ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ – Κωστής Κωνσταντίνου
Η χθεσινή μεγάλη ημέρα, μεγάλη τόσο για τη σημασία της όσο και για τη διάρκειά της καθώς έμοιαζε με αιώνες με τις απανωτές αναβολές και τις καθυστερήσεις, πέρασε. Το ίδιο και η εξίσου μεγάλη νύχτα που την ακολούθησε, με τα ΜΜΕ στο Ισραήλ και σε ολόκληρο τον κόσμο να μεταδίδουν μέχρι πρωίας ακατάπαυστα τις ίδιες μα και νέες εικόνες από το Ισραήλ, της Λωρίδας της Γάζας και της Δυτικής Όχθης.
Το πώς ο καθένας έβλεπε τις «δικές του» εικόνες ήταν μάλλον προβλέψιμο. Το πώς έβλεπε τις εικόνες «των άλλων» πάλι, ήταν μια χρήσιμη αν και αποκαρδιωτική ένδειξη για το χάσμα που χωρίζει τους δύο λαούς. Ένα χάσμα το οποίο ο έξω κόσμος αντιμετωπίζει με πόθους ευσεβείς και με αφέλεια, «λύνοντας» το πρόβλημα εξ αποστάσεως με ιδέες δύο κρατών και απλουστεύσεις, αποτελέσματα σεναρίων επί χάρτου, σίγουρα όχι επί του εδάφους, όπου ευκταίο και εφικτό απέχουν έτη φωτός.
Η χθεσινή συμφωνία προνοεί μια διαδικασία η οποία θα κρατήσει μήνες, η δε τελευταία φάση της δείχνει να βρίσκεται περισσότερο στη σφαίρα της φαντασίας. Κανείς εδώ στο Ισραήλ -ούτε και στη Γάζα- δεν πιστεύει ότι θα φτάσουμε στην τελική φάση και όλοι δείχνουν να συμφωνούν σε μια βασική αν και ανομολόγητη αλήθεια: Ότι η αποδοχή της συμφωνίας ελαχίστως έως και καθόλου είχε να κάνει με την επόμενη μέρα.
Οι μεν Παλαιστίνιοι αποδέχθηκαν τη συμφωνία υπό το φόβο του Τραμπ και του τι θα μπορούσε να συμβεί εάν εξέπνεε το σημερινό τελεσίγραφο, όπως επίσης και για να τελειώσει ο πόλεμος. Οι Ισραηλινοί, ήθελαν και θέλουν τους ομήρους, τόσο πολύ που δέχθηκαν τελικά να απελευθερώσουν σχεδόν 1.000 κρατουμένους, ανάμεσά τους και άτομα που είχαν καταδικαστεί για πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις.
Οι ψυχραιμότεροι και στις δύο πλευρές βλέπουν πώς μόνο με ένα θαύμα θα φτάσει η συμφωνία αυτή μέχρι τέλους για μια σειρά από λόγους αρχίζοντας από τη Χαμάς την οποία κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί. Ούτε η ίδια η Παλαιστινιακή Αρχή την οποία η Χαμάς θεωρεί πλέον άμεση απειλή για τα σχέδιά της να κυβερνήσει η ίδια τη Γάζα στο μέλλον. Η Χαμάς, άλλωστε, ήταν εκείνη που τορπίλισε και την προηγούμενη συμφωνία, χωρίς κανείς να έχει καταλάβει ακόμα γιατί το είχε κάνει.
Το δίλημμα Νετανιάχου
Επιπλέον, ωστόσο, άμεση απειλή για την επιβίωση και την εφαρμογή της συμφωνίας είναι και το πολιτικό σκηνικό στο ίδιο το Ισραήλ. Ο Νετανιάχου, δέσμιος όσο ποτέ των δύο ακροδεξιών κομμάτων της συγκυβέρνησης γνωρίζει ότι δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς τουλάχιστον το ένα από αυτά. Το μεν κόμμα του Θρησκευτικού Σιωνισμού του υπουργού Οικονομίας Μπεζαλέλ Σμότριτς το οποίο παρέμεινε τελικά στην κυβέρνηση εκπλήσσοντας, απειλεί ότι θα δρομολογήσει τη πτώση της εάν ο Νετανιάχου δεν επιστρέψει -στρατιωτικά εννοείται- στη Γάζα, για να συνεχίσει τον πόλεμο. Το άλλο ακροδεξιό κόμμα, η Εβραϊκή Δύναμη του παραιτηθέντος υπουργού Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, έφυγε από τη συγκυβέρνηση ανακοινώνοντας ότι από τούδε και στο εξής η ψήφος του στην Κνέσετ θα είναι κατά συνείδηση.
