Προώθηση έργων βιώσιμης κινητικότητας επεξεργάζεται η κυβέρνηση στο πλαίσιο των αλλαγών που αφορούν την υλοποίηση των έργων του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα (ΕΔΠ).
Εκτός από τις αλλαγές που προωθούνται για τη διακίνηση στο πάρκο στα πλαίσια της βιώσιμης κινητικότητας, αφαιρέθηκαν κόμβοι εξυπηρέτησης επισκεπτών, ενώ μειώθηκαν και δρόμοι. Συνολικά από τους 10 προτεινόμενους δρόμους θα υλοποιηθούν μόνο οι 5, ενώ για τους υπόλοιπους 5 που αποτελούν περίπου το 60% του συνολικού οδικού δικτύου προτείνονται μικρές βελτιώσεις από το Τμήμα Δασών ώστε να κινούνται τα πυροσβεστικά οχήματα. Σε ότι αφορά τους κόμβους από τους 14 συνολικά προγραμματίζεται να γίνουν οι 10, που επηρεάζουν και τον αριθμό των αναψυκτηρίων όπου από 7 μένουν τα 5.
Το αναθεωρημένο σχέδιο των επόμενων φάσεων βελτίωσης του οδικού δικτύου στον Ακάμα αλλά και των κόμβων εξυπηρέτησης επισκεπτών θα κατατεθεί στην Ad- Hoc Επιτροπή για συζήτηση και επαναξιολόγηση εντός των επόμενων ημερών. Γενικά η φιλοσοφία του ΕΔΠ δεν αλλάζει, δεν αγγίζει θέματα απαγόρευσης κυνηγίου, αλλά ούτε και η απαγόρευση διακίνησης ιδιωτικού αυτοκινήτου.
Μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις που τροχιοδρομούνται στο πλαίσιο της βιώσιμης κινητικότητας είναι η μείωση των χώρων στάθμευσης στο πάρκο και η συνδεσιμότητα των κοινοτήτων του Ακάμα με το ΕΔΠ. Στόχος ο επισκέπτης να έχει άμεση επαφή με τις κοινότητες στα πλαίσια της εισόδου του στο πάρκο.
Η πρώτη λειτουργός περιβάλλοντος στο Τμήμα Περιβάλλοντος Έλενα Στυλιανοπούλου αναφέρθηκε στις αλλαγές που επεξεργάζονται τα αρμόδια τμήματα στη βάση δύο αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 20/12/2023 και 19/3/2024. Ουσιαστικά, το Συμβούλιο αποφάσισε να εγκρίνει τη συνέχιση της διαδικασίας επαναξιολόγησης μέχρι τον Ιούνιο 2024, για τις υποδομές των κόμβων, υποδομών διαχείρισης και τα υπόλοιπα έργα και λειτουργίες του Σχεδίου Αειφόρου Ανάπτυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα.
Μια από τις σημαντικότερες προτάσεις όσον αφορά τη βιώσιμη κινητικότητα έχει να κάνει με την αναβάθμιση της χρήσης του shuttle bus. Δηλαδή, να κινείται από τις κοινότητες στο Πάρκο όχι μόνο στον κυκλικό κόμβο της Λάρας και στην όδευση Λουτρά – Φοντάνα Αμορόζα. Επομένως, η κάθε κοινότητα πρέπει να μεριμνήσει για χώρο στάθμευσης των επισκεπτών έτσι ώστε να μπορούν να μεταβούν με shuttle bus στο ΕΔΠ. Στην πρόταση περιλαμβάνεται η μείωση των χώρων στάθμευσης στο εσωτερικό του ΕΔΠ. Περαιτέρω, με τον έλεγχο της διακίνησης με τους παρκοφύλακες ο επισκέπτης θα αναγκαστεί να μπει στο πάρκο με shuttle bus (για να πάει στη Λάρα) το οποίο θα αρχίζει τη διαδρομή του από τις κοινότητες. Σημαντική προϋπόθεση για να είναι ελκυστικό για τον επισκέπτη να επιλέξει τη διακίνηση στο πάρκο με τα ειδικά λεωφορεία είναι η καταλληλότητα των δρόμων που συνδέουν τις κοινότητες Ακάμα με το ΕΔΠ Ακάμα.
