«Το ΓεΣΥ τρία χρόνια μετά, είναι φυσικό να παρουσιάζει προβλήματα κι όποιος δεν τα βλέπει σημαίνει δεν αγαπά το Σύστημα. Όμως, δεν πρέπει να χαθεί ό,τι με κόπο κτίσαμε. Όπου υπάρχει πρόβλημα, το διορθώνουμε, όλοι μαζί με κοινή προσπάθεια, και προχωράμε». Το ΓεΣΥ τρία χρόνια μετά την έναρξη της εφαρμογής του τον Ιούνιο του 2019, μέσα από τα μάτια των ίδιων των γιατρών του. 

Οι οριζόντιοι περιορισμοί, η καθυστέρηση στις διαδικασίες ένταξης καινοτόμων φαρμάκων, ο χρόνος αναμονής που χρειάζεται για διευθέτηση ραντεβού με κάποιους γιατρούς ή για διαγνωστικές εξετάσεις, αλλά και η καθυστέρηση στην ένταξη και εφαρμογή πρωτοκόλλων, «είναι θέματα που εντοπίζουμε και προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν», λέει στον «Φ» ο γυναικολόγος Ανδρέας Χρυσάνθου, επικεφαλής του Συνδέσμου Ιδιωτών (ιατρών) Συμβεβλημένων με το ΓεΣΥ. «Είμαστε μια ομάδα γιατρών που έχουμε ζήσει την προσπάθεια για εφαρμογή πρώτα του ΓεΣΥ και στη συνέχεια για στήριξη και υποστήριξη του και με τις δικές μας επιτροπές γιατρών που έχουμε δημιουργήσει προσπαθούμε να συμβάλουμε όσο το δυνατό περισσότερο για τη βελτίωση του Συστήματος». 

«Για εμάς τους γιατρούς λοιπόν, το μεγαλύτερο ζήτημα που μας απασχολεί είναι η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει το ΓεΣΥ στους ασθενείς και η ποιότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη με συγκεκριμένα προβλήματα τα οποία και πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Βλέπουμε ότι υπάρχει αρκετή βελτίωση σε σχέση με το πρώτο διάστημα εφαρμογής του Συστήματος, όμως έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας». 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Η ποιότητα των υπηρεσιών, εξηγεί ο κ. Χρυσάνθου, «σαφώς και καθορίζεται και από τους γιατρούς, όμως δεν είναι μόνο οι γιατροί. Παρατηρούμε ότι οι διαδικασίες, ο τρόπος οργάνωσης του ΓεΣΥ, κάποιοι περιορισμοί που επιβάλλονται αλλά και η καθυστέρηση στην προώθηση κάποιων πολύ σοβαρών θεμάτων για επίλυση, ρίχνουν εμφανώς το επίπεδο του προϊόντος που φθάνει στους ασθενείς μας οι οποίοι βεβαίως πρέπει να πούμε ότι ακόμα και με αυτά τα δεδομένα, δηλώνουν στην πλειοψηφία τους ικανοποιημένοι από το Σύστημα και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι πολίτες είχαν ανάγκη το ΓεΣΥ, ήταν κάτι που έλειπε και κάτι που σίγουρα χρειάζονταν». 

«Για το τεράστιο θέμα των καταχρήσεων, επίσης δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια. Είναι ένα ζήτημα που για να το αντιμετωπίσουμε χρειάζεται πολλή και σοβαρή δουλειά. Οι καταχρήσεις ποτέ δεν θα εκλείψουν, από κανένα Σύστημα δεν εξαφανίζονται. Επιβάλλεται όμως να βρούμε τρόπο να τις μειώσουμε όσο το δυνατό περισσότερο», είπε και προχώρησε στην ανάλυση των προβλημάτων που εντοπίζουν οι γιατροί «και πρέπει να συνεργαστούμε όλοι για να τα επιλύσουμε».

