Αφορμή για το σημερινό μου άρθρο αποτέλεσαν δημοσιεύματα και δηλώσεις που δεν αναφέρουν κατά την άποψη μου την αλήθεια σε σχέση με τη φορολόγηση ή όχι των ‘έκτακτων’ τραπεζικών κερδών.
‘Έκτακτων’ σε εισαγωγικά αφού, με τις γεωπολιτικές αναταράξεις γύρω μας, κερδίζει συνεχώς έδαφος το higher for longer (ψηλότερα επιτόκια για μεγαλύτερη περίοδο).

Κατ’αρχάς, να αναφέρω ότι είμαι υπερ των καινοτόμων ιδεών και εταιρειών, καθώς και της παροχής προς αυτούς κινήτρων (συμπεριλαμβανομένων και φορολογικών ελαφρύνσεων).

Οι τράπεζες όμως, στο παρόν χρονικό σημείο, δεν απέκτησαν τα υπερκέρδη λόγω δικών τους ενεργειών/νέων προϊόντων/καινοτομίας, αλλά λόγω των αυξήσεων των βασικών επιτοκίων, τόσο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα(ΕΚΤ) όσο και από τη διατραπεζική αγορά.

Πέραν του 34% του ενεργητικού τους (το αντίστοιχο ποσοστό των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών είναι περίπου 13%) συνεχίζει να βρίσκεται κατατεθειμένο σε καταθέσεις στην ΕΚΤ, κερδίζοντας τόκο μεταξύ 2%-4%. Δηλαδή, προτιμούν τη σιγουριά της ΕΚΤ αντί να κάνουν τη δουλειά τους, στηρίζοντας την πραγματική εγχώρια οικονομία. Αυτό δεν αποτελεί τραπεζική και σε συνδυασμό με το μοντέλο ‘originate to distribute’ (για τα ΜΕΔ τους) δείχνει όντως ότι η τραπεζική στην Κύπρο πάσχει.
‘Originate to distribute’ σημαίνει ότι, αντί να προσπαθήσουν να βρουν λύσεις με τους δανειολήπτες που οι ίδιοι ενέκριναν, πωλούν τα δάνεια σε επενδυτικά ταμεία, για να προβούν αυτά σε μέτρα είσπραξης.

Οι τράπεζες μας έχουν ανακοινώσει κέρδη πέραν του €1.1 δισ. για το 2023. Το εισόδημα από τόκους των δυο μεγαλύτερων τραπεζών έχει υπερδιπλασιαστεί, συγκρίνοντας με το 2022. Προσωπικά, θεωρώ ανησυχητικό το γεγονός ότι, από αυτά, ελάχιστα έχουν χρησιμοποιηθεί για στήριξη της πραγματικής εγχώριας οικονομίας. Από το ύψος των καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων διαφαίνεται εκμετάλλευση τόσο των καταθετών όσο και δανειοληπτών και δεν νοιάζονται για την ευημερία των πελατών τους και κατ΄επέκταση της οικονομίας της Κύπρου.

Τα επιτόκια

Αυτό διαπιστώνεται και από τους μέσους όρους των επιτοκίων:

  • το μέσο επιτόκιο για αγορά οικίας στην Κύπρο είναι 5.1%, ενώ το αντίστοιχο ευρωπαϊκό βρίσκεται στο 3.8%,
  • το μέσο πιστωτικό επιτόκιο που δίνουν στους καταθέτες στην Κύπρο είναι περίπου 2%, ενώ το αντίστοιχο ευρωπαϊκό βρίσκεται στο 3.2% και στο overnight facility της ΕΚΤ κερδίζουν 4%.

Ο έκτακτος φόρος

Υπήρξε δημοσίευμα που έγραφε ότι οι τράπεζες μας φορολογούνται με ειδικό φόρο από το 2011 και παρέθετε τον εταιρικό φόρο των τραπεζών για την πενταετία 2017-2023.

Δεν γράφτηκε όμως τι είναι ο ειδικός φόρος, αφήνοντας το στη φαντασία μας. Λοιπόν, είναι ευρωπαϊκή οδηγία και είναι μέρος του ‘Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης’, που αφορά πιθανή μελλοντική διάσωση/εξυγίανση τραπεζών και είναι το πρώτο βήμα για να αποφευχθεί νέο κούρεμα από νέα πιθανή αλόγιστη ενέργεια τραπεζών.