Σύμφωνα με την κ. Στυλιανοπούλου τα οφέλη από τον νέο σχεδιασμό είναι η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος από την μείωση των δρόμων και την μείωση των σημείων επίσκεψης. Παράλληλα, από την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας σημαντικά είναι και τα οφέλη στις κοινότητές με την άμεση τους διασύνδεση με το ΕΔΠ λόγω της αφετηρίας της επίσκεψης στο πάρκο με χρήση του shuttle bus από αυτές αντί από τους κόμβους (σημεία επίσκεψης του ΕΔΠ). Στα θετικά και το γεγονός ότι δημιουργούνται συνθήκες μικρότερης κλίμακας έργων, πορείας ως προς την μείωση του ιδιωτικού οχήματος στο ΕΔΠ. Η ιδέα που προτείνεται, εξηγεί, είναι τα λεωφορεία του πάρκου να έχουν ως αφετηρία τις κοινότητες του Ακάμα, σημειώνοντας ότι θεωρείται σημαντικό αυτή τη στιγμή να μην απαγορευτεί η επίσκεψη στο πάρκο με το ιδιωτικό όχημα.
Μετά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για επανεξέταση των έργων εξετάστηκαν από την ομάδα εργασίας οι προτεινόμενες οδεύσεις εκτός της Φάσης Α, οι προτεινόμενοι κόμβοι (σημεία επίσκεψης για όλο το έργο) και η διακίνηση στο πάρκο στα πλαίσια της βιώσιμης κινητικότητας. Τα κριτήρια τα οποία τέθηκαν κατά την αναθεώρηση είναι η εκτίμηση-αξιολόγηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και πιθανή ανάγκη μείωσής του μετά την εμπειρία με την Φάση Α, η δημιουργία του ΕΔΠ να εξυπηρετεί τον επισκέπτη αποδοτικά, η σύνδεση του ΕΔΠ με τις κοινότητες του Ακάμα, η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας.
Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό υπάρχουν εφτά κύριες είσοδοι στο Πάρκο:
1. Άσπρος Ποταμός από Πέγεια,
2. Μούντικο από Κάθηκα,
3. Λίπατη από Πάνω και Κάτω Αρόδες,
4. Σκαλί Τοξεύτρας από Λίπατη, Μούντικο και Άσπρο,
5. Τζιφί από Δρούσεια,
6. Σμιγιές από Νέο Χωριό,
7.Λουτρά Αφροδίτης –Πόλη Χρυσοχού και Λατσί.
Σημειώνονται ότι οι είσοδοι δεν θα είναι πύλες (ή μπάρες) αλλά σημεία υποδοχής στην είσοδο του Πάρκου όπου θα παρέχονται πληροφορίες, κατεύθυνση και άλλες διευκολύνσεις.
Οι υποδομές του πάρκου μπορούν να λειτουργούν μία ώρα μετά την ανατολή ήλιου με μία ώρα πριν την δύση. Σε ειδικές περιπτώσεις, σε ορισμένα αναψυκτήρια δυνατόν να δίνεται άδεια να λειτουργούν και εκτός του πιο πάνω ωραρίου π.χ. περίοδος κυνηγίου. Ο έλεγχος της κατοχής του εισιτηρίου για είσοδο στο Πάρκο δεν θα γίνεται στις εισόδους αλλά από την Παρκοφυλακή εντός του Πάρκου. Θα εξεταστεί κατά πόσο θα υπάρχει μόνιμα ή στις μέρες αιχμής Παρκοφύλακας στην ελεγχόμενη είσοδο των Λουτρών.