Περιορισμοί και οργάνωση: «Δεν είναι αρκετό να δίνει οδηγίες ο ΟΑΥ, αλλά εναπόκειται και στον γιατρό να αξιολογεί ένα ασθενή του και το τι χρειάζεται. Σε κάποιες περιπτώσεις οι οδηγίες του ΟΑΥ και οι οριζόντιοι περιορισμοί στο ΓεΣΥ που μοιάζουν περισσότερο με «απαγορευτικές διατάξεις» όχι μόνο δεν επιλύουν προβλήματα αλλά ευνοούν και προβλήματα». Για παράδειγμα, είπε ο κ. Χρυσάνθου «έχουμε τους οριζόντιους περιορισμούς για συνταγογράφηση φαρμάκων ή για παραπομπή σε εξετάσεις. Ειδικά στις περιπτώσεις που κάποιος είναι χρόνιος ασθενής, έπρεπε ο προσωπικός του γιατρός να μπορεί να συνταγογραφήσει τα φάρμακα που χρειάζεται (εάν δεν υπάρχει άλλος λόγος για να τον δει ένας ειδικός γιατρός) ή να μπορεί να εκδώσει παραπεμπτικό για αναλύσεις ή άλλες διαγνωστικές εξετάσεις οι οποίες χρειάζονται για την παρακολούθηση της κατάστασης του. Αυτό τώρα δεν μπορεί να το κάνει ο προσωπικός γιατρός κι έτσι ο ασθενής πάει και στον ειδικό γιατρό, αρκετές φορές χωρίς να υπάρχει ανάγκη, και αυτό ίσως να προκαλεί και αχρείαστες δαπάνες για το Σύστημα. Αυτό δεν γίνεται μόνο με τους προσωπικούς γιατρούς, έχουμε και περιορισμούς οι οποίοι υποχρεώνουν γιατρούς μιας ειδικότητας να παραπέμπουν σε άλλη για μια απλή συνταγογράφηση ενός φαρμάκου το οποίο οι γιατροί γνωρίζουμε πότε και σε ποιόν πρέπει να δώσουμε. Πρέπει σε συνεννόηση με τις επιστημονικές εταιρείες των γιατρών αυτά όλα να τα δούμε. Εκείνα τα μέτρα, τα οποία στην αρχή της εφαρμογής του ΓεΣΥ, λειτούργησαν ως μέτρο άσκησης ελέγχου των μαζικών καταχρήσεων που είχαμε, πρέπει να τα επαναξιολογήσουμε και να γίνουν κάποιες αναθεωρήσεις εκεί που χρειάζεται». 

Καθυστέρηση στην ένταξη φαρμάκων στο ΓεΣΥ: «Το ΓεΣΥ διαθέτει ένα μεγάλο αριθμό φαρμάκων και δίνει επιλογές στον γιατρό και τον ασθενή. Το πρόβλημα αφορά κυρίως τις καινοτόμες θεραπείες και δυστυχώς εδώ παρατηρούμε καθυστέρηση στην προώθηση των διαδικασιών. Δηλαδή δεν είναι ότι υπάρχει απροθυμία από τον ΟΑΥ να εντάξει τις θεραπείες αυτές στο ΓεΣΥ, είναι περισσότερο καθυστέρηση στην προώθηση της κάθε περίπτωσης και πολλές φορές η ένταξη ενός φαρμάκου σκαλώνει μεταξύ των Επιτροπών του ΟΑΥ και αυτό αποτελεί πρόβλημα και σίγουρα δεν λειτουργεί προς όφελος των ασθενών που χρειάζονται τις θεραπείες τους».

Μεγάλος χρόνος αναμονής: Ένα από τα πιο συχνά παράπονα των πολιτών, αφορά τον μεγάλο χρόνο αναμονής για να επισκεφθούν κάποιο γιατρό του ΓεΣΥ. Το φαινόμενο αυτό, σύμφωνα με τον κ. Χρυσάνθου, «είναι πολυπαραγοντικό: Σε κάποιες ειδικότητες μπορεί να μην είναι επαρκής ο αριθμός των γιατρών, και αυτό είναι ένα θέμα το οποίο ως ιατρική κοινότητα στην Κύπρο πρέπει να δούμε, ή μπορεί κάποιοι ασθενείς να θέλουν να επισκεφθούν τον ίδιο γιατρό, είτε επειδή ο γιατρός αυτός έχει καλό όνομα, είτε επειδή τους τον σύστησε κάποιος, και αυτό πάντα θα οδηγεί σε τεράστιες αναμονές. Δηλαδή όταν όλοι θέλουν να πάνε στον ίδιο γιατρό, κι αναπόφευκτα ο γιατρός αυτός θα έχει λίστα αναμονής. Επιπρόσθετα, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, κάποια περιστατικά τα οποία θα μπορούσαν να λυθούν στον προσωπικό γιατρό, καταλήγουν εξαιτίας των περιορισμών στους ειδικούς γιατρούς και το φαινόμενο αυτό παρατηρείται ταυτόχρονα και εξαιτίας της εμμονής κάποιων ασθενών να ακολουθούν τη διαδικασία που ακολουθούσαν προ ΓεΣΥ και να αποφασίζουν από μόνοι τους ότι χρειάζονται έναν ειδικό γιατρό, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται λίστες αναμονής σε συγκεκριμένες κυρίως ειδικότητες. Αντιλαμβανόμαστε ότι αν είναι ειδικότητα που δεν διαθέτει και πολλούς γιατρούς, τότε το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο μεγάλο.  Άρα δεν είναι θέμα μόνο οργάνωσης του ΓεΣΥ, αλλά είναι και θέμα παιδείας των ασθενών και κουλτούρας». 

