Είναι ορατό το ενδεχόμενο κάποιες περιοχές της Κύπρου να επηρεαστούν από την κλιματική αλλαγή σε σημείο που μέρος τους να καλυφθεί με θαλάσσιο νερό;
Στο παρόν στάδιο κάτι τέτοιο φαντάζει απομακρυσμένο αλλά σύμφωνα με σενάρια επιστημόνων στο εξωτερικό τα οποία μάλιστα αποτυπώνονται και σε χάρτες, τίποτε δεν αποκλείεται στο μέλλον, αν δεν ληφθούν μέτρα θωράκισης των παραλιακών περιοχών.
Το θέμα επανήλθε στην επιφάνεια με αφορμή τη μετακίνηση του παραλιακού πεζοδρόμου στην κοινότητα Περβολιών ένεκα της διάβρωσης της στεριάς από τη θάλασσα αλλά, αυτή είναι μόνο μία περίπτωση λαμβανομένου υπόψιν πως το μέτωπο από τα Περβόλια μέχρι και το αεροδρόμιο της Λάρνακας παρουσιάζεται, με βάση σενάρια, να υφίστανται σε βάθος χρόνου μεγάλη διάβρωση.
Σχετική αναφορά έκανε η βουλευτής κ. Αλεξάνδρα Ατταλίδου ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, επικαλούμενη την ανεξάρτητη ομάδα επιστημόνων της Climate Central η οποία ετοίμασε χάρτες βασιζόμενη στην κλιματική αλλαγή. Στους χάρτες περιλαμβάνεται και η Κύπρος.
Οι αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας μέχρι και το έτος 2150 στηρίζονται όχι μόνο στην κλιματική αλλαγή αλλά και στα ακραία καιρικά φαινόμενα καθώς και σε άλλους παράγοντες.
Βεβαίως, άτομα τα οποία ασχολούνται εδώ και χρόνια με το συγκεκριμένο ζήτημα δεν αναμένουν ότι η στάθμη του νερού της θάλασσας θα ανέβει τα επόμενα 30 χρόνια, σε επικίνδυνο σημείο. Σημειώνεται, πως από το έτος 2000 μέχρι σήμερα η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε μόνο κατά πέντε εκατοστά. Η άνοδος της στάθμης του νερού και η υποχώρηση του κυμαίνεται στα 30 εκατοστά, αλλά επειδή το νερό υποχωρεί, δεν αποδίδεται ιδιαίτερη σημασία.
Η κ. Ατταλίδου υποστηρίζει πως οι παρεμβάσεις στο θαλάσσιο χώρο, με την κατασκευή κυματοθραυστών, μπορεί μεν φαινομενικά να επιλύει το πρόβλημα της διάβρωσης σε μία περιοχή, αλλά το μεταφέρει αλλού, οπόταν και χρήματα δαπανώνται άδικα αλλά και πόροι. Τάσσεται δε υπέρ της απαγόρευσης οποιαδήποτε κτηριακής κατασκευής σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από το κύμα. Γενικά θεωρεί πως η κυβέρνηση πρέπει να εφαρμόσει πλήρως τη σύμβαση της Βαρκελώνης προκειμένου να προστατευθεί η Μεσόγειος και κατ’ επέκταση και η Κύπρος. «Δυστυχώς δεν βλέπω να κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση», είπε.
Από πλευράς του, ο ανώτερος εκτελεστικός μηχανικός στον Κλάδο Μελετών Θαλασσίων Έργων κ. Στέλιος Ζαβρός διαφωνεί ότι οι κυματοθραύστες προκαλούν προβλήματα ή ότι δεν επιλύουν ζητήματα διάβρωσης και θεωρεί πως οι σχεδιασμοί κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση.
Τι ανησυχητικό δείχνουν όμως οι χάρτες της Climate Central για το μακρινό έτος 2150; Αυτό που φαίνεται και το οποίο αποτελεί εκτίμηση και όχι γεγονός, είναι ότι ο κόλπος της Λεμεσού στην περιοχή του Lady’s Mile πιθανώς να είναι κάτω από το νερό, όπως και άλλες περιοχές στην απέναντι πλευρά, όπως το Saint George, ενώ την ίδια τύχη εμφανίζονται να έχουν και περιοχές γύρω από την αλυκή.
