Η συζήτηση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου της έκθεσης του Γενικού Ελεγκτή για το τερματικό LNG στο Βασιλικό ίσως επιτρέψει να δημοσιοποιηθούν περισσότερα για όσα συνέβησαν το 2018-19 και οδήγησαν στην επιλογή της CPP για την κατασκευή του τερματικού.

Χθες κυκλοφόρησε στα ΜΚΔ, από την Ειρήνη Χαραλαμπίδου, η επιστολή της τότε Γενικής Λογίστριας προς τον τότε πρόεδρο της ΔΕΦΑ – ΕΤΥΦΑ, από την οποία είναι ξεκάθαρο πως τα προβλήματα (παρατυπίες, παρανομίες ή ό,τι άλλο) στην αξιολόγηση – κατακύρωση του διαγωνισμού δεν ήταν ιδιοτροπίες του Γενικού Ελεγκτή. Παρατηρήσεις αυστηρές και σοβαρές είχε κάνει -και μάλιστα όχι μία φορά- και η Γενική Λογίστρια, η κατ’ εξοχήν αρμόδια αξιωματούχος για τις δημόσιες συμβάσεις.

Γνωμάτευση από Νομ. Υπηρεσία

Χθες κυκλοφόρησε ακόμα ένα επίσημο (όχι απόρρητο!) έγγραφο εκείνης της εποχής, το οποίο εγείρει νέους προβληματισμούς για τη σοβαρότητα -αν μη τι άλλο- με την οποία διαχειρίστηκαν κρατικοί αξιωματούχοι και λειτουργοί ένα έργο από τα μεγαλύτερα στην Κύπρο, σε κόστος και ενεργειακή-οικονομική αξία.

Μία εισαγγελέας της Δημοκρατίας και μία ανώτερη δικηγόρος της Δημοκρατίας, γράφοντας εκ μέρους του τότε Γενικού Εισαγγελέα, έστειλαν απαντητική επιστολή στον τότε γενικό διευθυντή του Υπουργείου Ενέργειας, με ημερομηνία 10 Δεκεμβρίου 2019. Δηλαδή, λίγες μέρες μετά τη σύσκεψη στο Προεδρικό (22/11/2019), κατά την οποία ο τότε Πρόεδρος άναψε το πράσινο φως για υπογραφή του συμβολαίου με τη CPP και τους συνεργάτες της, παρακάμπτοντας τις σοβαρές ενστάσεις – παρατηρήσεις του Γενικού Ελεγκτή και της Γενικής Λογίστριας.

Η Εισαγγελέας και η ανώτερη δικηγόρος γνωματεύουν μέσω της επιστολής προς τον γενικό διευθυντή για κάποια ζητήματα που έθεσε υπόψη τους, μετά από επιστολή που έλαβε ο γ.δ. από τον Γενικό Ελεγκτή.

Άλλο η ΔΕΦΑ, άλλο το κράτος!

Ανάμεσα στα θέματα για τα οποία τοποθετούνται τα δύο στελέχη της Νομικής Υπηρεσίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, έχει να κάνει με τον κίνδυνο «έκθεσης της Δημοκρατίας σε απαιτήσεις», λόγω «των λανθασμένων, κατά την άποψη του Γενικού Ελεγκτή, χειρισμών της ΔΕΦΑ και ενδεχομένως και λειτουργών του υπουργείου σας».

Εν ολίγοις, ο Γ. Ελεγκτής είχε προειδοποιήσει πως το κράτος ίσως μείνει εκτεθειμένο έναντι της ΕΕ (που είχε εγκρίνει χορηγία 101 εκατ., ενώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης είχαν ζητηθεί και εξασφαλίστηκαν αργότερα δάνεια περίπου 230 εκατ.) για τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, τις οποίες ο ίδιος δεν θεωρούσε νόμιμες.

Σύμφωνα με την επιστολή, η Νομική Υπηρεσία γνωμάτευσε, σε «ελεύθερη απόδοση», ότι «και να εγερθούν απαιτήσεις δεν είναι προς τη Δημοκρατία που θα εγερθούν αλλά προς τη ΔΕΦΑ και την ΕΤΥΦΑ»!

