Το θέμα του κόστους αγοράς κατοικιών/διαμερισμάτων είναι γνωστό και αναδείχθηκε σε ΜΕΓΑ θέμα, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.
Υπάρχει ασφαλώς κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα στο ύψος των οικιστικών ενοικίων, διότι αυξήθηκαν τα τελευταία 2 χρόνια γύρω στο 20% (στις πόλεις) και λόγω της μη επαρκούς ανέγερσης νέων μονάδων και λόγω της έλλειψης που προκαλούν οι ενοικιάσεις τύπου Airbnb, με πολύ ψηλά ενοίκια.
Ο αυξημένος αριθμός των φοιτητών έχει προσθέσει στη ζήτηση και, όλα αυτά, με τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα να παραμένουν στα ίδια επίπεδα (ιδιαίτερα για τους χαμηλότερα αμειβόμενους, όπως γραμματειακό προσωπικό κλπ).
Εστιάζοντας στο θέμα των ενοικίων, το πρόβλημα θα επιδεινώνεται. Εάν συνοψίσουμε τις διάφορες προτάσεις προς απάμβλυνση του προβλήματος έχουμε τις πιο κάτω:
- Αύξηση του συντελεστή δόμησης
Σε περιπτώσεις εντός των πόλεων ή και στην περιφέρεια για οικιστική ανάπτυξη κατά 30%-40% (αύξηση του Συντελεστή Δόμησης) σε γήπεδα πέραν των 2.000 τ.μ. [για περιορισμό του αρνητικού επηρεασμού των περιοίκων] και για έργα τα οποία θα διατηρηθούν για ενοικίαση για περίοδο 10 ετών, με σχετικές αποδείξεις. Οι μονάδες αυτές να μπορούν μεν να διατεθούν σε τρίτους, νοουμένου ότι οι αγοραστές θα έχουν την ίδια υποχρέωση της ενοικίασης.
- Η ανοησία των ελάχιστων εμβαδών
Από την πρώτη ημέρα που κάποιοι σοφοί της Πολεοδομίας εισηγήθηκαν αυτό το περίεργο μέτρο (1990) και ανάλογα με τον αριθμό των υπνοδωματίων να είναι και το εμβαδό των μονάδων, αυξήθηκε το κόστος κατασκευής και των ενοικίων/τιμής πώλησης. Η κατάργηση αυτού του περιορισμού και/ή μείωση (ή κατάργηση) των ελάχιστων εμβαδών θα επιφέρει και την αύξηση των μονάδων και μείωση του κόστους. Για διαμερίσματα προς ενοικίαση για μια δεκαετία να μην απαιτείται ο χώρος στάθμευσης ανά ένα διαμέρισμα, αλλά ένας χώρος ανά δύο. Η πρόταση αυτή θα μειώσει το κόστος κατασκευής και κατ’ επέκταση των ενοικίων (το μέτρο αυτό θα είναι κατάλληλο για ενοικιάσεις σε φοιτητές).
- Χαμηλού Κόστους Μονάδες
Τι είναι αυτό; Θα εισάγουμε προκατασκευασμένες μονάδες ξύλινες ή άλλως πως και θα τις αναλάβει και να συμμετέχει και ο Οργανισμός Αναπτύξεως Γης; Δηλαδή να «γεμίσουμε» με ένα αριθμό νέων συνοικισμών, το αποτέλεσμα των οποίων παρατηρούμε σήμερα, με τους μεταπολεμικούς συνοικισμούς, που προσθέτουν στα γκέτο και στον κοινωνικό διαχωρισμό των πολιτών.
- Χρόνος εκτέλεσης
Ανεξάρτητα των πιο πάνω, για να αρχίσει το θέμα να επιλύεται θα χρειαστούν 2-3 χρόνια (άδειες-εκτέλεση κλπ), σε μια περίοδο που τα ενοίκια αναμένεται να αυξηθούν. Ως εκ τούτου και ως προσωρινό μέτρο, για περίοδο 5 ετών και για περιοχές εντός των πόλεων, διαμερίσματα προς ενοικίαση να δικαιούνται μείωση της φορολογίας, για να ενθαρρύνονται οι υφιστάμενοι ιδιοκτήτες να τα ενοικιάζουν.
- Ενοικιοστάσιο
Ένα μεγάλο ποσοστό ιδιοκτητών αποσύρουν τις μονάδες τους προς ενοικίαση λόγω του ενοικιοστασίου, καθώς οι κακοπληρωτές ενθαρρύνονται από τις μακροχρόνιες δικαστικές διαδικασίες, αυξάνοντας έτσι το πρόβλημα. Δύσκολο να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα και, ίσως, ως έναυσμα μιας συζήτησης να είναι και η μερική υιοθέτηση της πρότασης του Αβέρωφ Νεοφύτου για άμεση έξωση με συνοπτικές διαδικασίες στο Δικαστήριο, με περίοδο αναμονής/έξωσης όχι πέραν των 3 μηνών (σήμερα γύρω στους 6-12 μήνες το ελάχιστο).
- Επιδοτήσεις
Υπάρχει και η πρόταση για επιδοτήσεις, αλλά αυτό το μέτρο θα φορτώσει στο κράτος πρόσθετα κονδύλια εκατομμυρίων (και με ανάλογες κομπίνες). Δεν είναι αυτή η πρόταση λύσης.
- Airbnb
Άμεση εφαρμογή της πρότασης για τη φορολογία τους και την ετοιμασία καταλόγου τέτοιων μονάδων. Για την εφαρμογή του μέτρου αυτού χρειάζεται και η συνεισφορά των τοπικών Αρχών.
- Κολλέγια & Πανεπιστήμια
Η ενοικίαση από τα ιδρύματα αυτά απευθείας από τους ιδιοκτήτες και μετενοικίαση τους στους φοιτητές. Ένας επενδυτής θα λογαριάσει χαμηλότερο ενοίκιο εάν ενοικιάζει αριθμό μονάδων με «σίγουρο» ενοίκιο, παρά να «τρέχει» τον κάθε φοιτητή για την ασυνέπεια του. Ναι μεν θα φορτωθούν τα ιδρύματα αυτά με ίδιο κόστος (που μπορούν να αναθέτουν τη διαχείριση του σε ιδιωτικά γραφεία), αλλά ταυτόχρονα θα βοηθήσουν στην επίλυση του στεγαστικού θέματος των δικών τους φοιτητών.
- Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Στέγης & Οργανισμός Αναπτύξεως Γης
Οι οργανισμοί αυτοί, όντας κρατικοί, δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν αυτού του μέτρου και ούτε έχουν και την ανάλογη γη για να κατασκευάσουν τις αναπτύξεις. Το να ανεγείρει ο ΟΑΓ 50-100 μονάδες σε όλη την Κύπρο δεν λύνει το πρόβλημα, ούτε άμεσα, ούτε στο μέλλον (επιπλέον οι αντιδράσεις από τους developers για αθέμιτο ανταγωνισμό).
Αντώνη Λοΐζου F.R.I.C.S. – Αντώνης Λοΐζου & Συνεργάτες ΕΠΕ – Εκτιμητές Ακινήτων & Διαχειριστές Έργων Ανάπτυξης
antonis.loizou@aloizou.com.cy
