Υποβλήθηκε στον νέο πρόεδρο της ΑΗΚ, σε σημερινή ραδιοφωνική του συνέντευξη, η θέση ότι η ΑΗΚ παίζει εκ του ασφαλούς, χωρίς επιχειρηματικό ρίσκο. Κάνει ό,τι κάνει, κοστολογεί, βάζει και ένα κέρδος από πάνω και όλα μια χαρά. Και άμα πέσει έξω, ζητά έξτρα ανακτήσιμα έξοδα από τη ΡΑΕΚ. Και πάλι όλα μια χαρά. Ενώ οι… πραγματικές επιχειρήσεις, οι ιδιωτικές, έχουν ρίσκο, το αναλαμβάνουν, κάποτε πληρώνουν ακριβά τα λάθη τους, κλπ. Ε και μέσα-μέσα έχουν και κέρδη. Όσα τους επιτρέψει ο σκληρός ανταγωνισμός. Ντάξει.
Ο νέος ηγέτης της ΑΗΚ απάντησε στην προαναφερθείσα «φιλελεύθερη» υποβολή περισσότερο ως επιχειρηματίας, παρά ως πρόεδρος της ΑΗΚ. Κατανοητό. Διότι μέχρι την περασμένη εβδομάδα (ή τουλάχιστο μέχρι την περασμένη εβδομάδα) ο άνθρωπος ήταν απέναντι.
Τότε με την πανδημία, όταν λόγω της ύφεσης είχαν κατρακυλήσει οι τιμές του πετρελαίου, ο τότε υπουργός Ενέργειας είχε ζητήσει από την ΑΗΚ να αλλάξει τη μεθοδολογία αγοράς καυσίμου, ώστε να κλείσει παραγγελίες για μελλοντική παράδοση και χρήση πολύ φθηνού καυσίμου. Να κάνει προαγορές – hedging. Το ίδιο ζήτησε και ο Γενικός Ελεγκτής, στηριζόμενος σε μελέτη που ζήτησε και του ετοίμασε έγκριτος τεχνοκράτης της ενέργειας.
Η ΑΗΚ είχε μπλοκάρει τότε. Ως συνήθως καταβλήθηκε από την ευθυνοφοβία διοικητικών και διευθυντικών στελεχών της και αξιοποίησε αυτή τη δυνατότητα μόνο ελάχιστα και μόνο μετά από αφόρητη πίεση. Και μας έλεγαν τότε «αν πέσουμε έξω στις παραγγελίες και στις προβλέψεις των μελλοντικών τιμών, εμείς θα φάμε το ξύλο, όχι εσείς».
Και όταν ξαναπήγαν πάνω οι τιμές, αγόραζε πάλι ακριβό καύσιμο η ΑΗΚ, αφού δεν προνόησε να έχει αποθέματα φθηνού, και επιβαρύνθηκαν μια ώρα αρχύτερα οι καταναλωτές.
Μεταξύ εκείνων που είχαν δημόσια καλέσει την ΑΗΚ να προβεί σε μεγαλύτερες αγορές φθηνού καυσίμου, ώστε να έχει να καίει «από το φθηνό» όταν θα ανέβαιναν οι τιμές, ήταν και ο σημερινός της πρόεδρος, ο οποίος τότε ήταν πρόεδρος της ΟΕΒ, πέραν από ιδιοκτήτης της Staroil. Ο υπογράφων είχε προωηθήσει τότε με τα κείμενα του τις προτροπές ειδικών για την ανάγκη η ΑΗΚ όντως να αξιοποιήσει τις πολύ χαμηλές τιμές πετρελαίου, για μελλοντική χρήση. Και επέκρινε την ΑΗΚ που δίσταζε.
Κάποια στιγμή όμως, ρωτήσαμε τον κ. Πέτρου: Καλά, εσείς και οι συνάδελφοί σας που είστε εισαγωγείς και λιανοπωλητές καυσίμων και επηρεάζεστε και εσείς από τα ξαφνικά σκαμπανεβάσματα της τιμής του πετρελαίου, εφαρμόζετε αυτό που ζητάτε από την ΑΗΚ; Κάνετε προαγορές σε μεγάλες ποσότητες και hedging όταν οι τιμές είναι κάτω; Η απάντηση ήταν όχι.
Διότι, ποιο πραγματικό ρίσκο έχουν αυτοί (όχι όλοι) που λόγω μεγέθους ή δυνατότητας διαχείρισης της αγοράς μπορούν να πωλούν ανεξαρτήτως κόστους και ανεξαρτήτως ποσοστού κέρδους; Να μην ονομάσουμε τομείς και εταιρείες για να μην βρούμε τον μπελά μας.
Ανεξαρτήτως της εντύπωσης που υπάρχει και αναπαράγεται προς την κοινή γνώμη, η ΑΗΚ δεν εμπίπτει στην κατηγορία των επιχειρήσεων που έχουν τη δύναμη να διασφαλίζουν -απρόσκοπτα- ψηλά ποσοστά κέρδους, ανεξαρτήτως των ανατιμήσεων που επιβάλλουν. Δικαιογημένα ή αδικαιολόγητα.