Ο νόμος για όποιον ενδιαφέρεται για αντικειμενική ενημέρωση είναι στο:
https://www.mof.gov.cy/mof/tax/taxdep.nsf/All/99791C331B30582DC22581FA003D0C7C/$file/2011%20084%20EPIVOLIS%20IDIKU%20FORU%20PISTOTIKU%20IDRIMATOS%20NOMOS%20-%202017%20140.pdf?OpenElement
Επειδή δεν αναφέρθηκε τίποτα για την αναβαλλόμενη φορολογία (deferred taxation), ενημερωτικά να αναφέρω ότι οι τράπεζες απαλλάχθηκαν από την καταβολή του εταιρικού φόρου μέχρι και το 2028. Ενδεικτικό το παράδειγμα της Τράπεζας Κύπρου, όπου έτυχε φορολογικής ελάφρυνσης €417 εκ., λόγω της μεταφοράς των περιουσιακών στοιχείων της πρώην Λαϊκής. Η Τράπεζα Κύπρου είχε αναγνωρίσει στις οικονομικές της καταστάσεις του 2019 αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση €417 εκ. και τον Μάϊο του 2022 η Βουλή μας ψήφισε να επιστραφούν €59 εκ. το 2028.

Έχουν, επίσης, ορθά συσταθεί τα ταμεία Ανακεφαλαιοποίησης και Εξυγίανσης, για τα οποία πιθανόν να επανέλθω αφού αρκετοί δεν γνωρίζουν γιατί υπάρχουν.

Όσο υπάρχει ο ανθρώπινος παράγοντας και η οικονομική κρίση, πάντα θα υπάρχει θέληση για αυξημένα κέρδη και θα υπάρχουν λανθασμένες πιστωτικές αποφάσεις. Γι’αυτό, πριν το οποιοδήποτε κούρεμα, θα πρέπει να υπάρξει εκ των έσω εξυγίανση.

Μερίσματα και επενδυτές

Πριν κάποιος καλοθελητής βιαστεί να σχολιάσει ότι τα μερίσματα θα χρησιμοποιηθούν στην οικονομία της Κύπρου, ας δει τα ποσοστά (%) των ξένων επενδυτικών ταμείων που είναι μέτοχοι στις τράπεζες μας και ας αναρωτηθεί πόσα από τα χρήματα θα παραμείνουν στην Κύπρο.

Τον Μάρτιο του 2013 κουρεύτηκαν οι καταθέτες και οι κάτοχοι αξιογράφων/ομολόγων των δυο μεγαλύτερων τραπεζών μας. Τα αποτελέσματα, γνωστά. Έκλεισε η Λαϊκή και έμεινε η Τρ. Κύπρου. Οι νέοι της μέτοχοι ανταμείφθηκαν λόγω της απομείωσης της τιμής αγοράς της μετοχής. Αντί για μέρισμα, μήπως η Τράπεζα Κύπρου έπρεπε να επιστρέψει πρώτα στους καταθέτες; Η επιβίωση τους οφείλεται και σ’ αυτούς. Πώς θα φαινόταν, αλήθεια σήμερα, εάν γινόταν μια ανακοίνωση ότι επιστρέφουν χρήματα στους κουρεμένους;

Χώρες όπως η Ιταλία, Λετονία Λιθουανία και Ισπανία επέβαλαν τον έκτακτο φόρο στα έκτακτα κέρδη των τραπεζών τους, ώστε να αποκτήσουν τη δυνατότητα στήριξης των ασθενέστερων ομάδων του πληθυσμού τους (η Ισπανία έλαβε έγκριση από την ΕΚΤ και έχει δύο χρόνια που τον επέβαλε). Στην Κύπρο, όμως, δεν λήφθηκαν υπόψη από τους αρμόδιους τα σχετικά σχόλια των αξιωματούχων της ΕΚΤ.

Για να μην κάνουμε μονολόγους, είμαστε στη διάθεση αυτών που είναι εναντίον του windfull tax, για συζήτηση των επιχειρημάτων μας. Αυτό, άλλωστε, θα βοηθήσει και τους βουλευτές μας να αποφασίσουν ορθολογιστικά και όχι ακούγοντας μονολόγους.

  • Οικονομικός Σύμβουλος/Σύμβουλος Αφερεγγυότητας-Εκκαθαριστής (MBA,Kingston, UK)