Λάρνακα: Αλλάζει ριζικά μορφή η συνοικία του Άη Γιάννη – Στα σκαριά το έργο αναγέννησης (εικόνες)

Κάθε βήμα στην υποβαθμισμένη συνοικία του Άη Γιάννη, ανάμεσα στα στενά δρομάκια του μαντομαχαλά και του τουρκομαχαλά, αποτελεί σύνδεση με τα χιλιάδες χρόνια αδιάλειπτης ιστορίας της Λάρνακας.

Τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως κατά τις εργασίες για το αποχετευτικό, που διήρκεσαν πάνω από μια δεκαετία, καθώς και η διατήρηση της παραδοσιακής μορφής της περιοχής που δημιούργησαν οι γανωματάδες, καθιστούν τον Άη Γιάννη μια από τις πιο ιστορικές συνοικίες της Λάρνακας.

Παρά το γεγονός πως όλοι αναγνωρίζουν την ιστορική, κοινωνική και αρχιτεκτονική αξία της περιοχής και η απόφαση για ανάπλασή της λήφθηκε πριν από 17 ολόκληρα χρόνια, αυτή παρέμενε στον πάγο κυρίως λόγω των πολύχρονων εργασιών για το αποχετευτικό, που ταλαιπώρησαν τους κατοίκους και υποβάθμισαν ακόμη περισσότερο τη συνοικία. Το κακό οδικό δίκτυο και τα αφημένα στο έλεος του χρόνου σπίτια, καταδεικνύουν την κατάσταση στην οποία περιήλθε ο Άης Γιάννης, που αδικήθηκε όσο καμία άλλη περιοχή της Λάρνακας.

Τις προοπτικές της συνοικίας φιλοδοξούν ν’ αλλάξουν οι σχεδιασμοί για ριζική ανάπλασή της, που θα ξεκινήσουν πριν το τέλος του χρόνου. Ο Δήμος Λάρνακας είναι έτοιμος να προκηρύξει διαγωνισμό για τις κατασκευαστικές εργασίες και περιμένει την τελική έγκριση από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, που αναμένεται εντός Μαρτίου. Το κόστος των εργασιών εκτιμάται πως θα ξεπεράσουν τα €7 εκατ.

Τα σχέδια αναγέννησης της περιοχής παρουσιάστηκαν ήδη στους κατοίκους από τους μελετητές του έργου και περιλαμβάνουν εργασίες σ’ ολόκληρη τη συνοικία, που καταλαμβάνει έκταση περίπου 23.000τ.μ. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα γίνει ανακατασκευή των υφιστάμενων δρόμων, διαπλάτυνση πεζοδρομίων όπου υπάρχει δυνατότητα, ενώ θα δημιουργηθούν μεγάλη κεντρική πλατεία και μικρότεροι πλατειακοί χώροι. Επιπρόσθετα, θα τοποθετηθούν νέος φωτισμός, σύγχρονος αστικός εξοπλισμός, ενώ θα ενισχυθεί σημαντικά το πράσινο, με στόχο, όπως ανακοινώθηκε, τον επηρεασμό του μικροκλίματος της περιοχής.

Τα στενά δρομάκια της παραδοσιακής ενορίας θα μετατραπούν σε πεζόδρομους και θα δημιουργηθούν μικροί και μεγαλύτεροι χώροι στάθμευσης, για τους κατοίκους και τους επισκέπτες. Στη συνοικία θα γίνουν νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για ν’ αποτραπεί η κίνηση οχημάτων, πέραν αυτών των κατοίκων. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει, επίσης, εκτεταμένες μονοδρομήσεις, περιορισμό των σημείων εισόδων στην περιοχή και σύνδεση τους με τον εσωτερικό δακτύλιο. Στα σχέδια περιλαμβάνεται και πεζοδρόμηση του άξονα Αγίου Ιωάννη – Μητρόπολης – Τεμένους και συνένωση δημόσιων πλατειακών χώρων. Παράλληλα, θα γίνουν έργα για ανάδειξη των σημαντικών μνημείων της περιοχής όπως η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, το λουτρό και η βρύση στην πλατεία κοντά στο τέμενος.

Σύμφωνα με τον Δήμο Λάρνακας, ο σχεδιασμός θα μετατρέψει την ενορία σε μια περιοχή που θα προωθεί την εναλλακτική κίνηση πεζών, ποδηλάτων και ΑμεΑ, καθιστώντας την πλήρως προσβάσιμη σε όλους. Επιπρόσθετα, το έργο αποσκοπεί στην ποιοτική αναβάθμιση της περιοχής, καθώς και στην ανάδειξη της αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής, ιστορικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής της αξίας.

Η ολοκλήρωση του έργου θα δώσει νέες προοπτικές ανάπτυξης στην περιοχή, που αναμένεται να προσελκύσει επιχειρήσεις εστίασης και νέα καταστήματα. Ο Δήμος Λάρνακας επιθυμεί να υπάρξει και δεύτερη φάση στο έργο, αφού στα πλάνα του βρίσκεται και η ανάπλαση δρόμων πέριξ της μητρόπολης Κιτίου, καθώς και η δημιουργία λαογραφικού μουσείου.

