Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε το βράδυ της Τρίτης ότι ο Ουκρανός ομόλογός του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, θα επισκεφθεί την Παρασκευή τον Λευκό Οίκο για να υπογράψει συμφωνία σχετικά με την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με το Axios, η συμφωνία επιτεύχθηκε μετά από δύο εβδομάδες έντονων διαπραγματεύσεων. Η ουκρανική κυβέρνηση αναμένεται να συνεδριάσει εκτάκτως την Τετάρτη για να εγκρίνει τη συμφωνία, προτού ο Ζελένσκι ταξιδέψει στην Ουάσινγκτον.
Η συμφωνία αποσκοπεί στην αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ και την τόνωση της μεταπολεμικής οικονομικής ανάκαμψης της χώρας. Η συνάντηση των δύο ηγετών πραγματοποιείται σε μια περίοδο έντασης, καθώς την περασμένη εβδομάδα ο Τραμπ είχε χαρακτηρίσει τον Ζελένσκι «δικτάτορα», ενώ ο Ουκρανός πρόεδρος τον κατηγόρησε ότι αναπαράγει ρωσική παραπληροφόρηση.
Ο Τραμπ τόνισε ότι η συμφωνία θα αποφέρει δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ και θα αντισταθμίσει μέρος των δαπανών που σχετίζονται με τη στήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο.
Η αναθεωρημένη συμφωνία και η παραχώρηση των ΗΠΑ
Σύμφωνα με πηγές, ο Ζελένσκι πέτυχε την αφαίρεση από το τελικό κείμενο μιας αρχικής απαίτησης των ΗΠΑ, η οποία προέβλεπε δικαιώματα ύψους 500 δισ. δολαρίων σε μελλοντικά έσοδα από την εκμετάλλευση των ορυκτών. Οι Financial Times ήταν οι πρώτοι που ανέφεραν την αμερικανική παραχώρηση.
Η συμφωνία αναφέρει ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν να διατηρήσουν την Ουκρανία «ελεύθερη, κυρίαρχη και ασφαλή», χωρίς όμως να περιλαμβάνει συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας.
Συμφωνία υπό τη σκιά της επιδείνωσης των σχέσεων Ουάσινγκτον – Κιέβου
Η συμφωνία έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τις σχέσεις Ουκρανίας – ΗΠΑ, οι οποίες είχαν επιδεινωθεί δραματικά.
Ο Ζελένσκι είχε εκφράσει έντονη δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι η κυβέρνηση Τραμπ είχε ξεκινήσει συνομιλίες με τη Μόσχα για τον πόλεμο χωρίς τη συμμετοχή του Κιέβου. Επιπλέον, κατηγόρησε την Ουάσινγκτον ότι απομάκρυνε από τη διαπραγματευτική ατζέντα την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, χωρίς να απαιτήσει αντίστοιχες υποχωρήσεις από τη Ρωσία.
Από την πλευρά του, ο Τραμπ είχε εξοργιστεί όταν ο Ζελένσκι απέρριψε την αρχική εκδοχή της συμφωνίας για τα ορυκτά. Ο Αμερικανός πρόεδρος φέρεται να ισχυρίστηκε ψευδώς ότι η Ουκρανία ξεκίνησε τον πόλεμο και εξαπέλυσε προσωπικές επιθέσεις εναντίον του Ζελένσκι.
Ο στρατηγός Κιθ Κέλογκ, Αμερικανός απεσταλμένος, διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην αποτροπή περαιτέρω κλιμάκωσης και στη διάσωση της συμφωνίας, σύμφωνα με Ουκρανούς και Αμερικανούς αξιωματούχους.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Η τελική έκδοση της συμφωνίας, με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου, που αποκαλύπτουν οι Financial Times, προβλέπει τη δημιουργία ενός ταμείου στο οποίο η Ουκρανία θα καταθέτει το 50% των εσόδων από την εκμετάλλευση των κρατικών ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Το ταμείο θα επενδύσει σε έργα εντός της Ουκρανίας, ενώ εξαιρούνται τα έσοδα που ήδη διοχετεύονται στον κρατικό προϋπολογισμό, όπως εκείνα της Naftogaz και της Ukrnafta.
Ωστόσο, παραμένουν ανοιχτά ζητήματα, όπως το ποσοστό του αμερικανικού μεριδίου στο ταμείο και οι όροι της «κοινής ιδιοκτησίας», τα οποία αναμένεται να αποτελέσουν αντικείμενο περαιτέρω διαπραγματεύσεων.
Η ουκρανική κυβέρνηση έχει ήδη εγκρίνει τη συμφωνία μέσω των υπουργείων Δικαιοσύνης, Οικονομίας και Εξωτερικών. Η αντιπρόεδρος και υπουργός Δικαιοσύνης, Όλγα Στεφανίσινα, δήλωσε στους Financial Times ότι «η συμφωνία για τα ορυκτά αποτελεί μόνο ένα κομμάτι ενός ευρύτερου σχεδίου», αφήνοντας να εννοηθεί ότι εντάσσεται σε μια συνολική στρατηγική συνεργασίας με τις ΗΠΑ.
Η επίσκεψη του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο αναμένεται να οριστικοποιηθεί τις επόμενες ημέρες.
