητας η ευρωπαϊκή οικονομία ως σύνολο υστερεί σημαντικά ανταγωνιστικών οικονομιών όπως είναι οι ΗΠΑ και η Κίνα.
Μέσα από την πιο πάνω έκθεση αναδεικνύονται καίρια ζητήματα-μειονεκτήματα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ένα σημαντικό ζήτημα αφορά τις χαμηλές επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) ως προς το ΑΕΠ. Για παράδειγμα, το 2023 στο σύνολο της η ΕΕ είχε επενδύσεις σε Ε&Α της τάξης του 2.2% προς το ΑΕΠ, τη στιγμή που χώρες όπως η Νότιος Κορέα, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία είχαν 5.2%, 3.6% και 3.4% αντιστοίχως. Όλοι οι επιφανείς και διεθνούς κύρους οικονομολόγοι γνωρίζουν και αναγνωρίζουν τη σημασία των επενδύσεων σε Ε&Α για την οικονομική ευημερία μιας χώρας, οι οποίες επενδύσεις στην Ε&Α έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στην παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού όσο και στην ανάπτυξη μιας χώρας.
Στην Κύπρο, τα δεδομένα είναι ακόμα πιο προβληματικά αφού οι επενδύσεις σε Ε&Α είναι μόλις στο 0.75% προς το ΑΕΠ. Αυτό πιθανόν να εξηγεί αρκετά και σε ό,τι αφορά τη φθίνουσα πορεία της παραγωγικότητας και της πραγματικής ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας.
Δυστυχώς, στην περίπτωση της Κύπρου, όταν αναφερόμαστε σε ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα, ο δημόσιος διάλογος περιστρέφεται είτε ηθελημένα είτε άθελα γύρω από την κατάργηση/αλλαγή της ΑΤΑ και τη μείωση του εργατικού κόστους. Ωστόσο, η πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν, λαμβάνοντας τη σκυτάλη από την προηγούμενη εξαιρετικής σημασίας έκθεση του Μάριο Ντράγκι, που αφορούσε επίσης την ανταγωνιστικότητα, εστιάζει στις αδυναμίες της, οι οποίες σχετίζονται τόσο τις μειωμένες επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, όσο και στο αυξημένο κόστος ενέργειας. Για παράδειγμα, το κόστος βιομηχανικού ηλεκτρισμού για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι τριπλάσιο από αυτό των ΗΠΑ. Εάν ακόμα και κάποια κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υψηλό ποσοστό επενδύσεων σε Ε&Α, το ίδιο δεν ισχύει για το κόστος ενέργειας τους. Σε πιο δύσκολη θέση είναι η οικονομία της Κύπρου γιατί ούτε επενδύσεις σε Ε&Α έχει ούτε και φθηνό βιομηχανικό ρεύμα.
Τα πιο πάνω είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής αναβλητικότητας και κωλυσιεργίας της Πολιτείας να αντιληφθεί πού πρέπει να στοχεύσει και σε ποιους πυλώνες πρέπει να εστιάσει για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας. Περαιτέρω καθυστέρηση και εμμονή σε λάθος πολιτικές δεν θα βοηθήσουν τον τόπο και θα παραμείνουμε απλά ουραγοί των εξελίξεων.
* Υπεύθυνος Τμήματος Οικονομικών Μελετών ΣΕΚ
