Με την ολοκλήρωση της θητείας της παρούσας διακυβέρνησης, ο αρμόδιος Υπουργός Κώστας Καδής παρουσίασε τις κυριότερες δράσεις, μεταρρυθμίσεις και έργα που υλοποιήθηκαν από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ) κατά την τελευταία πενταετία. Σύμφωνα με τον Κώστα Καδή, το έργο του ΥΓΑΑΠ δεν μπορούσε παρά να υπηρετεί το όραμα που τέθηκε στην αρχή της πενταετίας, δηλαδή να καταστεί η Κύπρος πιο αειφόρος και «πράσινη», μέσα από την εφαρμογή των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης στη γεωργία, την ολοκληρωμένη προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο διαχείριση των φυσικών μας πόρων, με ουσιαστική συμβολή στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Η προσπάθεια αυτή, εναρμονίστηκε με τις βασικές αρχές της Πράσινης Συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). 

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) που εφαρμόζεται από την ένταξη της χώρας μας στην ΕΕ, αποτελεί το βασικό μέσο άσκησης πολιτικής για την ανάπτυξη της κυπριακής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Εντός αυτού του πλαισίου, το ΥΓΑΑΠ έδωσε έμφαση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας και στην ευρύτερη ανάπτυξη της υπαίθρου, μέσω της παροχής των απαιτούμενων εργαλείων για βελτίωση της παραγωγικότητας και ενίσχυση του γεωργικού εισοδήματος, ενδυναμώνοντας ταυτόχρονα τη θέση των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Έμφαση δόθηκε στην προστασία του περιβάλλοντος, με την παροχή κινήτρων για άσκηση γεωργικών πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον.

Μέσα από στοχευμένα μέτρα και στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), ο πρωτογενής τομέας της Κύπρου στηρίχθηκε ποικιλότροπα κατά την τελευταία πενταετία. Δαπανήθηκαν €180 εκατ. για την παροχή κινήτρων άσκησης φιλικών προς το περιβάλλον γεωργικών πρακτικών, για επενδύσεις που βελτιώνουν τις επιδόσεις των γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, για ενίσχυση περιοχών που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα μειονεκτήματα, για ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας και για άλλα μέτρα. Πρόσθετα, με βάση τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό που αφορά στην εφαρμογή των άμεσων πληρωμών, διατέθηκαν ως εκταρικές επιδοτήσεις περί τα €240 εκατ., με ενιαία ενίσχυση για όλες τις καλλιέργειες. 

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι εντός της περιόδου 2018-2022, εγκαταστάθηκαν στη γεωργία 181 νέοι γεωργοί, ενώ πέραν 1.200 γεωργών έτυχαν σχετικής επιμόρφωσης. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

>>Ανάπτυξη με «αιχμή του δόρατος» το χαλλούμι

Εξαιρετικής σημασίας για τον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα και την οικονομία της Κύπρου κρίνεται η καταχώριση του χαλλουμιού στο μητρώο των Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ) της ΕΕ. Οι προσπάθειες για κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ άρχισαν από την περίοδο της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ. Η επίτευξη της κατοχύρωσης διαφυλάττει τη μοναδικότητα του εθνικού αγροτικού μας προϊόντος έναντι άλλων προϊόντων μιμητισμού.  

Σημαντική μεταρρύθμιση στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα θεωρείται η δημιουργία νέου συστήματος διαχείρισης κινδύνων, με το οποίο επιτυγχάνεται ουσιαστική στήριξη του εισοδήματος αγροτών και κτηνοτρόφων σε περιπτώσεις ζημιών και διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Από τον Αύγουστο του 2019, που τέθηκε σε εφαρμογή το νέο σύστημα, μέχρι και σήμερα, χορηγήθηκαν στους αγρότες περίπου €38 εκατ. για αποζημιώσεις που αφορούν θεομηνίες και έντονα καιρικά φαινόμενα.

Για την αντιμετώπιση των Αθέμιτων Εμπορικών Πρακτικών και την άρση των αρνητικών τους επιπτώσεων στους γεωργούς, ψηφίστηκε ο «περί των Αθέμιτων Εμπορικών Πρακτικών στην Αλυσίδα Εφοδιασμού Γεωργικών Προϊόντων και Τροφίμων Νόμος του 2021» και άρχισαν να υλοποιούνται έλεγχοι στην αγορά και να επιβάλλονται διοικητικά πρόστιμα. 

