Στις 17 και 18 Ιουνίου 2024 διεξάγεται για πρώτη φορά στην Κύπρο ο διεθνής διαγωνισμός ελαιόλαδου TERRAOLIVO, που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους του είδους του παγκόσμια. Λαμβάνουν μέρος σημαντικοί παραγωγοί ποιοτικών ελαιόλαδων και το ενδιαφέρον από επαγγελματίες, τόσο παραγωγούς, όσο και chefs υψηλής κουζίνας είναι ζωηρό. Διάσημοι γευσιγνώστες θα δώσουν το παρών τους στελεχώνοντας την κριτική επιτροπή, αλλά και στο συνέδριο με τίτλο “Από τον Ελαιώνα στον Ουρανίσκο” που θα διεξαχθεί κατά το διήμερο. Με την ευκαιρία αυτή θα ήταν χρήσιμη η ανασκόπηση του κύκλου παραγωγής του ελαιόλαδου στην Κύπρο, με επικέντρωση στην πρώτη ύλη του, της ελιάς.

Κείμενο: Ερικ Σουκιούρογλου, Διευθύνων Σύμβουλος, PREMIER SHUKUROGLOU CYPRUS LTD (https://premier.com.cy)

Η ελαιοκομία στην Κύπρο έχει μακρά ιστορία, με τις ρίζες της να πηγαίνουν πίσω χιλιάδες χρόνια. Οι ελιές θεωρούνται ένα από τα σημαντικότερα αγροτικά προϊόντα του νησιού και κατέχουν κεντρική θέση στην κυπριακή κουλτούρα και οικονομία. Ξεκίνησε από την αρχαιότητα, με αναφορές και αποδείξεις της ύπαρξης ελαιόδεντρων από την εποχή του Χαλκού.

Σήμερα το σύνολο των ελαιόδεντρων υπολογίζονται στα 2.700.000, σε περίπου 10.000 εκτάρια γής εκ των οποίων το 60% είναι αρδευόμενα και τα 20% βιολογικής καλλιέργειας με τάση ανερχόμενη. Το 60% συγκεντρώνονται στις επαρχίες Λευκωσίας και Λάρνακας.

Κλιματολογικές Συνθήκες

Η Κύπρος διαθέτει το ιδανικό μεσογειακό κλίμα για την καλλιέργεια ελαιόδεντρων, με ζεστά και ξηρά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Αυτές οι συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη των δέντρων και την παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιόλαδου.

Ποικιλίες Ελιάς

Στην Κύπρο καλλιεργούνται κυρίως δύο ποικιλίες ελιάς: η «Κορωνέικη» και η «Κυπριακή». Η «Κορωνέικη» είναι γνωστή για την υψηλή της απόδοση σε ελαιόλαδο και την ανθεκτικότητά της σε διάφορες συνθήκες καλλιέργειας. Η «Κυπριακή» είναι μια τοπική ποικιλία που παράγει καρπούς φρουτώδεις, πλούσιους σε αρώματα και με χαρακτηριστική λεπτή γεύση. Χαρακτηρίζεται από πολύ καλή προσαρμογή στις αγροπεριβαλλοντικές συνθήκες της Κύπρου και μεγάλη αντοχή στην υδατική καταπόνηση σε περιόδους παρατεταμένης ανομβρίας. Είναι ποικιλία διπλής χρήσης (ελαιολάδου και επιτραπέζια πράσινη ή μαύρη), που ως επιτραπέζια, απολαμβάνει την ιδιαίτερη προτίμηση των Κυπρίων ως προς τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της.

Παραγωγική Διαδικασία

Η συγκομιδή των ελιών στην Κύπρο γίνεται συνήθως το φθινόπωρο και η διαδικασία της παραγωγής ελαιόλαδου περιλαμβάνει την άλεση των καρπών, την μάλαξη του πολτού στους μαλακτήρες και την εξαγωγή, φυγοκέντριση και διαχωρισμό του λαδιού. Η χώρα διαθέτει σύγχρονες εγκαταστάσεις ελαιοτριβείων που διασφαλίζουν την παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιολάδου.