Καταχρήσεις:  «Δυστυχώς οι καταχρήσεις είναι ένα φαινόμενο που έχει φέρει σε δύσκολη θέση την πλειοψηφία των γιατρών γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των γιατρών δεν έχει στο μυαλό της μόνο το οικονομικό κέρδος. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν και περιπτώσεις γιατρών που καταχρώνται το ΓεΣΥ και προχωρούν σε ιατρικές πράξεις οι οποίες είναι αχρείαστες για το ασθενή τους, ή ακόμα και σε χειρουργικές επεμβάσεις οι οποίες ενδεχομένως να μπορούσαν να αποφευχθούν. Καταχρήσεις όμως, γίνονται και από άλλους παρόχους υπηρεσιών στο ΓεΣΥ αλλά και από τους ίδιους τους ασθενείς, διότι όταν ένας ασθενής απαιτεί από τον γιατρό του να τον παραπέμψει για παράδειγμα για μια ακτινοδιαγνωστική εξέταση την στιγμή που ο γιατρός δεν το κρίνει απαραίτητο αλλά υποκύπτει, το Σύστημα πληρώνει χωρίς λόγο για αυτή την εξέταση. Τις καταχρήσεις οφείλουμε να βρούμε τρόπο να τις περιορίσουμε. Οι οικονομικοί πόροι του ΓεΣΥ δεν είναι ανεξάντλητοι και πρέπει να τους προστατεύσουμε».

Απαραίτητη η συνεργασία γιατρών – ΟΑΥ 

Όλοι μαζί για την εφαρμογή πρωτοκόλλων, για αναβάθμιση της ποιότητας

«Στόχος μας πρέπει να είναι, ο ασθενής να έχει την κατάλληλη θεραπεία την ώρα που την χρειάζεται. Ο γιατρός να έχει στα χέρια του τα εργαλεία που χρειάζεται, ώστε να αξιολογεί σωστά τον ασθενή του και την κατάσταση του. Δηλαδή αν ένας ασθενής έχει ένα πρόβλημα που μπορεί να περιμένει τότε ο γιατρός πρέπει να μπορεί να κάνει ορθή αξιολόγηση και να δει πρώτα έναν άλλο ασθενή ο οποίος αποτελεί πιο επείγον περιστατικό». Αυτό, είπε ο κ. Χρυσάνθου, «μπορούμε να το πετύχουμε εάν κάτσουμε όλοι μαζί, επιστημονικές εταιρείες των γιατρών και ΟΑΥ, συμφωνήσουμε πρωτόκολλα και κατευθυντήριες οδηγίες και τα εφαρμόσουμε. Παράλληλα, πιστεύουμε ότι υπάρχει πολύ ψηλό επίπεδο ιατρικής στην Κύπρο και με τον εξ ορθολογισμό των διαδικασιών που εφαρμόζονται, μπορούμε να το ανεβάσουμε ακόμα περισσότερο ώστε ο γιατρός να προσφέρει στους ασθενείς του το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. 

Απολογισμός τριών χρόνων

. «Μπορούμε να πούμε ότι επιτεύχθηκε εκείνο το οποίο θέλουμε; Όχι. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο. 

. Η οργάνωση και η λειτουργία έφτασε σε εκείνο το επίπεδο που είναι το επιθυμητό; Όχι. Χρειάζεται πολλή δουλειά για να μπουν σωστές κατευθύνσεις, πρωτόκολλα κ.λπ., αλλά και για να λειτουργήσουν σωστοί μηχανισμοί ελέγχου από τον ΟΑΥ όπως και μηχανισμοί αυτοελέγχου τόσο των γιατρών όσο και των νοσηλευτηρίων.

. Εξακολουθούμε να βλέπουμε παρεμβάσεις από κάποιους οι οποίοι επαναφέρουν προτάσεις που θα οδηγήσουν σε πισωγύρισμα πρώτα και σε ξήλωμα του ΓεΣΥ στη συνέχεια. 

Η λύση δεν είναι να πάμε πίσω και να αρχίσουμε να ξηλώνουμε το ΓεΣΥ. Η λύση είναι να διορθώσουμε τα λάθη, τις στρεβλώσεις και τις οργανωτικές αδυναμίες και να πάμε μπροστά.