Για τη μείωση της ψαλίδας τιμών μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών κατατέθηκε στη Βουλή για ψήφιση «ο περί της Ρύθμισης της Λειτουργίας  των Λαϊκών Αγορών Νόμος του 2022».

>>Γεωργική έρευνα

Εξαιρετικά σημαντική για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα θεωρείται η γεωργική έρευνα. Στο πλαίσιο αυτό, ολοκληρώθηκε με επιτυχία από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών η εγκατάσταση και λειτουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας και Βιοτεχνολογίας, όπου φιλοξενείται η Τράπεζα Εδαφικών Γενετικών Πόρων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρόσθετα, άρχισε η υλοποίηση του ερευνητικού έργου AGRICYGEN, που στοχεύει στη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών και τεχνογνωσίας και συμβολή στην εκπλήρωση των στόχων παρασκευής χαλλουμιού ΠΟΠ. Επίσης, προωθήθηκε Σχέδιο Χορηγιών για γενετική βελτίωση των πληθυσμών προβάτων και αιγών της Κύπρου, με σκοπό την αύξηση παραγωγής γάλακτος. Πολύ σημαντική θεωρείται και η προώθηση της Εθνικής Στρατηγικής για προσαρμογή της κυπριακής γεωργίας στην κλιματική αλλαγή.

>>Βήματα μπροστά σε ζητήματα περιβάλλοντος

Στον τομέα του περιβάλλοντος, βασική επιδίωξη του ΥΓΑΑΠ ήταν να βελτιωθούν οι επιδόσεις της Κύπρου στη διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων, περιλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τη φύση και την βιοποικιλότητα, την κυκλική οικονομία και τη διαχείριση των αποβλήτων, τη ρύπανση και τις βιομηχανικές εκπομπές και την κλιματική ουδετερότητα. 

Σε διεθνές επίπεδο, για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και μείωση των επιπτώσεών της, η Κυπριακή Δημοκρατία ανέλαβε μία σημαντική πρωτοβουλία για συντονισμό των χωρών της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, η οποία παρουσιάστηκε σε Σύνοδο Αρχηγών Κρατών το 2022. Επίσης, με στόχο προστασία του περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης και την επίσπευση της προόδου για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, η Κύπρος φιλοξένησε το 2022, την 9η Υπουργική Σύνοδο της UNECE.

Για τον εξορθολογισμό και την αναβάθμιση του πλαισίου διαχείρισης των θεμάτων του περιβάλλοντος, υλοποιείται πολιτική απόφαση για τη δημιουργία νέας Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, κάτω από το ΥΓΑΑΠ.  

Για περαιτέρω προστασία της βιοποικιλότητας, προωθήθηκε η Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα στην Κύπρο μέχρι το 2030 (προϋπολογισμού €28 εκατ.), με 13 επιμέρους στόχους και 86 ειδικά μέτρα. 

Πολύ σημαντική εξέλιξη θεωρείται η έναρξη της υλοποίησης του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα (ΕΔΠ), το οποίο περιλαμβάνει περισσότερες από 40 δράσεις/έργα με εκτιμώμενη αξία γύρω στα €44 εκατ.

Εξίσου σημαντική είναι και η ενίσχυση του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο, μέσα από την ένταξη οκτώ νέων περιοχών και την επέκταση τεσσάρων υφιστάμενων περιοχών. 

Σε ό,τι αφορά την προσπάθεια για αντιμετώπιση της μάστιγας των δασικών πυρκαγιών και την ενίσχυση της πυροπροστασίας, άρχισε η εφαρμογή Σχεδίων Διαχείρισης της Βλάστησης, ενισχύθηκε ο στόλος του Τμήματος Δασών σε επίγεια και πτητικά μέσα, συμπληρώθηκαν οι κενές θέσεις του Τμήματος σε ανθρώπινο δυναμικό, τέθηκε σε λειτουργία ο νέος δίαυλος στην περιοχή Μάμμαρι που μειώνει τον χρόνο παρέμβασης των πτητικών μέσων σε συγκεκριμένες περιοχές και έγινε αναβάθμιση της βάσης πυροσβεστικών αεροσκαφών στο αεροδρόμιο Πάφου.

