• Τα μισά μέτρα για στήριξη της Κοινωνίας χάθηκαν στο δρόμο
  • Αν ο Πρόεδρος θέλει να είναι ωφέλιμος, ας διορθώσει τις στρεβλώσεις, εφαρμόζοντας μακράς διάρκειας σχέδιο στήριξης της μεσαίας τάξης  και των ευάλωτων ομάδων

Ο μέσος πολίτης που παρακολούθησε τη διακαναλική συνέντευξη του Προέδρου της Δημοκρατίας, την περασμένη Τρίτη, πρέπει να έχει πολλές απορίες. Ιδιαίτερα όσον αφορά στα μέτρα κατά της ακρίβειας, σε σχέση με τον τρόπο που αυτά παρουσιάστηκαν.

Το νέο (δεύτερο) οικονομικό πακέτο μέτρων της κυβέρνησης είναι αναντίλεκτα καλοδεχούμενο. Aλλά δεν επαρκεί. Και αυτό το γνωρίζει τόσο ο Πρόεδρος όσο και οι στενοί του συνεργάτες. Δυστυχώς, τα μέτρα δεν μπορούν να καλύψουν ακόμη και μικρό μέρος της ζημιάς που έχουν υποστεί οι πολίτες από τη σύνθετη οικονομική καταιγίδα των τελευταίων ετών. Ιδιαίτερα η μεσαία τάξη και οι ευάλωτες ομάδες, που ανεβαίνουν ένα καθημερινό Γολγοθά. Μη μπορώντας σε πολλές περιπτώσεις να βγάλουν το μήνα. Και αυτή είναι η πραγματικότητα που έπρεπε να ανησυχεί τον Πρόεδρο και τους συνεργάτες του. Όχι ενδεχομένως ο εξωραϊσμός της εικόνας τους.

Προκαλούν όμως απορίες και τα μαθηματικά της κυβέρνησης, όταν επιμένουν να παρουσιάζουν τα μέτρα ως επαρκή. Σε δύο δόσεις ανακοινώθηκαν μέτρα συνολικού ύψους περίπου €260 εκατ. την ώρα που τα αντίστοιχα μέτρα άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, για τον ίδιο σκοπό και για την ίδια περίοδο, ήταν τουλάχιστον τα διπλάσια (σε σχέση πάντοτε με το μέγεθος της οικονομίας της κάθε χώρας). Και αυτά, για να καλύψουν μόλις το ένα τρίτο της ζημιάς που έχουν υποστεί οι πολίτες από την κρίση (σύμφωνα με μελέτες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας). Με βάση λοιπόν το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα μέτρα στήριξης στην Κύπρο θα έπρεπε να ήταν τουλάχιστον €500 εκατ. Και αυτά, για το ένα τρίτο της ζημιάς στην Κοινωνία γενικότερα – με τις επιπτώσεις υπερδιπλάσιες προς τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Αυτά όμως που ενοχλούν την Κοινωνία (η οποία ο Προέδρος θεωρεί ότι τον αδικεί), είναι ότι όλα αυτά επισυμβαίνουν σε μια περίοδο που στα κρατικά ταμεία έχουν συσσωρευτεί επιπρόσθετα έσοδα εκατοντάδων εκατομμυρίων από το υστέρημα της Κοινωνίας, λόγω της ακρίβειας, δημιουργώντας πρωτογενές πλεόνασμα στα δημόσια ταμεία ξεπερνώντας το €1,3 δις. Σε μια περίοδο που δόθηκε όλη η ΑΤΑ σε υψηλόμισθους δημοσίου υπάλληλους, αλλά και σε αυτούς που απολαμβάνουν πολλαπλές συντάξεις. Σε μια περίοδο που ανακοινωθήκαν τα €38 εκατ. που δόθηκαν… κατά λάθος, δίχως να σκάσει μύτη. Σε μια περίοδο που η κυβέρνηση έστησε υφυπουργεία και προσέλαβε συμβούλους δίχως πτυχία με μισθούς ανώτατων λειτουργών. Σε μια περίοδο που καταργήσαμε τον φόρο καταθέσεων για αυτούς που δεν χρειάζονται μέτρα στήριξης, και το ετήσιο τέλος των €350 και για τις μεγάλες εταιρείες και δη τις ξένες εταιρείες. Εκατοντάδες εκατομμύρια δηλαδή, που κατασπαταλούνται ή/και χαρίζονται ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να ενισχύσουν περαιτέρω την κοινωνική πολιτική.

Σε περιόδους κρίσης επιβάλλεται αναδιανομή πλούτου και για αυτό χρειάζονται νοικοκύρεμα των δημοσίων οικονομικών και μηχανισμοί έκτακτων εσόδων, όχι η κατάργηση τους. Είναι απαραίτητο να στηρίζεται επαρκώς και διαρκώς η Κοινωνία, η οποία πληρώνει τις συσσωρευτικές επιπτώσεις του πληθωρισμού, των ψηλών επιτοκίων και της πανάκριβης ενέργειας – πάλι λόγω αστοχίας της Πολιτείας. Σήμερα, για παράδειγμα, ο πληθωρισμός μπορεί ναι μεν να κυμαίνεται στο 2%, αλλά αυτό το ποσοστό προστίθεται στο περσινό σχεδόν 10%, με αποτέλεσμα οι τιμές να παραμένουν στα ύψη και τα νοικοκυριά να δυσκολεύονται. Και αυτή η κατάσταση δυστυχώς δεν θα αλλάξει σύντομα. Ακόμα και μετά την αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων, ούτε οι τιμές αλλά και ούτε το κόστος δανεισμού δεν θα επιστρέψουν στα επίπεδα των προηγούμενων ετών. Για αυτό χρειάζονται μέτρα μακράς διάρκειας και όχι μέτρα με το σταγονόμετρο.

Εκείνο που επείγει σήμερα είναι να υλοποιηθεί ένα σχέδιο κοινωνικής στήριξης μακράς διάρκειας με σωστή αναδιανομή πλούτου και νοικοκύρεμα των δημοσίων οικονομικών στη βάση των σύγχρονων δημοσιονομικών πρακτικών. Μέχρι να μπορέσουμε να έχουμε ένα πραγματικό κοινωνικό κράτος, πράγμα αυτονόητο σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα.

  • Διδάκτορας Χρηματοοικονομικών και Μακροοικονομίας του Πανεπιστημίου του Cambridge