Ο Έλον Μασκ και η ομάδα του στην Υπηρεσία Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας των ΗΠΑ (DOGE) έχουν αναλάβει την αποστολή της μείωσης των κρατικών δαπανών. Ωστόσο, ο ίδιος συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους ωφελούμενους των φορολογικών εσόδων των Αμερικανών πολιτών.
Σύμφωνα με ανάλυση της Washington Post, οι εταιρείες του έχουν λάβει τουλάχιστον 38 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω κρατικών συμβάσεων, δανείων, επιδοτήσεων και φορολογικών ελαφρύνσεων, συχνά σε κρίσιμες στιγμές για την ανάπτυξή τους. Αυτή η οικονομική ενίσχυση συνέβαλε στη δημιουργία της περιουσίας που τον ανέδειξε στον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου, όπως επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα.
Η κρατική στήριξη που έσωσε την Tesla
Η χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις του Μασκ εκτείνεται σε μια περίοδο περίπου 20 ετών. Το 2008, όταν η Tesla αντιμετώπιζε σοβαρή έλλειψη ρευστότητας, ο Μασκ κατέβαλε έντονες προσπάθειες για την εξασφάλιση ενός χαμηλότοκου δανείου από το Υπουργείο Ενέργειας, σύμφωνα με δύο άτομα που συμμετείχαν άμεσα στη διαδικασία. Καθημερινά ενημέρωνε τα στελέχη της εταιρείας για τη γραφειοκρατική πορεία της αίτησης και περνούσε ώρες με κυβερνητικούς αξιωματούχους υπεύθυνους για τέτοιου είδους χρηματοδοτήσεις.
Λίγο πριν τα Χριστούγεννα της ίδιας χρονιάς, η Tesla διαπίστωσε ότι της έλειπε μια βασική πιστοποίηση από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) για να λάβει το δάνειο. Ο Μασκ απευθύνθηκε τότε προσωπικά στην επικεφαλής της υπηρεσίας, Λίσα Τζάκσον, ζητώντας την παρέμβασή της.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, σχεδόν τα δύο τρίτα των 38 δισεκατομμυρίων δολαρίων έχουν διοχετευθεί προς τις εταιρείες του Μασκ. Μόνο το 2024, οι ομοσπονδιακές και πολιτειακές αρχές δεσμεύτηκαν για τη χορήγηση τουλάχιστον 6,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς τις επιχειρήσεις του, ποσό που αποτελεί το υψηλότερο ετήσιο σύνολο έως τώρα.
Συμβόλαια δισεκατομμυρίων
Η πραγματική έκταση της κρατικής χρηματοδότησης ενδέχεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη, καθώς η Washington Post βασίστηκε μόνο σε δημόσια διαθέσιμα στοιχεία, χωρίς να περιλαμβάνει απόρρητες συμβάσεις αμυντικών και πληροφοριακών υπηρεσιών. Σύμφωνα με το Reuters, η SpaceX έχει αναπτύξει κατασκοπευτικούς δορυφόρους για το Εθνικό Γραφείο Αναγνώρισης, το οποίο ανήκει στο Πεντάγωνο. Η Wall Street Journal ανέφερε πως η σύμβαση αυτή ανέρχεται στα 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Επιπλέον, οι εταιρείες του Μασκ διατηρούν 52 ενεργά συμβόλαια με επτά κρατικούς φορείς, όπως η NASA, το Υπουργείο Άμυνας και η Γενική Υπηρεσία Διοίκησης (GSA), τα οποία εκτιμάται ότι θα αποφέρουν ακόμα 11,8 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα χρόνια.
Οι μεγαλύτερες πηγές κρατικής χρηματοδότησης προέρχονται από τη NASA και το Υπουργείο Άμυνας μέσω της SpaceX. Παράλληλα, η Tesla έχει αποκομίσει 11,4 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω προγραμμάτων ενίσχυσης της ηλεκτροκίνησης. Επιπλέον, η κρατική επιδότηση των 7.500 δολαρίων για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων έχει ενισχύσει σημαντικά τις πωλήσεις της Tesla, αν και ο Μασκ έχει ζητήσει την κατάργησή της, υποστηρίζοντας ότι οι ανταγωνιστές του τη χρειάζονται περισσότερο.
Την ίδια ώρα, η υπηρεσία DOGE επιδιώκει να μειώσει το προσωπικό, τους προϋπολογισμούς και τα κρατικά συμβόλαια σε υπουργεία που συνεργάζονται με τις εταιρείες του Μασκ, όπως το Υπουργείο Άμυνας, το Υπουργείο Μεταφορών και η GSA.
Κριτική στην κυβερνητική πολιτική
Παρά τη στενή εξάρτηση των επιχειρήσεών του από κρατικά κεφάλαια, ο Μασκ έχει επικρίνει τη βιομηχανική πολιτική των Δημοκρατικών, ιδιαίτερα τις επιδοτήσεις προς ανταγωνιστικές εταιρείες. Όπως σημειώνει ο Τζέφρι Σόνενφελντ από το Yale School of Management, «λίγοι επιχειρηματίες τέτοιου μεγέθους έχουν στηριχθεί τόσο πολύ σε ομοσπονδιακά κεφάλαια», προσθέτοντας ότι η πλειονότητα των χρηματοδοτήσεων προήλθε κατά τη διάρκεια κυβερνήσεων των Δημοκρατικών.
Από τα πρώτα της βήματα, η SpaceX βασίστηκε σε κρατικές συμβάσεις που της επέτρεψαν να αναπτύξει υποδομές, ενώ η NASA και το Υπουργείο Άμυνας τη στήριξαν, ακόμα και όταν δεν τηρούσε τα χρονοδιαγράμματά της, σύμφωνα με αναλύσεις του Κογκρέσου.
Το 2010, το Υπουργείο Ενέργειας ενέκρινε δάνειο ύψους 465 εκατομμυρίων δολαρίων προς την Tesla, συμβάλλοντας στην εκτόξευση της ανάπτυξής της. Με αυτά τα χρήματα, η εταιρεία σχεδίασε και κατασκεύασε το πολυτελές ηλεκτρικό σεντάν Model S και απέκτησε το εργοστάσιο της στο Fremont της Καλιφόρνιας. Έξι μήνες αργότερα, η Tesla εισήχθη στο χρηματιστήριο.
«Η Tesla δεν θα είχε επιβιώσει χωρίς το δάνειο», ανέφερε πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας, που μίλησε ανώνυμα στη Washington Post. «Ήταν μια σωτήρια χρηματοδότηση σε μια κρίσιμη στιγμή».
Επιπλέον, η Tesla έχει επωφεληθεί από κρατικές επιδοτήσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων και φορολογικές ελαφρύνσεις, κυρίως από την πολιτεία της Καλιφόρνια. Ο κυβερνήτης Γκάβιν Νιούσομ είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Χωρίς τις ρυθμιστικές αρχές της Καλιφόρνια, δεν θα υπήρχε Tesla».
