Ο νέος ιταλικός νόμος που περιορίζει τα ταξίδια στο εξωτερικό για υπηρεσίες παρένθετης μητρότητας προχωράει περισσότερο από άλλες χώρες, αλλά τα ομόφυλα ζευγάρια αντιμετωπίζουν εμπόδια στον οικογενειακό προγραμματισμό σε όλη την Ευρώπη.
Ένας νέος νόμος που απαγορεύει στους Ιταλούς να ταξιδεύουν στο εξωτερικό για παρένθετες εγκυμοσύνες αναμένεται να δυσκολέψει τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα να γίνουν γονείς – αλλά η Ιταλία δεν είναι η μόνη χώρα όπου ο οικογενειακός προγραμματισμός αποτελεί πρόκληση για τα ομόφυλα ζευγάρια.
Η περιοριστική προσέγγιση της Ιταλίας για την παρένθετη μητρότητα δεν είναι νέα ή μοναδική. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες απαγορεύουν εντελώς την παρένθετη μητρότητα, ενώ άλλες έχουν αυστηρούς κανόνες σχετικά με την ιθαγένεια, την πληρωμή και την κατάσταση της σχέσης.
Αυτοί οι κανόνες έχουν ωθήσει ορισμένα ζευγάρια να ταξιδέψουν αλλού για συμφωνίες παρένθετης μητρότητας, δηλαδή όταν μια γυναίκα κυοφορεί και γεννά ένα μωρό για λογαριασμό ενός άλλου ατόμου ή ενός ζευγαριού.
Και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν προσπαθήσει να περιορίσουν τα υπερπόντια ταξίδια.
Για παράδειγμα, η Γαλλία -όπου η παρένθετη μητρότητα είναι παράνομη σε όλους τους τομείς- προσπάθησε να αποτρέψει τους ανθρώπους από το να ταξιδεύουν για υπηρεσίες παρένθετης μητρότητας, αρνούμενη να καταχωρίσει τη γονεϊκότητα ενός ζευγαριού του οποίου τα παιδιά γεννήθηκαν μέσω παρένθετης μητέρας στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η απόφαση ακυρώθηκε από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια το 2014.
Ωστόσο, ο νέος ιταλικός νόμος, ο οποίος επεκτείνει την απαγόρευση της παρένθετης μητρότητας που τέθηκε σε ισχύ το 2004, θεωρείται ότι προχωράει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα μέχρι στιγμής.
Οι υποστηρικτές δήλωσαν ότι θα προστατεύσει τις γυναίκες από την εκμετάλλευση, ενώ οι επικριτές είπαν ότι θα επηρεάσει άδικα τα ομόφυλα ζευγάρια, ιδίως τους ομοφυλόφιλους άνδρες.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερο κοινωνικό στίγμα και νομική αβεβαιότητα για αυτές τις οικογένειες, πρόσθεσε η ίδια, επισημαίνοντας την εντολή της ιταλικής κυβέρνησης προς τις περιφέρειες να σταματήσουν την καταγραφή των παιδιών των ομόφυλων γονέων πέρυσι.
Εν τω μεταξύ, εκπρόσωπος της Fertility Europe, μιας ομάδας-ομπρέλα οργανώσεων ασθενών, προειδοποίησε ότι “η έλλειψη καλών κανονισμών ή οι νομικές απαγορεύσεις δεν εξαφανίζουν την ανάγκη για παρένθετη μητρότητα, αλλά ωθούν τους υποψήφιους γονείς να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις που συχνά είναι επικίνδυνες και εγείρουν ηθικές επιφυλάξεις”.
Πέρα όμως από τις προσπάθειες της Ιταλίας, χώρες σε όλη την Ευρώπη έχουν περιορισμούς στην υιοθεσία, τις θεραπείες γονιμότητας και την παρένθετη μητρότητα για τα ομόφυλα ζευγάρια – αν οι σχέσεις τους είναι καν νομικά αναγνωρισμένες εξ αρχής.
Ο παρακάτω χάρτης δείχνει πώς οι ευρωπαϊκές χώρες στοιχίζονται στις πολιτικές οικογενειακού προγραμματισμού για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και τα ομόφυλα ζευγάρια.
Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα μπορούν να υποβάλουν νόμιμα αίτηση για κοινή υιοθεσία σε 23 χώρες, πράγμα που σημαίνει ότι δύο μη βιολογικοί γονείς γίνονται νόμιμοι γονείς του παιδιού, σύμφωνα με μια ανάλυση από την ILGA-Europe.
Εν τω μεταξύ, οι θεραπείες γονιμότητας με τεχνητή γονιμοποίηση είναι διαθέσιμες για μεμονωμένα άτομα σε 26 χώρες και ζευγάρια σε 17 χώρες, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου τους, σύμφωνα με την ανάλυση.
Σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης “δεν είναι δυνατόν να δείξεις στον δημόσιο χώρο ότι έχεις σύντροφο του ίδιου φύλου … μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο για τους ανθρώπους”, δήλωσε στο Euronews Health η Dr. Meryam Schouler-Ocak, ψυχίατρος στην Ψυχιατρική Πανεπιστημιακή Κλινική Charite στο Νοσοκομείο St. Hedwig του Βερολίνου και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Υγείας της Γυναίκας.
“Εξαρτάται από τη νομοθεσία, αλλά και από την κοινή γνώμη, την παράδοση και τα θρησκευτικά ζητήματα. Το φάσμα είναι πολύ ευρύ”, πρόσθεσε.
Τι ισχύει στην Κύπρο
Δικαίωμα για αίτηση έχουν μονήρεις γυναίκες ή ετερόφυλα ζευγάρια που είναι σε γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης ή μόνιμης και σταθερής σχέσης, ενώ διευκρινίζεται ότι πρέπει να είναι Κύπριοι, ή μόνιμοι κάτοικοι της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως επίσης και η παρένθετη μητέρα θα πρέπει να τηρεί τις πιο πάνω προϋποθέσεις.
Ωστόσο σε περίπτωση που είναι αδύνατη η εξεύρεση παρένθετης μητέρας που να έχει τη μόνιμη κατοικία στη Κύπρο, το Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθουμένης Αναπαραγωγής έχει την δυνατότητα να κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου να εγκρίνει η παρένθετη μητέρα να μην έχει τη μόνιμη κατοικία στη Δημοκρατία, νοούμενου ότι αυτή παραμένει εντός Κύπρου από την 28η εβδομάδα της κυοφορίας μέχρι και τη γέννηση του παιδιού, εκτός εάν υπάρχει ιατρικό πρόβλημα που να αποδεικνύεται πάντα βάση της ιατρικής βεβαίωσης.
Οι νόμοι για την παρένθετη μητρότητα στον κόσμο
Ζήτημα με πολλές προεκτάσεις και αρκετά ζητήματα για διευκρίνιση η παρένθετη μητρότητα αποτελεί μείζον θέμα στις ατζέντες των πολιτικών ανά τον κόσμο.
Η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Γερμανία είναι μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που απαγορεύουν όλες τις μορφές παρένθετης μητρότητας.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι παράνομη η πληρωμή για παρένθετη μητρότητα, πέραν των εύλογων εξόδων της διαδικασίας. Η παρένθετη μητέρα θα καταγράφεται στο πιστοποιητικό γέννησης μέχρι να μεταβιβαστεί η γονική ιδιότητα μέσω γονικής απόφασης.
Στην Ιρλανδία, τις Κάτω Χώρες, το Βέλγιο, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τσεχία, τα δικαστήρια αποφασίζουν για το μέλλον του παιδιού αν υπάρξει διαφωνία.
Η Ελλάδα δέχεται ξένα ζευγάρια και παρέχει νομική προστασία στους υποψήφιους γονείς – η παρένθετη μητέρα δεν έχει νομικά δικαιώματα επί του παιδιού – ωστόσο επιμένει ότι πρέπει οι γονείς να ανήκουν σε διαφορετικό φύλο, ειδικότερα γυναίκα – αποκλείοντας έτσι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια ή τους ανύπαντρους άνδρες από την παρένθετη μητρότητα.
Οι ΗΠΑ και ο Καναδάς επιτρέπουν την παρένθετη μητρότητα σε ομόφυλα ζευγάρια και τα αναγνωρίζουν ως νόμιμους γονείς από τη γέννηση.
Η Ουκρανία ήταν μέχρι τη ρωσική εισβολή ένας διεθνής κόμβος παρένθετης μητρότητας, με χιλιάδες μωρά κάθε χρόνο, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, πολλά από τα οποία μεταφέρονταν στο εξωτερικό από τους αλλοδαπούς γονείς τους. Το Reuters ανέφερε ότι όταν ξέσπασε ο πόλεμος, μερικά ζευγάρια αλλοδαπών ταξίδεψαν για να πάρουν τα παιδιά τους.
Η Γεωργία υπήρξε επίσης δημοφιλής προορισμός για τον τουρισμό γονιμότητας, αν και η επί πληρωμή παρένθετη μητρότητα είναι νόμιμα διαθέσιμη μόνο για ετεροφυλόφιλα ζευγάρια. Η γεωργιανή νομοθεσία δεν αναγνωρίζει τις παρένθετες μητέρες ως γονέα του παιδιού που γεννήθηκε.
Πηγές: euronews, Reuters, Huffington Post