Δρόμοι που θα βελτιωθούν
Από το συνολικό 58,7 χλμ του οδικού δικτύου περίπου το 60% (34,4 χλμ) θα γίνουν με τοπικές βελτιώσεις. Οι δρόμοι αυτοί ως δασικοί πιθανόν να χρειαστούν τοπικές βελτιώσεις ιδιαίτερα για την διακίνηση των πυροσβεστικών οχημάτων και για το λόγο αυτό το Τμήμα Δασών θα αναλάβει τον σχεδιασμό της ανάγκης αυτής και της υποβολής της για εξέταση σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Ο σχεδιασμός αυτό θα είναι ανεξάρτητος από τον σχεδιασμό των υπόλοιπων δρόμων που παρέμειναν για σχεδιασμό και κατασκευή και μπορεί να πραγματοποιηθεί παράλληλα. Οι δρόμοι αυτοί είναι Λάρα – Τζιόνι, Παράδρομος Γερόνησου, Σμιγιές –Τζιφί, Άγιος Μηνάς – Σμιγιές, Κουδουνάς – Κουτσαγκάς – Σμιγιές,Τζιόνι – Ποσιέπασμα – Σμιγιές.
Δρόμοι που παραμένουν
Άσπρος – Μούντικο: Παρουσιάζονται προβλήματα κλίσεων και σκληρών επιφανειακών πετρωμάτων κυρίως στα πρώτα 1000 μέτρα και επομένως υπάρχει ανάγκη για αντιμετώπιση του θέματος αυτού στα πλαίσια του τελικού σχεδιασμού.
Άβακας – Λίπατη: Ο δρόμος σχεδιάστηκε στα πλαίσια της Φάσης Α και αντιμετωπίστηκε στα πλαίσια της Συμπληρωματικής Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) για τη Φάση Α ως εξής: «Να εφαρμοστεί η σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου όπου το μεγαλύτερο μέρος του δρόμου της Λίπατης αφαιρείται από το τρέχον κατασκευαστικό Συμβόλαιο για επανεξέταση της προτεινόμενης λύσης και αντιμετώπιση των σοβαρών γεωτεχνικών προβλημάτων που έχουν προκύψει».
Λουτρά – Φοντάνα: Υπάρχουν τα τελικά σχέδια για το δρόμο. Θα πρέπει να αξιολογηθούν με λεπτομέρεια ως προς το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, ιδιαίτερα στο πρώτο χιλιόμετρο του δρόμου. Σημαντικό στοιχείο για την όδευση αυτή είναι τα θέματα ασφάλειας λόγω του ανάγλυφου της περιοχής.
Αναθεώρηση των σημείων επίσκεψης
Αφαιρέθηκαν τα σημεία στα οποία για τους δρόμους θα γίνουν τοπικές βελτιώσεις, όπως είναι ο Γερόνησος, Τζιονί, Τζιφί. Αφαιρέθηκε επίσης στο σημείο στη Φοντάνα Αμορόζα λαμβάνοντας υπόψη το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα και τη δυσκολία συντήρησης βασικών υποδομών. Δύο από τους κόμβους που καταργούνται περιλάμβαναν και αναψυκτήρια (Τζιονί και Φοντάνα Αμορόζα). Ο ανασχεδιασμός των σημείων επίσκεψης όπως πιθανή μείωση των χώρων κρίνεται σημαντικό να γίνει με τη συμβολή των αρχιτεκτόνων οι οποίοι σχεδίασαν τα σημεία αυτά.
Οι κόμβοι που μένουν είναι: Άσπρος Ποταμός, Κάθηκας Α, Π. Αρόδες Α, Άβακας, Σκαλί Τοξεύτρας, Λάρα, Κόλπος Λάρας, Β. Κόλπος Λάρας, Σμιγιές και Λουτρά Αφροδίτης. Αναψυκτήρια υπάρχουν στον Ασπρο Ποταμο, Λάρα, Ν. Κόλπο Λάρας, Σμιγιές και Λουτρά Αφροδίτης.
