Διοικητής Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου
Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην έντυπη ειδική έκδοση «2025: Έτος Προκλήσεων και Ευκαιριών», η οποία περιλαμβάνει σημαντικές επώνυμες απόψεις και κυκλοφόρησε με τον «Φιλελεύθερου» την Κυριακή 12/1. Δείτε εδώ όλα τα άρθρα σε ηλεκτρονική μορφή
Το 2025 προβλέπεται να είναι ακόμα ένα έτος σημαντικών προκλήσεων για την κυπριακή αλλά και τη διεθνή οικονομία. Πόλεμοι -παραδοσιακοί και ενδεχόμενα εμπορικοί- γεωπολιτικές εντάσεις, πολιτικές αλλαγές και ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις προμηνύουν πως το σκηνικό θα είναι για ακόμα μία χρονιά, αρκετά απρόβλεπτο. Εντούτοις, τέτοιο σκηνικό βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου της πανδημίας και η κυπριακή οικονομία κατάφερε όχι απλώς να επιδείξει ανθεκτικότητα αλλά και να αναπτυχθεί με υψηλούς, συγκριτικά ρυθμούς. Οι τελευταίες διαδοχικές αναβαθμίσεις της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους οίκους αξιολόγησης αποτέλεσαν ακόμα μία επιβεβαίωση της ορθής πορείας που ακολουθεί η οικονομία.
Η προβλεπόμενη σταθεροποίηση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας σε σχετικά υψηλά επίπεδα την τριετία 2024-2027 η δυναμική της αγοράς εργασίας, οι ενισχυμένες ξένες επενδύσεις, η συγκράτηση του πληθωρισμού και η σταδιακή μείωση των επιτοκίων, καθώς και η προληπτική αποταμίευση που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια υποστηρίζουν την ανθεκτικότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ο τραπεζικός τομέας επίσης διατηρεί την ανθεκτικότητά του με υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια και ρευστότητα, κατορθώνοντας έτσι να εξυπηρετεί τις πιστωτικές ανάγκες νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Η διατήρηση της καλής ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων (δανείων) στο υφιστάμενο περιβάλλον, έχουν συμβάλει τα μέγιστα ώστε ο χρηματοοικονομικός τομέας να αποφύγει τις περιπέτειες.
Ωστόσο, οι τράπεζες βρίσκονται ενώπιον σημαντικών προκλήσεων και θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές. Εξωγενείς κίνδυνοι προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή, τις απειλές στον κυβερνοχώρο και την κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων. Πιθανή περαιτέρω κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων ενδεχομένως να εντείνει το κλίμα αβεβαιότητας, επηρεάζοντας αρνητικά τις παγκόσμιες αγορές και προκαλώντας διαταραχές στο διεθνές εμπόριο. Τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα άνοδο των τιμών ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων προκαλώντας νέες πληθωριστικές πιέσεις και επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Γι’ αυτό και τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα θα πρέπει να λειτουργούν διαρκώς προληπτικά ώστε να είναι θωρακισμένα στον μέγιστο δυνατό βαθμό από τους πιο πάνω αναδυόμενους κινδύνους.
Σε τοπικό επίπεδο, μία ενδεχόμενη επιδείνωση στην ποιότητα των δανείων συνεχίζει να είναι πιθανή παρόλο που μέχρι σήμερα, δεν έχουν παρουσιαστεί τέτοιες ενδείξεις. Κι αυτό αποτελεί ακόμα μία ένδειξη των συνετών πολιτικών δανεισμού που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια. Μια ενδεχόμενη αύξηση στις Μη Εξυπηρετούμενες Χορηγήσεις (ΜΕΧ), δύναται να ασκήσει πιέσεις στην κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων καθώς και τη δυνατότητά τους να προσφέρουν νέο δανεισμό προς την οικονομία. Την ίδια ώρα, ως ΚΤΚ προτρέπουμε διαρκώς τα πιστωτικά ιδρύματα να επιδεικνύουν πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στην τιμολογιακή πολιτική τους λαμβάνοντας υπόψη και την κοινωνική πτυχή του θέματος. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι και η πρωτοβουλία μας να δημοσιεύουμε ανά μήνα τα μέσα επιτόκια δανείων και καταθέσεων ανά τράπεζα, ώστε να μπορούν και οι πολίτες να τυγχάνουν καλύτερης ενημέρωσης.
Επιπρόσθετα, οι τράπεζες θα πρέπει να επιδεικνύουν κοινωνική ευαισθησία έτσι ώστε να διαφυλάξουν και να ενισχύσουν τη φήμη τους. Ο αυξανόμενος κίνδυνος φήμης δημιουργεί αστάθεια και αβεβαιότητα που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Σε ένα διεθνές περιβάλλον τόσο ευμετάβλητο σε όλα τα επίπεδα, το 2025 κάθε άλλο παρά προβλέψιμο θα είναι. Ωστόσο, πλέον η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε στέρεες βάσεις και αποδείχθηκε ικανή να απορροφήσει με επιτυχία σημαντικούς κραδασμούς. Με σύνεση και συλλογική προσπάθεια η κυπριακή οικονομία μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται βιώσιμα προς όφελος όλων των πολιτών του τόπου. Πάντοτε υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω ενίσχυση και θωράκιση τόσο του χρηματοπιστωτικού τομέα, όσο και της οικονομίας στο σύνολο της.