Η σπουδαία ιστορία της περιοχής

Στο πέρασμα των αιώνων από το αρχαίο Κίτιον, μέρος του νεκροταφείου του οποίου βρίσκεται κάτω από τον Άη Γιάννη, μέχρι και σήμερα, η ιστορία της περιοχής είναι αδιάλειπτη, με τους εκάστοτε κατοίκους να καθορίζουν τον χαρακτήρα της.

Ο διευθυντής των Αρχείων Λάρνακας-Φοίβος Σταυρίδης, δρ Ιωσήφ Χατζηκυριάκος, ξεδίπλωσε μιλώντας στον «Φ», τις περιόδους που σφράγισαν την εξέλιξη της περιοχής. «Μετά το τέλος του αρχαίου Κιτίου, η πόλη αναπτύχθηκε πολύ σ’ εκείνη την περιοχή. Τον 16^ο αιώνα απέναντι από το μοναστήρι του Σταυρού έγινε η πλατεία της βενετσιάνικης πόλης, που είχε ένα κίονα μ’ ένα λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και ένα ρολόι, το οποίο χρησιμοποιήθηκε πάνω στην οθωμανική θέρμη, στο πλαίσιο της υδροδότησης της πόλης από τον Μπεκίρ Πασά».

Την πιο μεγάλη της αίγλη η περιοχή, που ήταν στην ουσία το κέντρο της Λάρνακας, την γνώρισε τον 18^ο αιώνα. «Τότε ήταν που έγινε η μεγάλη ανάπτυξη, επειδή στην περιοχή Αγίου Ιωάννη – Μητρόπολης, ήταν τα ευρωπαϊκά προξενεία και τα σπίτια των μεγάλων εμπόρων, οι οποίοι ήρθαν από ευρωπαϊκές χώρες. Πρέπει να σημειώσουμε πως στο τρίγωνο Αγίου Ιωάννη – Μητρόπολης – Χρυσοπολίτισσας βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας των Χαρίτων των καθολικών (Τerra Santa). Εκεί οι Ευρωπαίοι και οι ντόπιοι δημιούργησαν μια νέα πραγματικότητα. Τον 19^ο αιώνα τα προξενεία μεταφέρονται στη Σκάλα (παραλιακό μέτωπο Φοινικούδων), που απέχει 2 μίλια από την περιοχή της Λάρνακας. Μαζί τους μετακινούνται και οι έμποροι».

Έτσι, σιγά–σιγά η περιοχή γύρω από την ιστορική εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, εγκαταλείπεται. Σ’ ένα μέρος της δημιουργείται ο τουρκομαχαλάς της Λάρνακας και σε ένα άλλο ο μαντομαχαλάς. «Η περιοχή κοντά στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, ήταν η μητρόπολη της Λάρνακας, πριν κτιστεί στα μέσα του 18^ου αιώνα ο ναός του Σωτήρος. Σε αυτό τον κενό αστικό χώρο εγκαθίσταται μια νέα κοινότητα ανθρώπων, που διέμεναν σε διάφορα σημεία της Κύπρου. Πρόκειται για τους γανωματάδες, που είναι γνωστοί ως μάντηες. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού γύριζαν την Κύπρο και γάνωναν και τις υπόλοιπες περιόδους διέμεναν στην περιοχή. Μετά το 1974 το κομμάτι του τουρκομαχαλά του Άη Γιάννη έγινε η δεύτερη ευκαιρία για ανθρώπους που διώχθηκαν από τη Μεσαορία. Άρα, η σύγχρονη εποχή είδε αυτές τις περιοχές να παίρνουν μια άλλη ζωή. Σήμερα είμαστε πάλι σε μεταβατικό στάδιο, αφού στα περισσότερα από αυτά τα σπίτια διαμένουν ηλικιωμένοι και σε πολλά αλλοδαποί».

Τον περασμένο Οκτώβριο, μέσω του Φεστιβάλ Πολιτισμού στον Άγιο Ιωάννη «Μαντομαχαλάρτ» που διοργάνωσε ο Οργανισμός «Λάρνακα 2030», ο εικαστικός Αντώνης Τζιαρρίδης μεταμόρφωσε ολόκληρη την περιοχή, δίνοντας την ευκαιρία στους κατοίκους ν’ ανοίξουν τα σπίτια τους και να λάβουν μέρος σε δρώμενα που έδωσαν νέα ζωή στην πιο υποβαθμισμένη συνοικία της Λάρνακας. «Ήταν μια απάντηση του Άη Γιάννη στην κοινωνία της Λάρνακας που έλεγε “κοιτάξετε μας,  υπάρχουμε και είμαστε μια κοινότητα” . Το “Μαντομαχαλάρτ” αλλά και οι περίπατοι “Παπούτσι Εις τον Τόπο σου” είναι ο τρόπος που αντιδρούν οι κάτοικοι της περιοχής και τα έργα που θα γίνουν είναι η αντίδραση του Δήμου Λάρνακας στην ανάγκη τους να ζωντανέψει η περιοχή τους», σημείωσε καταλήγοντας ο κ. Χατζηκυριάκος.