Οικονομική και Κοινωνική Σημασία

Η καλλιέργεια της ελιάς και η παραγωγή ελαιολάδου αποτελούν σημαντικό μέρος της αγροτικής οικονομίας της Κύπρου, με πολλές οικογένειες να ασχολούνται παραδοσιακά με αυτή τη δραστηριότητα. Το κυπριακό ελαιόλαδο είναι επίσης γνωστό και εκτιμάται στις διεθνείς αγορές για την ποιότητά του. H ετήσια παραγωγή ελαιόλαδου κυμαίνεται στους 5000 τόνους με σημαντικές διακυμάνσεις από 4000 σε 7000 τόνους,

κυρίως σε σχέση με την βροχόπτωση, αλλά και φυσικής κυκλικότητας. Με μέση τιμή παραγωγού φέτος στα €7.00/κιλό, η αξία παραγωγής υπολογίζεται στα €35εκ.

Προκλήσεις και Προοπτικές

Παρά την επιτυχία της, η καλλιέργεια της ελιάς στην Κύπρο αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, οι ασθένειες των δέντρων και η πίεση από τις διεθνείς αγορές. Ωστόσο, οι προοπτικές παραμένουν θετικές, με έμφαση στη βιολογική καλλιέργεια και την ανάδειξη των μοναδικών χαρακτηριστικών του κυπριακού ελαιολάδου.

Η ελαιοκαλλιέργεια στην Κύπρο παραμένει ένα από τα πιο σημαντικά και ιστορικά κομμάτια της αγροτικής της παραγωγής, συνδυάζοντας παράδοση και καινοτομία για ένα βιώσιμο και ποιοτικό προϊόν.

Εχθροί και ασθένειες της ελαιοκαλλιέργειας στην Κύπρο

Η ελαιοκαλλιέργεια στην Κύπρο αντιμετωπίζει αρκετούς εχθρούς και ασθένειες που μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή και την ποιότητα του ελαιόλαδου. Οι κυριότεροι εχθροί της ελαιοκαλλιέργειας στην Κύπρο περιλαμβάνουν:

