Στις 7 Αυγούστου, ο Λουίς Μορέτο Οκάμπο, πρώην εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), ο οποίος κατείχε αυτή τη θέση για εννέα χρόνια, από το 2003 μέχρι το 2012, δημοσίευσε μια έκθεση με τίτλο “Γενοκτονία των Αρμενίων το 2023”.
Παρά την αμφιλεγόμενη φήμη του συγγραφέα (ο οποίος έχει κατηγορηθεί για σκάνδαλα διαφθοράς), το θέμα προβλήθηκε από μεγάλα μέσα ενημέρωσης όπως το Forbes, η Washington Post, το CNN και το ABC News.
Το συγκεκριμένο έγγραφο, όπως εξηγεί ο πολιτικός αναλυτής και επικεφαλής του Κέντρου για Ανάλυση και Στρατηγική στην Ουκρανία, Ιγκόρ Τσαλένκο, έλαβε μία αδικαιολόγητα μεγάλη δημοσιότητα, και προκαλεί έκπληξη καθώς αποτελεί ουσιαστικά ένα αφήγημα που οφελεί το Κρεμλίνο.
Μιμείται τις θέσεις του Πούτιν για “γενοκτονία” στην Ουκρανία
Το αφήγημα που παρουσίασε ο Οκάμπο έχει χρησιμοποιηθεί (αντίστοιχο) από τη Ρωσία εδώ και περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα, προκειμένου να δικαιολογεί το Κρεμλίνο την κατοχή εδαφών της Μολδαβίας, της Γεωργίας, και τώρα της Ουκρανίας και του Αζερμπαϊτζάν, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Τσαλένκο.
Ο πρώην εισαγγελέας είχε ετοιμάσει το έγγραφο μέσα σε εννέα ημέρες, χρησιμοποιώντας τον όρο “γενοκτονία”. Επιπλέον, η ίδια η έρευνα, πραγματοποιήθηκε μετά από αίτημα (το οποίο έγινε δημοσίως) από τον Αραγίκ Χαρουτιουνιάν, έναν άνθρωπο που θεωρείται ότι έχει πολύ στενές σχέσεις με το Κρεμλίνο και αυτοαποκαλείται “πρόεδρος του Artsakh”.
Όπως επισημαίνει ο αναλυτής Ι. Τσαλένκο, το “Αρτσάκχ” δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα στον κόσμο (πέραν της Ρωσίας και των χωρών-δορυφόρων της), και πρόκειται για έναν αυτονομιστικό θύλακα στο Καραμπάχ.
Παρόμοιοι αυτονομιστικοί θύλακες όπως το “Αρτσάκχ”, είχαν επίσης δημιουργηθεί από το Κρεμλίνο μετά από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης στη Μολδαβία (η αποκαλούμενη Μολδαβική Δημοκρατία της Πριντνεστροβίας ή Υπερδνειστερία), στη Γεωργία (Νότια Οσσετία) και στην Ανατολική Ουκρανία, με τις αποκαλούμενες Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέσκ (DPR) και Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ (LPR), που βρίσκονται υπό κατοχή από τη Ρωσία.
Για παράδειγμα, αναφέρει ο Τσαλένκο στη νέα του ανάλυση, τον Φεβρουάριο του 2022, όταν ανακοινώθηκε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν δήλωσε πως ένας απ΄τους στόχους της στρατιωτικής επίθεσης ήταν η “αποναζιστικοποίηση” της Ουκρανίας. Κατηγόρησε επίσης την ηγεσία της Ουκρανίας για “γενοκτονία” των κατοίκων των αυτοαποκαλούμενων DNR και LNR.
“Τώρα το Κρεμλίνο προωθεί παρόμοιες θέσεις στον Νότιο Καύκασο και στα διεθνή ΜΜΕ, μέσω γνωμοδοτήσεων “εμπειρογνωμόνων”, οι οποίες έρχονται κατά παραγγελία που γίνεται δημοσίως, όπως η έκθεση του πρώην εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Μορένο Οκάμπο”, σημειώνει χαρακτηριστικά ο Τσαλένκο, ο οποίος στη συνέχεια δίνει περισσότερα στοιχεία για τον πρώην εισαγγελέα του ΔΠΔ, σε μια προσπάθεια να απαντήσει στο ερώτημα του “γιατί ενώ ολόκληρος ο πολιτισμένος κόσμος αποφεύγει τους τοξικούς φιλο-Ρώσους πολιτικούς, ο πρώην εισαγγελέας αποφάσισε ξαφνικά να ανταποκριθεί στο αίτημα τους”.