>>Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, με την προσπάθεια του Υπουργείου να επικεντρώνεται στη βελτίωση του πλαισίου που το διέπει, με στόχο την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος. Προς την κατεύθυνση αυτή, τέθηκε σε λειτουργία η διαδικτυακή πλατφόρμα ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού στις διαδικασίες εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από σχέδια, προγράμματα ή έργα, ολοκληρώθηκε η διαδικασία εναρμόνισης της εθνικής νομοθεσίας με τη σχετική Οδηγία της ΕΕ, ολοκληρώθηκαν ο τρίτος και τέταρτος γύρος στρατηγικής χαρτογράφησης θορύβου και εκδόθηκαν σχετικά Διατάγματα, ολοκληρώθηκε η Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης για τη Διαχείριση Παράκτιων Ζωνών για την περίοδο 2018-2028 και προτάθηκε συγκεκριμένη δομή διακυβέρνησης. 

Κλιματική αλλαγή- το καυτό ζήτημα της εποχής

Αναμφίβολα, η Κλιματική Αλλαγή αποτελεί το πιο «θερμό» περιβαλλοντικό (και όχι μόνο) ζήτημα της εποχής μας. Το ΥΓΑΑΠ κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για αντιμετώπιση του προβλήματος, προωθώντας σειρά πολιτικών και δράσεων. Συγκεκριμένα, ανάμεσα σε άλλα και πέραν της σημαντικής περιφερειακής πρωτοβουλίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, καταρτίστηκε Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το οποίο αποσκοπεί στην επίτευξη των δεσμεύσεων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που έχουν αναληφθεί από την Κύπρο για το 2030. Επίσης, υιοθετήθηκε η Μακροπρόθεσμη Στρατηγική της Κύπρου για Ανάπτυξη με Χαμηλές Εκπομπές Αερίων του Θερμοκηπίου προς μία οικονομία μηδενικών εκπομπών το 2050, ενώ εφαρμόστηκε το Πρόγραμμα «Φυτεύω για το Κλίμα», μέσω του οποίου παραχωρήθηκαν από το Τμήμα Δασών σε οργανωμένα σύνολα και ιδιώτες δεκάδες χιλιάδες δενδρύλλια, στο πλαίσιο της προσπάθειας της Κύπρου να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. 

Κυκλική Οικονομία

Η προώθηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας αποτέλεσε προτεραιότητα για το ΥΓΑΑΠ. Στο πλαίσιο αυτό, υιοθετήθηκε νέο Σχέδιο Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων 2022–2028, το οποίο περιλαμβάνει 65 συνολικά  μέτρα με προϋπολογισμό πέραν των €80 εκατ. και αναθεωρήθηκε το Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων 2022–2028. Παράλληλα, εκσυγχρονίστηκε το νομοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων, μέσω της εναρμόνισης του ρυθμιστικού πλαισίου της Κύπρου για τη διαχείριση των αποβλήτων και της εναρμόνισης με την Οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης και για μείωση της κατανάλωσης της λεπτής πλαστικής σακούλας μεταφοράς. Ενδεικτικά, καταγράφεται η νομοθεσία που καθορίζει τις υποχρεώσεις των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων και η υποχρεωτική εφαρμογή συστημάτων χωριστής συλλογής και συστημάτων «Πληρώνω Όσο Πετώ».

Αλιεία και Γαλάζια Ανάπτυξη 

Στον τομέα αυτό δόθηκε έμφαση στην αειφόρο διαχείριση και ανάπτυξη της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, με στόχο την ενίσχυση του αλιευτικού τομέα της Κύπρου, σε ένα καθαρό, υγιές και παραγωγικό θαλάσσιο περιβάλλον.

Μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Θάλασσα 2014-2020 διατέθηκαν συνολικά €33,2 εκατ., ποσό που αναμένεται να αυξηθεί στα €53 εκατ. με την ολοκλήρωση των έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Σε εξέλιξη βρίσκεται και η ανάπτυξη ενός πολύ σημαντικού εργαλείου, του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης αλιείας. 