Το δίλημμα για τον Νετανιάχου είναι αυτό: μένει και ελπίζει ότι η Χαμάς θα καταπατήσει τη συμφωνία με τους εταίρους του να τον εκβιάζουν για να την ανατρέψει ο ίδιος μετά την Α’ Φάση ή τα βρίσκει με την αντιπολίτευση (τον Γιάϊρ Λαπίντ) κάτι που θα του επιτρέψει να μείνει στην εξουσία για τους επόμενους μήνες προκειμένου να εφαρμόσει τη συμφωνία για τους Ομήρους και τη Γάζα. Ούτε μέρα περισσότερο. Θα είναι ένας Πρωθυπουργός με ημερομηνία λήξης. Και λίγο να έχει παρακολουθήσει κανείς την πορεία Νετανιάχου αλλά και με την κοινή λογική, θα επιλέξει το πρώτο. Εάν βέβαια του το επιτρέψει η Ουάσινγκτον του Τραμπ. Και αυτό έχει περισσότερες πιθανότητες να μην συμβεί από ότι το αντίθετο.
Πού το πάει η Χαμάς;
Η θέση του Νετανιάχου γίνεται ακόμη πιο δύσκολη με δεδομένο ότι η Χαμάς γνωρίζει τη δυσκολία του παράγοντα Τραμπ για τον ισραηλινό Πρωθυπουργό. Το γεγονός ότι η οργάνωση έσπευσε να ανακοινώσει ότι δεσμεύεται να εφαρμόσει τη συμφωνία, κάτι πρωτόγνωρο σε επικοινωνιακό επίπεδο για τη Χαμάς, δεν είναι τυχαίο. Έγινε ακριβώς για να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία στην Ιερουσαλήμ για να κάνει το παραμικρό. Η Χαμάς ξέρει πως κάθε μέρα που περνά μειώνει τη δυνατότητα του Ισραήλ να την πλήξει και εκμεταλλεύεται αυτόν το χρόνο για να ανασυγκροτηθεί.
Η πιο τραγική ίσως πτυχή είναι η προσπάθειά της να αντικαταστήσει τις 20 και πλέον χιλιάδες στελέχη της που σκοτώθηκαν, με νέους τους οποίους ήδη στρατολογεί. Με δεδομένο ότι κανείς δεν πρόκειται να την πιέσει στον έξω κόσμο όπου εκείνη έχει κερδίσει σε μεγάλο βαθμό το επικοινωνιακό παιγνίδι και με αποθέματα ήδη από την κλεμμένη -και πάλι ανενόχλητα- ανθρωπιστική βοήθεια, η Χαμάς ήδη σχεδιάζει τον επόμενο πόλεμο.
Το Ισραήλ το γνωρίζει πολύ καλά. Αυτός είναι και ο λόγος της αντίδρασης των ακροδεξιών. Η διαφορά με τους υπόλοιπους είναι στο ποιο από τα δύο σενάρια, της συνέχισης ή του τερματισμού του πολέμου θα ήταν λιγότερο κακό.
Ο φόβος της Παλαιστινιακής Αρχής
Η απόλυση δε από τις φυλακές και δεκάδων τρομοκρατών της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ στο πλαίσιο της Συμφωνίας δημιουργεί ένα πρόσθετο πρόβλημα στη Δυτική Όχθη, πρωτίστως δε για την Παλαιστινιακή Αρχή η οποία αγωνίζεται να διασωθεί από τους ισλαμιστές, με τη βοήθεια και του Ισραήλ αλλά και των αραβικών κρατών τα οποία ανησυχούν από το τι θα συμβεί εάν η Ισλαμική Αδελφότητα (δηλαδή η Χαμάς και η Ισλαμική Αδελφότητα και μέσω της και η Τουρκία) επιβληθεί και στη Δυτική Όχθη.
Εάν αυτό γίνει, η σημερινή συζήτηση για το λιγότερο κακό, για το Ισραήλ αλλά και για τη Δύση, μπορεί να τεθεί σε εντελώς διαφορετική βάση. Πλέον όμως, θα είναι αργά για συζητήσεις.
