Πρόεδρος ΣΕΑΠΕΚ
Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην έντυπη ειδική έκδοση «2025: Έτος Προκλήσεων και Ευκαιριών», η οποία περιλαμβάνει σημαντικές επώνυμες απόψεις και κυκλοφόρησε με τον «Φιλελεύθερου» την Κυριακή 12/1. Δείτε εδώ όλα τα άρθρα σε ηλεκτρονική μορφή
Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελούν βασικό πυλώνα της μετάβασης της Κύπρου και της Ευρώπης σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον. Η υιοθέτηση καθαρών μορφών ενέργειας δεν είναι μόνο περιβαλλοντική αναγκαιότητα, αλλά και στρατηγική επιλογή για τη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα, την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του νομοθετικού πακέτου «Fit for 55», έχει θέσει ως στόχο την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο 42,5% της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειας έως το 2030. Στην Κύπρο, βάσει των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων, τουλάχιστον το 33% της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης πρέπει να προέρχεται από ΑΠΕ.
Βάσει στοιχείων του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου, το 2023 το 21,5% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο προερχόταν από ΑΠΕ. Συγκεκριμένα, το 16,8% παραγόταν από φωτοβολταϊκά συστήματα, το 4,1% από αιολικά πάρκα και το 0,6% από μονάδες βιομάζας. Ωστόσο, η χώρα εξακολουθεί να βασίζεται κατά 78,5% σε συμβατικές μονάδες, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη για ταχύτερη στροφή σε καθαρότερες πηγές ενέργειας.
Προκλήσεις στον oρίζοντα
Η Κύπρος, παρά τα σημαντικά έργα ΑΠΕ που έχουν υλοποιηθεί ή προγραμματίζονται να υλοποιηθούν, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις στον τομέα της ενέργειας. Η εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα υπονομεύει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, ενώ η πολυετής καθυστέρηση στο άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού παραμένει ένα από τα βασικά εμπόδια. Επιπλέον, η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου μέσω του έργου «Great Sea Interconnector», που θα θέσει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση του νησιού, και η έλευση του φυσικού αερίου, που θα ενισχύσει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, αποτελούν σημαντικές προκλήσεις.
Η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του ηλεκτρικού δικτύου της χώρας είναι ιδιαίτερης σημασίας για τη διείσδυση περισσότερων ΑΠΕ. Συνεπώς, επιβάλλεται η υλοποίηση έργων ενίσχυσης, αναβάθμισης και ψηφιοποίησης του, όπως η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, που θα δώσουν στους καταναλωτές και τους διαχειριστές δικτύων τη δυνατότητα να παρακολουθούν και να διαχειρίζονται την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ πιο ορθολογικά.
Η αποθήκευση ενέργειας είναι άλλη μια κρίσιμη πρόκληση. Η εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης θα μειώσει τις περικοπές ενέργειας από ΑΠΕ, θα διασφαλίσει την αξιοπιστία του δικτύου και θα ενισχύσει την ιδιοκατανάλωση.
Προοπτική και στόχοι για το 2025
Η Κύπρος έχει κάνει σημαντικά βήματα μέσω της στρατηγικής για προώθηση της ηλιακής ενέργειας, αξιοποιώντας το πλούσιο δυναμικό της. Με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών για την παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας, η χώρα μπορεί να καλύψει ακόμη μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών της αναγκών μέσω καθαρών μορφών ενέργειας. Παράλληλα, η ανάπτυξη «έξυπνων» δικτύων θα ενισχύσει περαιτέρω την ενεργειακή απόδοση και την ασφάλεια της χώρας. Η ανάπτυξη των ΑΠΕ προσφέρει επίσης σημαντικές ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων αγορών, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας.
Οι κύριες προτεραιότητες πρέπει να περιλαμβάνουν την επίλυση χρόνιων προβλημάτων και την υιοθέτηση μέτρων που θα διευκολύνουν την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Βασικός εθνικός στόχος πρέπει να είναι η προώθηση της αύξησης των δεικτών ιδιοκατανάλωσης ενέργειας από ΑΠΕ στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, μέσω της απόκρισης ζήτησης ή της ορθολογιστικής διαχείρισης ενέργειας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή δυναμικών διατιμήσεων και τη χρήση έξυπνων μετρητών. Επίσης, ο ενεργός ρόλος του καταναλωτή στο ενεργειακό σύστημα του μέλλοντος, είναι κρίσιμος για τη διεύρυνση της διείσδυσης ΑΠΕ και την επίτευξη των εθνικών στόχων.
Εκτός της αναβάθμισης του ηλεκτρικού δικτύου, εξίσου σημαντική είναι η προώθηση της αποθήκευσης ενέργειας και η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης έργων ΑΠΕ, έργων αποθήκευσης και έργων συναφών υποδομών. Παράλληλα, η παροχή οικονομικών κινήτρων για προώθηση της απόκρισης ζήτησης και η ευαισθητοποίηση των πολιτών αποτελούν βασικούς παράγοντες επιτυχίας.
Ο ρόλος του ΣΕΑΠΕΚ
Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Κύπρου (ΣΕΑΠΕΚ), με την πολύχρονη εμπειρία και τεχνογνωσία των μελών του, παραμένει αφοσιωμένος στην προώθηση των ΑΠΕ για την υποστήριξη της επίτευξης των φιλόδοξων στόχων της Κύπρου. Από την ίδρυση του πριν από 20 χρόνια, διατηρεί ξεκάθαρη εικόνα για τις προκλήσεις, τις προοπτικές και τους στόχους που πρέπει να τίθενται για την ενίσχυση της διείσδυσης ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της χώρας, και διαβουλεύεται και υποβάλλει τεκμηριωμένες προτάσεις και εισηγήσεις προς τα αρμόδια Υπουργεία και φορείς προς αυτή τη κατεύθυνση.
Ο ΣΕΑΠΕΚ, για ακόμη μια χρονιά, ανανεώνει την υπόσχεσή του να συνεχίσει να εργάζεται για την ενίσχυση και προώθηση των ΑΠΕ στην Κύπρο, ώστε να διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια και η μείωση του κόστους ενέργειας για όλες τις επιχειρήσεις και τους πολίτες του νησιού.
