Όταν η Ιταλία πριν από λίγο καιρό γνωστοποίησε το σχέδιο της για τη δημιουργία στρατοπέδων βραχείας παραμονής μεταναστών στην Αλβανία ακούστηκαν πολλές επικρίσεις, ειδικά με το σκεπτικό ότι κάτι τέτοιο αποτελεί παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παρόλα αυτά, η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι προχώρησε ακάθεκτη με τα σχέδια της και χθες, λιγότερο από ένα μήνα μετά την υπογραφή της αμφιλεγόμενης συμφωνίας οι πρώτοι παράτυποι μετανάστες που συνελήφθησαν στα ιταλικά ύδατα έφτασαν στην Αλβανία.
Το πλοίο Libra του ιταλικού Πολεμικού Ναυτικού μετέφερε 16 άνδρες από την Αίγυπτο και το Μπανγκλαντές. Το ταξίδι τους διήρκεσε περισσότερες από 36 ώρες. Μετά την απογραφή τους μεταφέρθηκαν στο κλειστό κέντρο μεταναστών στο Τζάντερ. Εκεί θα εγκατασταθούν σε προκατασκευασμένα κτίρια 12 τετραγωνικών μέτρων, τα οποία επίσης είναι περιτριγυρισμένα από ψηλούς τοίχους και ελέγχονται από κάμερες και μέλη των ιταλικών δυνάμεων της τάξης και θα καταθέσουν το αίτημά τους για την παροχή ασύλου. Αν το αίτημά τους απορριφθεί, θα παραμείνουν στο κέντρο μέχρι να απελαθούν στις χώρες καταγωγής τους.
Και ενώ ανθρωπιστικές οργανώσεις χαρακτηρίζουν το ιταλικό μοντέλο ως ένα επικίνδυνο πολιτικό πείραμα, αυτή η προσέγγιση φαίνεται πως θα προσδιορίσει την ευρωπαϊκή πολιτική στο θέμα της μετανάστευσης. Το θέμα θα συζητηθεί στην σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα πραγματοποιηθεί σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες, αφού η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε επιστολή της στους 27 ηγέτες των κρατών μελών στις αρχές της βδομάδας αναφέρθηκε στην ιδέα ανάπτυξης κέντρων επιστροφής εκτός ΕΕ.
Όπως επεσήμανε η επικεφαλής της Κομισιον, η ΕΕ δεν είναι αποτελεσματική στην απομάκρυνση ανθρώπων που φτάνουν παράνομα σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η αντιμετώπιση της κατάστασης απαιτεί ένα νέο νομικό πλαίσιο δράσης, ανέφερε τονίζοντας ότι οι πολιτικές απέλασης θα είναι άμεση προτεραιότητα για τον νέο Επίτροπο Μετανάστευσης.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί σημείο καμπής για την ευρωπαϊκή, μεταναστευτική πολιτική. Άλλωστε, μέχρι τώρα, την ιδέα αυτών των στρατοπέδων μεταφοράς μεταναστών σε τρίτες χώρες ασπάζονταν μόνο χώρες που κυβερνώνται από την ακροδεξιά, όπως η Ιταλία ή Ουγγαρία και πλέον προτείνεται επίσημα στις 27 χώρες της Ένωσης.
Παράλληλα, αποτελεί και μια δικαίωση για την Ιταλίδα πρωθυπουργό. «Η προσέγγιση της Ευρώπης στο μεταναστευτικό άλλαξε, χάρη και στην ιταλική συμβολή. Η Ιταλία έχει μετατραπεί σε πρότυπο προς μίμηση σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης», τόνισε η Τζόρτζια Μελόνι και αναφέρθηκε στο ενδιαφέρον και άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για την ιταλική πολιτική διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών.
Περίπου 15 χώρες μέλη της ΕΕ, ανάμεσα σε αυτές η Γαλλία αλλά και η Γερμανία, φέρονται σύμφωνα με πληροφορίες να εξετάζουν επίσης θετικά τη δημιουργία κέντρων διαχείρισης μεταναστών εκτός ευρωπαϊκού εδάφους. Παρόμοιο ενδιαφέρον έχει επιδείξει και η Βρετανία. Η Τζόρτζια Μελόνι έχει ήδη προγραμματίσει να οργανώσει μια συνάντηση στο περιθώριο της συνόδου κορυφής, με τις χώρες που ενδιαφέρονται περισσότερο για τη συμφωνία της με την Αλβανία.
Ζητούν εξαιρέσεις
Δεν πρόλαβαν καλά-καλά οι «27» να συνυπογράψουν το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και οι εντάσεις πληθαίνουν. Ήδη τα μέσα Σεπτεμβρίου η Γερμανία έχει θεσπίσει συστηματικούς ελέγχους σε όλα τα χερσαία σύνορα ης χώρας για έξι μήνες, σε πρώτη φάση, με στόχο την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης.
Γειτονικές της χώρες αντέδρασαν κάνοντας λόγο ακόμη και για κλείσιμο των συνόρων. Και τα πνεύματα οξύνθηκαν περισσότερο μετά την πρωτοβουλία δύο κρατών-μελών να ζητήσουν μία «αυτοεξαίρεσή» (opt-out) από την κοινή μεταναστευτική πολιτική. Την αρχή έκανε η νέα κυβέρνηση της Ολλανδίας, στην οποία δίνει πλέον τον τόνο το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία του Γκέερτ Βίλντερς. Ακολούθησε η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, η οποία μάλιστα κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου για το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