  1. Δάκος (Bactrocera oleae): Είναι ο σημαντικότερος εχθρός της ελιάς. Η προνύμφη του τρέφεται με τον καρπό της ελιάς, προκαλώντας μεγάλες ζημιές και  υποβαθμίζοντας την ποιότητα του παραγόμενου ελαιολάδου.
  2. Πυρηνοτρήτης (Prays oleae): Είναι έντομο που προσβάλλει τα άνθη, τους καρπούς και τα φύλλα της ελιάς. Η προνύμφη του τρέφεται με τα άνθη (ανθόβια γενεά) και τα ακμαία με τους πυρήνες των καρπών (καρπόβια γενεά), προκαλώντας σημαντικές απώλειες στην παραγωγή.
  3. Βαμβακάδα ή ψύλλα της ελιάς (Euphyllura olivine, Psyllidae): Αυξανόμενο πρόβλημα στην Κύπρο. Μεγάλοι πληθυσμοί του εντόμου ειδικά κατά την άνοιξη προσβάλλει τις ανθοταξίες και πτώση των ανθέων (ανθόρροια).
  4. Ρυγχίτης (Rhynchites cribripennis): Μικρό κολεόπτερο έντομο (σκαθάρι) που τα ενήλικα τρέφονται σε βάρος των πολύ νεαρών καρπών, προκαλώντας με το ρύγχος τους αβαθείς οπές (τροφικά βοθρία), που μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη καρπόπτωση εάν προσβληθούν πολύ μικροί καρποί διαμέτρου 3-4mm.
  5. Κηκιδόμυγα της ελιάς (Dasyneura oleae): Προκαλεί σχηματισμό κηκίδων (φούσκων) στα φύλλα και στους βλαστούς της ελιάς, επηρεάζοντας την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα του δέντρου. Επίσης, η ωοτοκία στους ποδίσκους των νεαρών καρπών προκαλεί πάχυνση των ποδίσκων και καρπόπτωση.
  6. Κοκκοειδή (Saissetia oleae,Parlatoria oleae): Αυτά τα έντομα προσβάλλουν τα φύλλα και τους καρπούς, προκαλώντας εξασθένιση του δέντρου και μείωση της παραγωγής.
  7. Κυκλοκόνιο (Spilocaea oleagina): Προσβάλλει κυρίως τα φύλλα καθώς και τους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των ανθέων αλλά σπανιότερα τους καρπούς και τους τρυφερούς βλαστούς. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα του μύκητα είναι η εμφάνιση κυκλικών κηλίδων (μάτι παγωνιού) στην επάνω επιφάνεια των φύλλων της ελιάς οι οποίες στη συνέχεια γίνονται πιο καστανές περιφερειακά ενώ συχνά περιβάλλονται και από χλωρωτική άλω.
  8. Γλοιοσπόριο (Colletotrichum spp.): Είναι μια μυκητολογική ασθένεια που προσβάλλει τους καρπούς της ελιάς, προκαλώντας σήψη και πτώση των καρπών.
  9. Καρκίνωση της ελιάς (Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi): Προκαλεί σχηματισμό όγκων στους βλαστούς και τα κλαδιά της ελιάς, επηρεάζοντας την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα του δέντρου.

Για την αντιμετώπιση των εχθρών και των ασθενειών της ελιάς, είναι σημαντικό να εφαρμόζονται ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης που περιλαμβάνουν προληπτικά μέτρα, έγκαιρη διάγνωση και χρήση κατάλληλων φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Η σωστή διαχείριση της καλλιέργειας και η τακτική παρακολούθηση των δέντρων είναι κρίσιμες για την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας παραγωγής ελαιολάδου.

Η βιολογική ελαιοκαλλιέργεια έχει να αντιμετωπίσει όλους αυτούς τους  εχθρούς και ασθένειες και η καταπολέμησή τους, χωρίς τη χρήση χημικών, απαιτεί ολιστικές και φυσικές μεθόδους. Ακολουθούν μερικές στρατηγικές για την καταπολέμηση των εχθρών και ασθενειών στη βιολογική ελαιοκαλλιέργεια:

  1. Χρήση ωφέλιμων οργανισμών
    • Εγκατάσταση και ενίσχυση πληθυσμών ωφέλιμων εντόμων όπως είναι τα αρπακτικά (π.χ. αρπακτικές μύγες και σφήκες).
    • Ωφέλιμοι  εντομοπαθογόνοι νηματώδεις: Χρήση νηματωδών για καταπολέμηση φυτοφάγων εντόμων.
  2.  Χρήση βιολογικών σκευασμάτων που βασίζονται σε μικροοργανισμούς όπως τα βακτήρια και οι μύκητες που ανταγωνίζονται τους παθογόνους μικροοργανισμούς.
  3. Προληπτικά Μέτρα:
    • Καλλιεργητικές τεχνικές: Διατήρηση της υγείας του εδάφους μέσω της εναλλαγής καλλιεργειών και της ενσωμάτωσης οργανικών υλικών. Η εφαρμογή κομπόστας είναι σημαντική για εμπλουτισμό του ριζικού περιβάλλοντος τόσο σε οργανική ύλη όσο και σε ωφέλιμους μικρο-οργανισμούς.
    • Καθαριότητα: Απομάκρυνση των προσβεβλημένων μερών του φυτού και των πεσμένων κλάδων που μπορούν να φιλοξενήσουν ασθένειες και παράσιτα.
  4. Φυσικά Μέτρα:
    • Παγίδες: Χρήση χρωματιστών παγίδων και παγίδες φερομονών για την παρακολούθηση και τη μείωση των πληθυσμών των επιβλαβών εντόμων.
  5. Ανάπτυξη ανθεκτικών ποικιλιών: Επιλογή και καλλιέργεια ποικιλιών ελιάς που είναι ανθεκτικές ή πιο ανεκτικές σε συγκεκριμένες ασθένειες και εχθρούς.