Εμπλεκόμενος σε σκάνδαλο σεξουαλικής παρενόχλησης δημοσιογράφου
Τον Σεπτέμβριο του 2008, η Βρετανική Telegraph (https://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/lawreports/joshuarozenberg/2446064/Why-the-worlds-most-powerful-prosecutor-should-resign-Part-2.html) δημοσίευσε ότι στη διάρκεια επίσκεψής του στη Νότια Αφρική, ο Οκάμπο ανάγκασε μια ντόπια δημοσιογράφο να έρθει σε σεξουαλική επαφή μαζί του. “…ο Εισαγγελέας είχε πάρει τα κλειδιά του αυτοκινήτου της δημοσιογράφου και δεν της τα έδινε εάν δεν συμφωνούσε η ίδια σε σεξουαλική επαφή μαζί του”, τόνιζε το δημοσίευμα της Telegraph. Εναντίον του Οκάμπο κατέθεσε και συνάδελφος του, ο Κρίστιαν Πάλμε, τον οποίο ο Οκάμπο απέλυσε αμέσως μετά. Η Telegraph έγραφε: “Αυτή η ανάρμοστη συμπεριφορά είχε προκαλέσει σοβαρή ζημιά στο κύρος του δικαστηρίου και για τον λόγο αυτό υποστήριξε (σ.σ. ο Πάλμε) ότι τα κράτη-μέλη του δικαστηρίου έπρεπε να απομακρύνουν τον Εισαγγελέα από τα καθήκοντά του”.
Ο εκατομμυριούχος αξιωματούχος
Το 2017, Γάλλοι ερευνητικοί δημοσιογράφοι από το Mediapart, ανακάλυψαν offshore εταιρείες του Οκάμπο. “Ο Οκάμπο διοικούσε εταιρείες που βρισκόταν σε μερικούς από τους πιο διάσημους φορολογικούς παράδεισους στον κόσμο κατά τη διάρκεια της θητείας του ως γενικός εισαγγελέας του ΔΠΔ. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις υπεράκτιες οικονομικές δραστηριότητες του, ο πρώην Εισαγγελέας τόνισε ότι ο μισθός του στο ΔΠΔ “δεν ήταν επαρκής”.
Σύμφωνα με το Mediapart, αφού αποχώρησε από το ΔΠΔ, ο Οκάμπο βρέθηκε με ανεξήγητα μεγάλα περιουσιακά στοιχεία στην κατοχή του: ακίνητα στη Χάγη (1,2 εκατ. Ευρώ), πέντε ακίνητα στην Αργεντινή (2,2 εκατ. Δολαρίων) και τουλάχιστον 1 εκατ. Δολάρια σε μια τράπεζα.
Εγκλήματα και καμία τιμωρία
Στην θητεία των 9 ετών ως εισαγγελέας του ΔΠΔ, ο Οκάμπο ολοκλήρωσε μόνο μία ποινική υπόθεση. Οι Financial Times (https://www.ft.com/content/313526a8-a9d8-11e7-ab55-27219df83c97) ‘εγραψαν για αυτό το 2017: “Η εννιαετής θητεία του στο Δικαστήριο σημαδεύτηκε περισσότερο από διαμάχες παρά από επιτυχία. Η πρώτη ετυμηγορία του ΔΠΔ για τον Τόμας Λουμπάνγκα, τον ηγέτη παραστρατιωτικής οργάνωσης στο Κογκό, εκδόθηκε μόλις το 2012, λίγους μήνες πριν από την αναχώρηση του Οκάμπο”.
Όπως τονίζει στην ανάλυσή του ο Τσαλένκο, “η περίπτωση του Λουμπάνγκα, ο οποίος στρατολογούσε παιδιά για να συμμετέχουν σε εχθροπραξίες, βρισκόταν σε έρευνα από τον Οκάμπο από το 2006”. Σύμφωνα με πληροφορίες του γερμανικού Spiegel, “με υπαιτιότητα του εισαγγελέα, η υπόθεση παραλίγο να καταρρεύσει δύο φορές”. Το γαλλικό ΜΜΕ Zero Impunity, επικαλούμενο έναν πρώην υπάλληλο του ΔΠΔ, τόνιζε πως στη διάρκεια της έρευνας για την υπόθεση, ο Οκάμπο αγνόησε πολλά εγκλήματα: “Για τους Κονγκολέζους, οι πιο σοβαρές παραβιάσεις που προκάλεσαν τα μεγαλύτερα δεινά στον πληθυσμό, ήταν οι βιασμοί και οι ληστείες. Ωστόσο, όλη η σεξουαλική βία που διέπραξαν οι παραστρατιωτικοί, έμεινε στο παρασκήνιο”, κάτι που ο Τσαλένκο το αποδίδει στη συνεννόηση του Οκάμπο μαζί τους.