Η ΑΗΚ δεν ξοδεύει όσα της καπνίσει, επειδή ως μονοπώλιο (μόνο στη συμβατική παραγωγή) θα πωλήσει βρέξει – χιονίσει το προϊόν της, με κέρδος.
Πριν ξοδέψει η ΑΗΚ ενημερώνει λεπτομερώς τη ΡΑΕΚ και μόνο όταν εγκρίνει τα έξοδα η ΡΑΕΚ μπορεί η ΑΗΚ να αρχίσει να ξοδεύει. Και σε πολλές περιπτώσεις, πρώτα ξοδεύει (αν έχει αποθεματικά) και μετά εισπράσσει αυτά που της επέτρεψαν να επενδύσει. Και ξέρουμε πως κάποιες φορές δεν της επιτρέπουν να επενδύσει, π.χ. στα φωτοβολταϊκά ή να αγοράσει και αυτή υπάρχουσες άδειες ΑΠΕ, για να μπορέσουν να σχηματιστούν βουνά από ιδιωτικά κέρδη. Ή καλή ώρα τώρα, που ξαφνικά ενώ μάς λένε πως δόθηκαν πολλές άδειες σε ιδιωτικές επιχειρήσεις για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, η ΑΗΚ δεν θα κάνει αποθήκευση στη Δεκέλεια. Παρ’ ότι αυτό προέβλεπε ο σχεδιασμός της επί προηγούμενου συμβουλίου.
Ομοίως, το κέρδος της είναι απολύτως ρυθμισμένο – περιορισμένο από τη ΡΑΕΚ. Και προκαθορισμένο. Ναι, είναι εξασφαλισμένο κάποιο κέρδος και η βιωσιμότητα της ΑΗΚ, θέλουμε να πιστεύουμε. Αλλά, ξέρετε άλλες μεγάλες επιχειρήσεις στην Κύπρο, μονοπώλια -ολιγοπώλια ή μέλη καρτέλ, που ελέγχονται και περιορίζονται τα έξοδα και τα έσοδα τους, αλλά και το ποσοστό απόδοσης; Ξέρετε άλλες επιχειρήσεις που όταν ζήτησαν ανακτήσιμα έξοδα που οδηγούσαν σε αυξήσεις 25% στις διατιμήσεις πήραν αρνητική απάντηση, όχι γιατί δεν ήταν δικαιολογημένα τα έξοδα και τα έσοδα, αλλά για λόγους δημοσίου συμφέροντος, επειδή όλα τα άλλα προϊόντα στην ιδιωτική αγορά είχαν εκτοξεύσει τις τιμές τους και ήταν κρίμα για τους καταναλωτές να τις εκτοξεύσει και η ΑΗΚ;
Και εμποδίστηκε η ΑΗΚ να βάλει τις δικές της αυξήσεις (ούτε καν τις μισές, το 1/3) και όλοι οι άλλοι στην «αγορά» συνέχιζαν να πωλούν με τιμές στο ταβάνι (ιδιαίτερα οι ανταγωνιστές της στην ενέργεια) και όλοι το θεωρούσαμε απολύτως φυσιολογικό. Και μόλις προχθές μπόρεσε η ΡΑΕΚ να ψελλίσει ότι είναι υπέρ της φορολόγησης υπερκερδών των παραγωγών από ΑΠΕ, αλλά έβαλε και ουρά: Αν δεν επανεπενδύουν τα κέρδη! Αν δείτε φορολόγηση υπερκερδών σφυράτε δυνατά.
Αν όμως τη ρυθμισμένη ΑΗΚ τη ζηλεύουν οι ανταγωνιστές της στην ενέργεια ή επιχειρήσεις άλλων κλάδων, να το δούμε. Αν θέλουν και οι ιδιώτες παραγωγοί ενέργειας και οι ιδιώτες προμηθευτές τη «σιγουριά» της ΑΗΚ και τα εγγυημένα κέρδη που της επιτρέπει η ΡΑΕΚ (4,6%, ενώ ανταγωνιστές της έχουν 200 και 300% στη μεταβατική ρύθμιση), να κοπιάσουν. Να βρούμε τη μόλα να περνούν και τα δικά τους έξοδα-έσοδα-κέρδη από την προέγκριση της ΡΑΕΚ ή την απόρριψη της ΡΑΕΚ. Όπως συνέβη μερικές φορές για την ΑΗΚ.
Υποψιάζομαι πως πολλές μεγαλοεπιχειρήσεις θα προτιμήσουν το σημερινό καθεστώς τους. Από το οποίο όντως απουσιάζει το ρίσκο και το οποίο γεννά υπερκέρδη. Τα οποία, όπως γράψαμε και την Κυριακή, δεν ενοχλούν κανέναν αρμόδιο. Το είπε με κάποιο άλλο τρόπο την Κυριακή στο philenews και στον Στέλιο Μαραθοβουνιώτη ο Επίτροπος της ΕΕ για την Απασχόληση, Νίκολας Σμιτ: Τα κέρδη ανέβασαν τις τιμές. Από ένα σημείο και μετά, έστω. Και έχουμε και πρόβλημα με τον ανταγωνισμό, είπε.