Αυτές οι μέθοδοι είναι μέρος μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στη διαχείριση των παρασίτων και των ασθενειών στη βιολογική ελαιοκαλλιέργεια. Η συνεχής παρακολούθηση και η προσαρμογή των στρατηγικών ανάλογα με τις ανάγκες και τις συνθήκες είναι κρίσιμες για την επιτυχία.

 Βιοδιεγέρτες Kimitec Agro Ισπανίας για την  προστασία της  ελαιοκαλλιέργειας, περιλαμβανομένης της βιολογικής.

Οι βιοδιεγέρτες της καινοτόμου εταιρείας Kimitec Agro είναι προϊόντα που προάγουν τη βιολογική ανάπτυξη και ανθεκτικότητα των φυτών, χρησιμοποιώντας φυσικά και οργανικά συστατικά. Η Kimitec είναι μια εταιρεία που εστιάζει στην ανάπτυξη βιώσιμων γεωργικών λύσεων, βασισμένων σε φυσικά προϊόντα. Οι βιοδιεγέρτες τους χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση της ανάπτυξης των φυτών, την αύξηση της αντοχής σε ασθένειες και εχθρούς και για τη βελτίωση της συνολικής υγείας των καλλιεργειών.

Χρήση βιοδιεγερτών Kimitec στην ελαιοκαλλιέργεια

  1. Ανθεκτικότητα σε Ασθένειες και Εχθρούς:
    • Βιοδιεγέρτες: Τα προϊόντα της Kimitec περιέχουν φυσικά εκχυλίσματα και οργανικά συστατικά που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα των φυτών. Αυτό βοηθά τις ελιές να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις ασθένειες και τους εχθρούς.
    • Βελτίωση μικροβιακής δραστηριότητας: Ορισμένοι βιοδιεγέρτες ενισχύουν τη δραστηριότητα των ωφέλιμων μικροοργανισμών στο έδαφος, οι οποίοι ανταγωνίζονται τα παθογόνα.
  2. Βελτίωση Ανάπτυξης και Παραγωγικότητας:
    • Ριζοβολία: Τα προϊόντα της Kimitec ενισχύουν την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος, εξασφαλίζοντας καλύτερη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και νερού.
    • Αύξηση παραγωγής: Οι βιοδιεγέρτες μπορούν να προάγουν την ανθοφορία και την καρποφορία, αυξάνοντας την παραγωγικότητα των ελαιόδεντρων.
  3. Αντιμετώπιση Περιβαλλοντικού Στρες:
    • Αντοχή στην ξηρασία και τις ακραίες θερμοκρασίες: Με την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των φυτών, οι βιοδιεγέρτες βοηθούν τα ελαιόδεντρα να αντεπεξέλθουν σε περιβαλλοντικές συνθήκες στρες.
  4. Φυσική Προστασία:
    • Φυσικά εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα: Η Kimitec προσφέρει προϊόντα που λειτουργούν ως φυσικά εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα, μειώνοντας την ανάγκη για χημικά προϊόντα φυτοπροστασίας.