Αναφέρει συγκεκριμένα η επιστολή: «(…) Αναθέτουσα αρχή του εν λόγω έργου δεν είναι το κράτος, αλλά η ΕΤΥΦΑ, η οποία αποτελεί ιδιωτική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, με μοναδικό μέτοχο τη ΔΕΦΑ, η οποία αποτελεί ιδιωτική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, με μοναδικό μέτοχο το κράτος»!

Δύο εταιρείες κρατικής ιδιοκτησίας, αλλά η Νομική Υπηρεσία θεωρούσε πως δεν αφορούσαν την Κυπριακή Δημοκρατία τα όποια προβλήματα προέκυπταν από τις προβληματικές διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, σύμφωνα με δύο ανώτατους κρατικούς αξιωματούχους (για ένα έργο που συγχρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ), ούτε οι όποιες απαιτήσεις μπορούσαν να εγείρουν λόγω των διαδικασιών κάποιοι τρίτοι.

Τι σχέση έχει η Δημοκρατία!

Και προχωρά η Νομική Υπηρεσία και γράφει: «Στην επιστολή του Γ. Ελεγκτή εγείρονται σειρά ζητημάτων τα οποία εμπίπτουν στη διαδικασία αξιολόγησης του διαγωνισμού από την ΕΤΥΦΑ, στην οποία η Κυπριακή Δημοκρατία δεν εμπλέκεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο»!

Θα μπορούσε ίσως κάποιος να υποθέσει πως οι συντάκτριες της επιστολής (έστω αδικαιολόγητα) δεν γνώριζαν πως το κράτος είχε εμπλακεί άμεσα και επίσημα και με τον διαγωνισμό και με την ευρύτερη διαδικασία εισαγωγής φυσικού αερίου, εξού και λίγες μέρες νωρίτερα (22/11/2019) ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συγκάλεσε ευρεία σύσκεψη γι’ αυτό ακριβώς το θέμα (τον διαγωνισμό της ΕΤΥΦΑ, δηλαδή του κράτους) στο Προεδρικό, παρουσία του Γενικού Εισαγγελέα, του Γενικού Ελεγκτή, αρμόδιων υπουργών και άλλων. Δεν τίθεται όμως θέμα άγνοιας από μέρους των συντακτριών της επιστολής, καθώς η μία εκ των δύο φέρεται να ήταν παρούσα σε εκείνη τη σημαντική σύσκεψη, η οποία σύσκεψη με καθοριστική παρέμβαση του Προέδρου έγειρε την πλάστιγγα υπέρ της υπογραφής του συμβολαίου.

Στην επόμενη παράγραφο, μάλιστα, η Νομική Υπηρεσία φορτώνει την ευθύνη διαχείρισης του σημαντικού και πανάκριβου διαγωνισμού αποκλειστικά στους ιδιώτες νομικούς συμβούλους της ΕΤΥΦΑ και βγάζει τη δική της ουρά έξω: «Στο σημείο αυτό σημειώνεται ότι η ΕΤΥΦΑ ενεργούσε κατόπιν νομικής συμβουλής εξειδικευμένων ιδιωτών νομικών συμβούλων, που μίσθωσε ειδικά προς τον σκοπό διενέργειας του εν λόγω διαγωνισμού»…

ΕΕ: Υπεύθυνο το κράτος

Παρόλες τις πιο πάνω θέσεις που εκφράζει η Νομική Υπηρεσία, επιχειρώντας να απαλλάξει την Κυπριακή Δημοκρατία από οποιαδήποτε ευθύνη για λάθη, παραλείψεις, παρατυπίες ή παρανομίες στη διαγωνιστική διαδικασία που ακολούθησε η ΕΤΥΦΑ, υποχρεώνεται να παραδεχθεί σε άλλο σημείο της επιστολής πως η ευθύνη για την τήρηση της συμφωνίας που έγινε με τον ΙΝΕΑ της ΕΕ (Innovation And Networks Executive Agency) για την παραχώρηση της χορηγίας των 101 εκατ. ευρώ βαραίνει την Κυπριακή Δημοκρατία και όχι κάποιον άλλον. «Επί του παρόντος, συμβαλλόμενο μέρος στην υφιστάμενη σύμβαση χορηγίας και κατ’ επέκταση δικαιούχος είναι η Κυπριακή Δημοκρατία», αναφέρεται.

