Περιβαλλοντική έγκριση για την κατασκευή και λειτουργία χερσαίων και λιμενικών εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης υδατοκαλλιεργητών, στην περιοχή Μονής-Βασιλικού, ιδιοκτησία του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ), στην κοινότητα Πεντακώμου της επαρχίας Λεμεσού, εξέδωσε το Τμήμα Περιβάλλοντος, με όρους και προϋποθέσεις.
Το έργο χωροθετείται στην περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή μεταξύ Αγίου Γεωργίου Αλαμάνου – Ακρωτηρίου Δόλος. Γειτνιάζει με την παράκτια και θαλάσσια περιοχή Άγιος Γεώργιος Αλαμάνου, η οποία αναμένεται να κηρυχθεί ως τόπος κοινοτικής σημασίας (ΤΚΣ) και να ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000. Στην παράκτια και θαλάσσια περιοχή μεταξύ Αγίου Γεωργίου Αλαμάνου – Ακρωτηρίου Δόλος, απαντώνται σημαντικοί και προστατευόμενοι τύποι θαλάσσιων οικοτόπων, μεταξύ των οποίων θαλασσινές σπηλιές που αποτελούν κατάλληλα ενδιαιτήματα αναπαραγωγής, γαλουχίας και ξεκούρασης του κρισίμως κινδυνεύοντος είδους προτεραιότητας της μεσογειακής φώκιας.
Οι χερσαίες και λιμενικές εγκαταστάσεις χωροθετούνται σ’ έναν μικρό κολπίσκο με παραλία, όπου καταλήγει αργάκι και εκβάλλει υδατόρεμα. Η κατασκευή των χερσαίων και λιμενικών εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης υδατοκαλλιεργητών στην περιοχή Μονής – Βασιλικού θα κοστίσει γύρω στα €35 εκατ.
Το έργο αναμένεται να εγκριθεί και να χρηματοδοτηθεί στα πλαίσια του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η συνολική έκταση που θα έχει το έργο ανέρχεται σε 99.000τ.μ., περιλαμβανομένης της λιμενολεκάνης. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του κράτους, η προκήρυξη του έργου αναμένεται εντός τρέχοντος μηνός και η έναρξη των εργασιών κατά τις αρχές 2024. Το λιμάνι θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των υδατοκαλλιεργητών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή Μονής – Βασιλικού και θα περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες, υποδομές, παροχές και εξοπλισμούς. Το λιμάνι θα έχει δυνατότητα να εξυπηρετεί/ ελλιμενίζει ταυτόχρονα τουλάχιστον 35 σκάφη που σχετίζονται με τη δραστηριότητα της υδατοκαλλιέργειας.
Το έργο απέχει περίπου 700μ. από τα όρια της προτεινόμενης περιοχής προς ένταξη στο Δίκτυο Natura 2000 ΤΚΣ Άγιος Γεώργιος Αλαμάνου, όπως αυτή προτάθηκε από το ΤΑΘΕ. Σημειώνεται, όμως, ότι δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η διαδικασία καθορισμού των τελικών ορίων της προστατευόμενης περιοχής στην καθ’ ύλην αρμόδια επιστημονική επιτροπή. Επιπλέον, περιβαλλοντικές οργανώσεις αμφισβητούν την προτεινόμενη οριοθέτηση του ΤΑΘΕ, στη βάση οικολογικών κριτηρίων, επιστημονικών στοιχείων και σχετικών δημοσιεύσεων και εισηγούνται τόσο τη συμπερίληψη ολόκληρης της ζώνης προστασίας της παραλίας κατά μήκος της θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής, όσο και την επέκταση των ορίων της παράκτιας και θαλάσσιας περιοχής προς ένταξη στο Δίκτυο Natura 2000 μέχρι το Ακρωτήρι Δόλος στα ανατολικά, όπου καταλήγουν τα πλησιέστερα όρια ανάπτυξης της κοινότητας Πεντακώμου στην Ακτή του Κυβερνήτη (Governor’s Beach).
Σύμφωνα με την πρόταση του ΤΑΘΕ, ο προτεινόμενος ΤΚΣ Άγιος Γεώργιος Αλαμάνου έχει συνολικό μήκος περίπου 2,5χλμ., ενώ σύμφωνα με την εισήγηση περιβαλλοντικών οργανώσεων, η περιοχή προς ένταξη στο Δίκτυο Natura 2000 πρέπει να έχει συνολικό μήκος περίπου 4,5χλμ. και να εκτείνεται μέχρι το Ακρωτήρι Δόλος. Η εισήγηση των περιβαλλοντικών οργανώσεων αποσκοπεί στη διασφάλιση της ακεραιότητας και την αποτροπή του κατακερματισμού της περιοχής, μέσω της συμπερίληψης ολόκληρου του βιότοπου της μεσογειακής φώκιας και την κάλυψη όλων των σταδίων (αναπαραγωγή, γαλουχία, ξεκούραση και τροφοληψία) του βιολογικού κύκλου του κρισίμως κινδυνεύοντος είδους προτεραιότητας.
Στην παράκτια περιοχή, μεταξύ των ανατολικών ορίων του προτεινόμενου ΤΚΣ Άγιος Γεώργιος Αλαμάνου και του Ακρωτηρίου Δόλος, απαντά σχεδόν εξ ολοκλήρου ένας σημαντικός παράκτιος και βραχώδης τύπος φυσικού οικοτόπου, τα θαλάσσια σπήλαια εξ ολοκλήρου ή κατά το ήμισυ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αν και δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη χλωριδική αξία, εντούτοις ο παράκτιος και βραχώδης τύπος φυσικού οικοτόπου παρουσιάζει ιδιαίτερη γεωμορφολογική αξία.
Παράλληλα, παρουσιάζει ιδιαίτερη οικολογική αξία καθότι ο οικότοπος των θαλασσινών σπηλιών αποτελεί την κύρια περιοχή ξεκούρασης της μεσογειακής φώκιας κατά μήκος των νότιων ακτών της Κύπρου, ενώ παράλληλα αποτελεί δυνητικό ενδιαίτημα αναπαραγωγής και γαλουχίας του κρισίμως κινδυνεύοντος είδους προτεραιότητας της μεσογειακής φώκιας. Ουσιαστικά, πρόκειται για τη σημαντικότερη περιοχή με σημαντικά καταφύγια και κατάλληλα ενδιαιτήματα της μεσογειακής φώκιας σε ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο από το Ακρωτήρι Λεμεσού στα δυτικά μέχρι το Κάβο Πύλα στα ανατολικά.
Επιπλέον, στη θαλάσσια περιοχή, μεταξύ των ανατολικών ορίων του προτεινόμενου ΤΚΣ Άγιος Γεώργιος Αλαμάνου και του Ακρωτηρίου Δόλος, απαντώνται μεγάλες και συμπαγείς εκτάσεις τριών σημαντικών θαλάσσιων τύπων φυσικών οικοτόπων, εκ των οποίων ο ένας αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας: Οι αμμοσύρσεις που καλύπτονται διαρκώς από θαλάσσιο νερό μικρού βάθους, οι εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με λιβάδια Ποσειδώνιας και οι ύφαλοι.