Από Μενεού προς Λάρνακα
Όσον αφορά την περιοχή της Λάρνακας, τμήματα γης από το Μενεού μέχρι και το αεροδρόμιο της Λάρνακας, περιλαμβανομένης και της παραλίας Μακένζι φαίνεται, σύμφωνα πάντα με τα σενάρια, να υφίστανται μεγάλη διάβρωση και κάποια τμήματά τους να καλύπτονται από το νερό. Επηρεάζεται επίσης η περιοχή των αλυκών και του τεμένους Χαλά Σουλτάν, περιλαμβανομένων δρόμων και άλλων υποδομών.
Σημειώνεται, πως μέχρι σήμερα δεν έχουν επηρεαστεί από τη διάβρωση υποδομές του δημοσίου και όπως ανέφερε στον «Φ» ο κ. Ζαβρός, για τα όποια έργα εκτελούνται στο μέλλον, λαμβάνονται υπόψιν και τα πιθανά σενάρια που θα υπάρχουν για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν. Πάντα σχεδιάζουμε με βάση όχι μόνο το τι ισχύει τη δεδομένη στιγμή, αλλά και το τι αναμένουμε να ισχύει τον ωφέλιμο χρόνο κάθε έργου, είπε.
Η διάβρωση χρονολογείται
Βεβαίως, για πολλούς μπορεί να ισχύει η ρήση «άξιος που θα ζήσει» αλλά πέραν των σεναρίων, τα οποία με βάση τις παραδοχές που λαμβάνονται υπόψιν, μπορεί να θεωρούνται και «τραβηγμένα», υπάρχουν και αναφορές Κυπρίων επιστημόνων, οι οποίοι παρατηρούν εδώ και χρόνια κάποια δεδομένα και καταλήγουν σε κάποια συμπεράσματα.
Ένας από αυτούς είναι και ο Γεωλογικός Λειτουργός Α’ Τάξης στο Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης κ. Κλεόπας Χατζηχαραλάμπους, ο οποίος σε σχετικό κείμενο του αναφέρει, πως το πρόβλημα της διάβρωσης των ακτογραμμών, έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Προσθέτει, ότι από την Πόλη Χρυσοχούς, μέσω της Ακτής Κυβερνήτη – Πεντάκωμο στις παραλίες του Πρωταρά, το πρόβλημα όχι μόνο υφίσταται αλλά και διογκώνεται. Συνεχίζει αναφέροντας, πως από τις μέχρι σήμερα καταμετρήσεις και αναφορές που είδαν το φως της δημοσιότητας, το 40% των ακτών των ελεύθερων περιοχών της Κύπρου έχει ήδη διαβρωθεί, με δυνητική αύξηση του φαινομένου. Προσθέτει, πως η επεξεργασία αεροφωτογραφιών, δορυφορικών εικόνων και τοπογραφικών δεδομένων, κατέδειξε πως υπάρχουν περιοχές, όπου η διάβρωση έχει ξεπεράσει τα 80 μέτρα από το 1960, δηλαδή η παραλία διαβρώνεται περίπου δύο μέτρα το χρόνο.
Ποια τα αίτια της διάβρωσης
Ως προς τα αίτια δημιουργίας του προβλήματος αναφέρει πως γενικά, υπάρχουν τα φυσικά αίτια όπως, η κυματική δράση, οι καταιγίδες, οι παλίρροιες, κλιματική αλλαγή –άνοδος θαλάσσιας στάθμης και τα γεωλογικά αίτια που συνοψίζονται στην ευκολία αποσάθρωσης και διάβρωσης των χαλαρών υλικών ή/και των μαλακών πετρωμάτων της ακτής.
Ας όψεται ο άνθρωπος
Κατά τον ίδιο, ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως είναι οι κατασκευές σκληρών παράκτιων έργων (π.χ. κυματοθραύστες), οι παράκτιες λατομεύσεις, τα ποτάμια φράγματα και η αστικοποίηση, δηλαδή η κατασκευή έργων εντός της ενεργού ζώνης του κύματος.
Νότα αισιοδοξίας
Στα γραφόμενα του κ. Χατζηχαραλάμπους υπάρχει και η αισιόδοξη νότα σύμφωνα με την οποία η προώθηση υλοποίησης ελαφριών, έξυπνων και ταυτόχρονα λύσεων «πολυεργαλείων», όπως οι αποβάθρες και οι ύφαλοι, είναι πλέον επιτακτική ανάγκη. Για παράδειγμα, οι τεχνητοί ύφαλοι μειώνουν την κυματική δράση ενώ αποτελούν τουριστική δραστηριότητα και λειτουργούν ως βιότοπος.