Για περιορισμό της ανεξέλεγκτης αλιείας, ψηφίστηκε ο περί Αλιείας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2022, σκοπός του οποίου είναι η εισαγωγή διατάξεων για εκπόνηση σχεδίων διαχείρισης των θαλάσσιων περιοχών όπου απαγορεύεται η αλιεία ή/και η διέλευση σκαφών.

Σημαντική θεωρείται και η προώθηση της κατασκευής μιας νέας, σύγχρονης και ολοκληρωμένης συλλογικής λιμενικής υποδομής στο Πεντάκωμο για εξυπηρέτηση της υδατοκαλλιέργειας, με αρχική εκτίμηση δαπάνης €35 εκατ.

Γεωλογία-Μεταλλεία-Μετεωρολογία

Οι δράσεις και το έργο του ΥΓΑΑΠ στους τομείς της γεωλογίας, των μεταλλείων και της μετεωρολογίας κατά την πενταετία που πέρασε, στόχευσαν στην προστασία, διαχείριση και ανάδειξη χώρων γεωλογικού πλούτου και γεωλογικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς, στην ορθολογική διαχείριση του ορυκτού πλούτου της Κύπρου, στην προστασία του δομημένου περιβάλλοντος και στην παρακολούθηση και διάχυση μετεωρολογικών δεδομένων στο κοινό. 

Στο πιο πάνω πλαίσιο, προωθήθηκε η αναδιάρθρωση της Υπηρεσίας Μεταλλείων και εκσυγχρονίστηκε η νομοθεσία που τη διέπει, εκπονήθηκε μελέτη για την επικαιροποίηση της στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη της λατομικής και μεταλλευτικής δραστηριότητας, υλοποιήθηκαν έργα για την αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων μεταλλείων, προωθήθηκε βελτιωμένο νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο για την αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη χρήση υλικών από επεξεργασία αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων. Παράλληλα, εκσυγχρονίστηκε ο διατρητικός στόλος και επεκτάθηκε τo σεισμολογικό δίκτυο του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης. Στον τομέα της Μετεωρολογίας, υπογράφηκαν σημαντικά Μνημόνια Συνεργασίας για τον καιρό και το κλίμα με τις αντίστοιχες υπηρεσίες στην Ελλάδα και στο Ισραήλ και με ακαδημαϊκά Ιδρύματα, ενώ αναβαθμίστηκε το δίκτυο σταθμών αυτόματης μετεωρολογικής παρατήρησης.

Υδατική πολιτική με έργα άνω του €1 δισ.

Στον τομέα του νερού, το ΥΓΑΑΠ προχώρησε στην αναθεώρηση της Στρατηγικής για τη Διαχείριση των Υδάτων και Αντιμετώπιση της Ανομβρίας, με στόχους τη διασφάλιση της πληρέστερης δυνατής κάλυψης των υδατικών αναγκών για όλες τις χρήσεις, την προώθηση της αποδοτικής χρήσης των υδάτινων πόρων και τη διασφάλιση της ποιότητας και προστασία των υδάτινων πόρων και του περιβάλλοντος. Στο πιο πάνω πλαίσιο, και ανάμεσα σε άλλα, δημιουργήθηκε και λειτουργεί η νέα Μονάδα Αφαλάτωσης στην Πάφο, η οποία διασφαλίζει την παροχή νερού ύδρευσης στην Πάφο, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών. Παράλληλα, συνεχίστηκε η λειτουργία, σε παγκύπρια βάση, άλλων τεσσάρων Μονάδων Αφαλάτωσης και πέντε διυλιστηρίων για την παραγωγή πόσιμου νερού. Γενικά, στον τομέα της υδατικής πολιτικής, υλοποιήθηκαν ή βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλα αναπτυξιακά έργα (πόσιμου νερού, χρήσης ανακυκλωμένου νερού, αποχετευτικά και άλλα υδατικά έργα) συνολικής αξίας €400 εκατ. ενώ έχει αρχίσει ο προγραμματισμός, σχεδιασμός και προώθηση της υλοποίησης πρόσθετων έργων, συνολικής αξίας πέραν των €865 εκατ.

