Γενικός Διευθυντής Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου
Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην έντυπη ειδική έκδοση «2025: Έτος Προκλήσεων και Ευκαιριών», η οποία περιλαμβάνει σημαντικές επώνυμες απόψεις και κυκλοφόρησε με τον «Φιλελεύθερου» την Κυριακή 12/1. Δείτε εδώ όλα τα άρθρα σε ηλεκτρονική μορφή
Οι κυπριακές τράπεζες αποτελούν βασικό πυλώνα της οικονομίας της Κύπρου, με πρωταγωνιστικό ρόλο στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, των νοικοκυριών και των ιδιωτών. Αυτός ο κεντρικός ρόλος των τραπεζών στηρίζει την ανάπτυξη και την ευημερία της οικονομίας και της κοινωνίας μας παρά τις διαδοχικές κρίσεις και τις πολυεπίπεδες προκλήσεις που αντιμετωπίζει τελευταία. Εξάλλου, οι προκλήσεις, λόγω κυρίως εξωγενών συνθηκών φαίνεται ότι θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σχετικά με τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας και κατά το 2025. Συνεπώς, οι προοπτικές για τον τραπεζικό τομέα και κατ’ επέκταση για την κυπριακή οικονομία εξαρτώνται από τη σωστή διαχείριση αυτών των προκλήσεων και την προσαρμογή στις νέες συνθήκες. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να υπογραμμίσω τη σημαντικότητα των διαδοχικών αναβαθμίσεων, τόσο των τραπεζών όσο και της οικονομίας μας, παρά τις διεθνείς συνθήκες που προκαλούν μεγάλη πίεση στις αγορές και να τονίσω την ανάγκη για διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας μέσω συνετών πολιτικών και ειδικά όσον αφορά το νομικό και φορολογικό καθεστώς της χώρας.
Οι προκλήσεις του 2025
Ιδιαίτερα σημαντικό για την πορεία του τραπεζικού τομέα είναι το ρυθμιστικό και κανονιστικό πλαίσιο. Η συνεχιζόμενη παραγωγή και υιοθέτηση νέων οδηγιών, νομοθεσιών και κανόνων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και από τις διάφορες Ευρωπαϊκές Εποπτικές και Ρυθμιστικές Αρχές αποτελεί σημαντική πρόκληση για τις τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμμόρφωση με κανόνες όπως μεταξύ άλλων η καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML), καθώς και οι απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας αυξάνουν το κόστος λειτουργίας για τις τράπεζες. Παράλληλα, η ανάγκη διαφάνειας και αναφοράς δεδομένων δημιουργεί επιπλέον διοικητικό φόρτο και διαρκή ανάγκη για αλλαγές σε διαδικασίες, έντυπα, ενημέρωση και κατά συνέπεια επηρεάζεται ο χρόνος εξυπηρέτησης τω πελατών των τραπεζών.
Αναφορικά με το θέμα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) που έχει ταλαιπωρήσει ιδιαίτερα τον κυπριακό τραπεζικό τομέα, τα σημερινά δεδομένα είναι σαφώς βελτιωμένα, αλλά η πρόκληση διαχείρισης παραμένει στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Άλλωστε, το ποσοστό των ΜΕΔ στη χώρα μας παραμένει υψηλότερο από το μέσο όρο της Ευρώπης. Οι οικονομικές πιέσεις που μπορεί να προκληθούν από διεθνείς παράγοντες, όπως η γεωπολιτική αστάθεια και η επιβράδυνση της ανάπτυξης διεθνώς, ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα και πιθανώς μέρος του δανειακού χαρτοφυλακίου. Οφείλουμε πάντως να σημειώσουμε ότι μέχρι στιγμής δεν καταγράφεται τέτοια τάση, ούτε και ένδειξη νέων ΜΕΔ. Η ποιότητα χαρτοφυλακίου είναι κάτι στο οποίο επένδυσαν οι κυπριακές τράπεζες και φαίνεται να αποδίδει καρπούς.
Την ίδια ώρα, η μετάβαση των τραπεζών σε ψηφιακό επίπεδο είναι αναγκαία αλλά και απαιτητική διαδικασία. Οι τράπεζες καλούνται να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες για να ενισχύσουν την εμπειρία των πελατών, να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και να προστατευτούν από τον αυξανόμενο κίνδυνο κυβερνοεπιθέσεων. Εξάλλου, από τις αρχές του 2025 όλες οι τράπεζες της Ευρωζώνης θα εφαρμόσουν τις Άμεσες Πληρωμές (Instant Payments) κάτι που επίσης συνδέεται με την τεχνολογική υποδομή, τις προσφερόμενες υπηρεσίες, την ασφάλεια και την αμεσότητα στις συναλλαγές μέσω της ψηφιακής οδού για τις τράπεζες.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της ψηφιακής μετάβασης υπό το πρίσμα των προσκλήσεων, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και στον ανταγωνισμό στις συναλλαγές από τις εταιρείες fintech, τις διάφορες πλατφόρμες και γενικώς το λεγόμενο shadow banking. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι οι οργανισμοί αυτοί δεν διέπονται από το ίδιο αυστηρό εποπτικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των τραπεζών.
Προοπτικές και ευκαιρίες της νέας χρονιάς
Παράλληλα, και συνδέοντας την πρόκληση της τεχνολογίας με την αντίστοιχη προοπτική θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δημιουργεί ευκαιρίες για την παροχή καλύτερων υπηρεσιών στους πελάτες, τη μείωση του λειτουργικού κόστους και τη διαφοροποίηση των προϊόντων. Σταδιακά οι επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) και στη διαχείριση των big data μπορούν να βοηθήσουν στις κυπριακές τράπεζες να καταστούν πιο ανταγωνιστικές.
Ταυτόχρονα, η πράσινη μετάβαση που συνοδεύεται από τις αντίστοιχες επενδύσεις προς επίτευξη των στόχων βελτίωσης των περιβαλλοντικών δεικτών, περνούν μέσα και από τις χρηματοδοτήσεις του τραπεζικού τομέα. Παράλληλα, στο σκηνικό της υιοθέτησης του ESG και των εκκολαπτόμενων οικοσυστημάτων επιχειρήσεων και πολιτών που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος, στη χρηστή διοίκηση, στη διαφάνεια και στην εφαρμογή καλών πρακτικών ο τραπεζικός τομέας πρωταγωνιστεί στο υπό διαμόρφωση περιβάλλον.
Καταληκτικά
Οι κυπριακές τράπεζες βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν απαιτούν στρατηγικό σχεδιασμό, ευελιξία και επένδυση σε καινοτομία και ανθρώπινο κεφάλαιο με ταλέντο, εργατικότητα και αφοσίωση. Παράλληλα, οι προοπτικές που ανοίγονται, κυρίως μέσω του διττού στόχου της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης δημιουργούν ευκαιρίες για ανάπτυξη του τομέα. Η επιτυχής αντιμετώπιση αυτών των παραμέτρων θα καθορίσει τον ρόλο των τραπεζών στην οικονομική πραγματικότητα της Κύπρου το 2025.