Παρατίθενται μάλιστα στη συνέχεια και κάποια άρθρα της σύμβασης χορηγίας, με τα οποία η Κυπριακή Δημοκρατία καθίσταται υπεύθυνη για την εκτέλεση του έργου, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της συμφωνίας. Καθίσταται επίσης υπεύθυνη για τη συμμόρφωση με οποιεσδήποτε νομικές υποχρεώσεις που της επιβάλλονται βάσει του ισχύοντος ενωσιακού, διεθνούς ή εθνικού δικαίου.

Συνεπώς, η ΕΕ και ο ΙΝΕΑ που έβαλαν τα λεφτά τους για το έργο του τερματικού, είναι την Κυπριακή Δημοκρατία που θεωρούν υπεύθυνη και υπόλογη για νόμιμες διαδικασίες και εκτέλεση του έργου και όχι την ΕΤΥΦΑ ή τη ΔΕΦΑ.

Αφού το είπε ο υπουργός (και ο Πρόεδρος), τι συζητούμε;

Η Νομική Υπηρεσία, διά της εν λόγω επιστολής, επιχειρεί να… καθησυχάσει τον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Ενέργειας, υποβάλλοντάς του κατά κάποιο τρόπο, πως… αν είχαν πρόβλημα ο διαγωνισμός και οι διαδικασίες της ΔΕΦΑ θα έκαναν προσφυγή κάποιοι παραπονούμενοι στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών ή στο Διοικητικό Δικαστήριο. Αλλά δεν έκανε κανένας προσφυγή (εις βάρος της κατακύρωσης στην κινεζική CPP)!

Αναφέρει συγκεκριμένα: «Εάν τυχόν έγιναν διαδικαστικές παρατυπίες κατά τη διαδικασία αξιολόγησης, ως επισημαίνεται στις επιστολές του Γενικού Ελεγκτή και της Γενικής Λογίστριας, αντίγραφα των οποίων μάς έχουν κοινοποιηθεί, αυτά ενδεχομένως να αποτελούσαν λόγους ακύρωσης από μη επιτυχόντες ή αποκλεισθέντες οικονομικούς φορείς, σε περίπτωση που καταχωρούσαν προσφυγή, είτε ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών, είτε στο Διοικητικό Δικαστήριο, που εξ όσων πληροφορούμαστε δεν έχει συμβεί»!

Σε άλλες παραγράφους της επιστολής, η Νομική Υπηρεσία δηλώνει πως δεν είναι σε θέση να τοποθετηθεί σε ποιον βαθμό οι παρατυπίες που επισημάνθηκαν από τον Γενικό Ελεγκτή και τη Γενική Λογίστρια αποτελούν λόγους μη συμμόρφωσης με την Οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις. Δεν ήταν επίσης σε θέση να γνωρίζει «τον αντίκτυπο που ενδεχομένως να έχουν οι κατ’ ισχυρισμό παρατυπίες που επισημάνθηκαν, ως ανωτέρω, στην απόφαση για σύναψη συμφωνίας δανείου». Αν δηλαδή υπήρχε κίνδυνος να χάσει το κράτος τη χορηγία των 101 εκατ. ευρώ.

Και στην τελευταία παράγραφο, το αποκορύφωμα, ίσως: Η εισαγγελέας της Δημοκρατίας και η ανώτερη δικηγόρος, υπογράφοντας «για τον (τότε) Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας», ξεκαθαρίζουν στον τότε γενικό διευθυντή του Υπουργείου Ενέργειας τα εξής: «Σε κάθε περίπτωση, κατά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο υπό την προεδρία του Προέδρου της Δημοκρατίας, στις 22/11/2019, για το υπό αναφορά θέμα, δηλώθηκε ευθέως από τον Υπουργό Οικονομικών ότι το έργο θα υλοποιηθεί, ανεξαρτήτως εξασφάλισης των ως άνω χρηματοδοτήσεων».

Ενδεχομένως υπέβαλλαν στον γ.δ. πως, αφού το είπε ο υπουργός -και κάτι ανάλογο είπε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας- προφανώς κάθε άλλη συζήτηση περίσσευε…