Συγκεκριμένα Προϊόντα Kimitec

Η Kimitec προσφέρει διάφορα προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην ελαιοκαλλιέργεια. Ορισμένα από αυτά είναι:

  • Batallón: Βιοδιεγέρτης για αύξηση ποιότητας και παραγωγής. Πρωιμίζει την παραγωγή, προάγωντας την ομοιομορφία και αύξηση του μεγέθους των καρπών. Βοηθά το φυτό να αντεπεξέλθει στις αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες και στα ακραία pH του εδάφους.
  • Rhyzo FL: Ένα προϊόν που βελτιώνει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και ενισχύει την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος.
  • Bombardier: Καινοτόμος βιοδιεγέρτης, ευρέως φάσματος, αποτελεσματικός στην μείωση του στρες και στην αύξηση της παραγωγικότητας. Ενισχύει την δράση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και εφαρμόζεται από τα φύλλα αλλά και το έδαφος.
  • Prebiota Max: Βιοδιεγέρτης που περιέχει προβιοτικά, τα οποία δρουν ως τροφή για την ανάπτυξη των ωφέλιμων μικροοργανισμών, αναγεννούν το μικροβίωμα του εδάφους και μετατρέπουν τα συνεκτικά εδάφη σε γόνιμα και παραγωγικά
  • Cupra Gl: Διασυστηματικός χαλκός νέας γενιάς που αποτρέπει την ανάπτυξη μυκήτων στα φύλλα, επουλώνει τις πληγές μετά από κλαδέματα ή τραυματισμούς κατά την συγκομιδή και διορθώνει τυχόν ελλείψεις χαλκού στο φυτό.

Η χρήση των βιοδιεγερτών της Kimitec στην ελαιοκαλλιέργεια μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της υγείας και της παραγωγικότητας των ελαιόδεντρων, διασφαλίζοντας παράλληλα μια βιώσιμη και φιλική προσέγγιση προς το περιβάλλον και την υγεία του καταναλωτή.

Γενικά, η ελαιοκαλλιέργεια και η παραγωγή ποιοτικού ελαιόλαδου χρήζει στήριξης από το κράτος μέσω ειδικής επι τούτου στρατηγικής, με έμφαση στην βιολογική, αφού αυτή είναι σχετικά λιγότερο δύσκολη, συγκριτικά με άλλες βιολογικές καλλιέργειες όπως λαχανικά και πατάτες.

ΜΙΝΙ ΣΥΜΠΟΣΙΟ

INFO: Ο διαγωνισμός TerraOlivo 2024 πραγματοποιείται (για πρώτη φορά στην Κύπρο, ένεκα της κατάστασης που επικρατεί στο Ισραήλ, χώρα που τον φιλοξενεί τα τελευταία 15 χρόνια) στις 17 και 18 Ιουνίου στο ξενοδοχείο Larnaca Sandy Beach. Πρόκειται για τον κορυφαίο διεθνή διαγωνισμό ελαιολάδου στην ανατολική Μεσόγειο και την Ασία, στον οποίο συμμετέχουν παραγωγοί ελαιόλαδου από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, με δείγματα του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου τους (EVOO). Στο πλαίσιο του διαγωνισμού, θα πραγματοποιηθεί Ένα μίνι-συμπόσιο με τίτλο «Από τον ελαιώνα στον ουρανίσκο», στις 18 Ιουνίου, 15:00-18:30 μ.μ. Το μίνι-συμπόσιο θα προσφέρει στους συμμετέχοντες μια βασική κατανόηση του ταξιδιού από τον ελαιώνα στον ουρανίσκο και θα περιλαμβάνει ιστορικές, πολιτιστικές, επιστημονικές και γαστρονομικές προοπτικές. Μέσα από μια σειρά διαφορετικών πλατφορμών συζήτησης, οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τις πλούσιες και ποικίλες χρήσεις του ελαιολάδου υψηλής ποιότητας στη γαστρονομία. Κόστος συμμετοχής: 50 ευρώ για την παρακολούθηση του μίνι συμποσίου συν 10 ευρώ επιπλέον για όσους θέλουν να συμμετάσχουν στην επίδειξη τεχνικών γευσιγνωσίας ελαιολάδου στο τέλος του συμποσίου.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: https://terraolivo-iooc.com/