Έκθεση η οποία υπαγορεύθηκε από αυτονομιστές
Το 2010 ο Οκάμπο έφθασε στο Γιερεβάν όντας τότε εισαγγελέας του ΔΠΔ, και συναντήθηκε με τον πρώην πρόεδρο της Αρμενίας, Σερζ Σαρκισιάν.
Επισκέφθηκε το Γιερεβάν πέντε χρόνια αργότερα, μετά από πρόσκληση της ηγεσίας της χώρας, για να συμμετάσχει στο φόρουμ με τίτλο “Κατά του εγκλήματος της γενοκτονίας”.
Στις 29 Ιουλίου 2023, ο επικεφαλής των φίλο-Ρώσων αυτονομιστών στο Καραμπάχ, Αραγίκ Χαρουτιουνιάν, στράφηκε στον πρώην εισαγγελέα, για να πάρει τη γνώμη του ως “εμπειρογνώμονα”.
“Το αποτέλεσμα ήταν μια έκθεση με τον ηχηρό τίτλο “Αρμένικη Γενοκτονία το 2023”. Ο Εισαγγελέας, ο οποίος ερευνούσε μία υπόθεση στο ΔΠΔ για εννέα χρόνια, κατάφερε να δώσει λύση στην κατάσταση στο Καραμπάχ σε μόλις εννέα ημέρες”, σημειώνει χαρακτηριστικά στην ανάλυση του ο Ιγκόρ Τσαλένκο.
Στην πραγματικότητα, συνεχίζει ο Ουκρανός αναλυτής, η έκθεση 28 σελίδων του πρώην εισαγγελέα επαναλαμβάνει το αφήγημα του Κρεμλίνου σε άλλες μετασοβιετικές δημοκρατίες, “τις οποίες προσπαθεί να επηρεάσει η Ρωσία μέσω αυτονομιστών-υποχείριών της, προκειμένου να ‘περάσει” μια ιδέα που απορρίπτουν συνεχώς τα διεθνή ΜΜΕ, από την αρχή του έτους. Και αυτή η άποψη αφορά στην “ανθρωπιστική καταστροφή που συντελείται στον πληθυσμό των 120.000 του Αρτσάκχ”.
Σημειώνει δε ο Τσαλένκο ότι σύμφωνα με το ουκρανικό τηλεοπτικό δίκτυο Fifth Channel, ο πραγματικός πληθυσμός των Αρμενίων στο Καραμπάχ δεν είναι μεγαλύτερος από 40.000.
Μάλιστα, προσθέτει ότι τα ουκρανικά ΜΜΕ υπογραμμίζουν πως “ο Πούτιν χρησιμοποιεί τους Αρμένιους αυτονομιστές στο Καραμπάχ για δικούς του σκοπούς, όπως έκανε με τους Οσσέτιους και τους Αμπχάζιους στη Γεωργία και τους υποστηρικτές του “ρωσικού κόσμου” στην Κριμαία και στο Ντονμπάς”.
Σύμφωνα με τη ρουμανική έκδοση του Newsweek, η εκμετάλλευση των αυτονομιστικών θέσεων και η προώθηση ψευδών ειδήσεων όπως συνέβη στο παρελθόν και με την Ουκρανία σχετικά με τη “γενοκτονία” του τοπικού πληθυσμού, “επιτρέπει στη Μόσχα να διατηρεί στρατιωτική παρουσία όχι μόνο στον Νότιο Καύκασο αλλά και στην Ουκρανία, καθώς και στην αποσχισθείσα περιοχή της Γεωργίας, τη Νότια Οσσετια ή στις ελεγχόμενες από τη Ρωσία ανατολικές περιοχές της Μολδαβίας”.
Η έκθεση του Οκάμπο, η οποία έλαβε αδικαιολόγητα υψηλή δημοσιότητα, σχολιάστηκε από τον Ρόντνεϊ Ντίξον, κορυφαίο εμπειρογνώμονα στο διεθνές δίκαιο, ο οποίος ειδικεύεται σε κατηγορίες που συνδέονται με φερόμενες γενοκτονίες, τονίζει ο Τσαλένκο.
“Σύμφωνα με τον Ντίξον, η έκθεση αυτή δεν είναι μόνο μεροληπτική, αλλά στερείται και βασικών επιχειρημάτων σε ό,τι αφορά στον ορισμό της γενοκτονίας και επιδεικνύει σαφή επιλεκτικότητα αναφορικά με τα γεγονότα”.