Ευημερία των ζώων

Η ευημερία των ζώων τέθηκε πολύ ψηλά στις προτεραιότητες του Υπουργείου. Στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής, εφαρμόστηκε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο, που περιλαμβάνει στοχευμένα προγράμματα και δράσεις, με ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου και ενδυνάμωση των μηχανισμών ελέγχου. Προς την κατεύθυνση αυτή, τροποποιήθηκε ο περί Προστασίας και Ευημερίας των Ζώων Νόμος, με την ενσωμάτωση ρυθμίσεων που ενισχύουν την προστασία και ευημερία των ζώων στη χώρα μας, ενώ ψηφίστηκαν Κανονισμοί που καθορίζουν συγκεκριμένα κριτήρια λειτουργίας των καταφυγίων, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ζώων σε αυτά. Πρόσθετα, εγκρίθηκε Σχέδιο ενίσχυσης Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για δημιουργία περιφερειακών υποστατικών προσωρινής φύλαξης αδέσποτων σκύλων ύψους €1,5 εκατ., ενώ αυξήθηκε η ετήσια κρατική χορηγία προς φιλοζωικές οργανώσεις και καταφύγια ζώων σε €100.000, αναγνωρίζοντας το πολύτιμο έργο και προσφορά των φιλόζωων εθελοντών. Για το θέμα της διερεύνησης παραπόνων για υποθέσεις κακοποίησης ζώων, εφαρμόστηκε Πρωτόκολλο το οποίο περιγράφει αναλυτικά τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθούνται από τους κτηνιατρικούς επιθεωρητές. Πολύ σημαντικοί θεωρούνται και οι Κανονισμοί που καθορίζουν, για πρώτη φορά και πρωτοπορώντας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα είδη ζώων που θα μπορούν να κατέχονται ή να πωλούνται ως ζώα συντροφιάς στην Κύπρο, τα οποία περιγράφονται στη «Θετική Λίστα».  

Η παρακαταθήκη για τον νέο Υπουργό

Πέραν από το έργο που υλοποίησε, το ΥΓΑΑΠ αφήνει ως σημαντική παρακαταθήκη τρία εγκεκριμένα από την ΕΕ εργαλεία, που θα διευκολύνουν τις προσπάθειες της επόμενης Κυβέρνησης:

*Πρώτο, το Στρατηγικό Σχέδιο της Κύπρου στο πλαίσιο της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027 (προϋπολογισμού €454 εκατ.), με δράσεις που αποσκοπούν στο να καταστεί ο πρωτογενής τομέας της Κύπρου ανθεκτικός, σύγχρονος, ανταγωνιστικός και φιλικός προς το περιβάλλον.

*Δεύτερο, τη συμβολή του ΥΓΑΑΠ στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) με 19 συνολικά μέτρα (προϋπολογισμού €200 εκατ.) και στόχους την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, τη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων.

*Τρίτο, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας 2021-2027 (προϋπολογισμού €54.7 εκατ.), που συνιστά ένα βιώσιμο και αποτελεσματικό σχεδιασμό για περαιτέρω αναβάθμιση των τομέων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και γενικότερα για στήριξη της γαλάζιας ανάπτυξης. 

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Ο Καδής, ο Ακάμας και το χαλούμι

Οι γνώσεις, η μεθοδικότητα και ο συναινετικός χαρακτήρας του απερχόμενου Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστα Καδή, αποτέλεσαν καθοριστικούς παράγοντες για την επιτέλεση του έργου του ΥΓΑΑΠ, το οποίο, κατά γενική ομολογία, κρίνεται ως θετικό. Αυτό, γίνεται ευκολότερα κατανοητό, αν αναλογιστούμε τη συμβολή του Κώστα Καδή στην υλοποίηση δύο εκ των μεγαλύτερων επιτευγμάτων, όχι μόνο του ΥΓΑΑΠ αλλά και της διακυβέρνησης Αναστασιάδη, στην κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ και στην έναρξη των εργασιών υλοποίησης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα. Πρόκειται για δύο εξαιρετικά δύσκολα και περίπλοκα θέματα, στα οποία τα συμφέροντα που «παίζονται» είναι τεράστια, και τα οποία κλείνουν, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, μετά από δεκαετίες αμφισβητήσεων, παλινδρομήσεων και αβεβαιότητας.