Χαρακτηρίζονται ανατριχιαστικές, τρομακτικές και επικίνδυνες, αλλά οι νυχτερίδες είναι ένα σημαντικό είδος θηλαστικού που βοηθά την καθημερινότητά μας με τρόπους που ούτε καν μπορούμε να φανταστούμε. Από την επικονίαση των αγαπημένων μας φρούτων, μέχρι την κατανάλωση ενοχλητικών εντόμων, έως την έμπνευση που οδηγεί σε ιατρικά θαύματα, οι νυχτερίδες είναι ένα είδος στο οποίο χρωστούμε πολλά.
Μοιραζόμαστε λοιπόν μαζί σας 7 εντυπωσιακά πράγματα που δεν ξέρατε για τις νυχτερίδες:
1.Χωρίς αυτές ξεχάστε τις μπανάνες, τα αβοκάντο και τα μάνγκο
Χωρίς τις νυχτερίδες ξεχάστε τις μπανάνες, τα αβοκάντο και τα μάνγκο. Πάνω από 300 είδη φρούτων εξαρτούνται από τις νυχτερίδες για την επικονίαση. Οι νυχτερίδες βοηθούν επίσης στην εξάπλωση των σπόρων των ξηρών καρπών, των σύκων και του κακάο. Επίσης, χωρίς τις νυχτερίδες δεν θα είχαμε φυτά όπως η μπλε αγάβη, από την οποία παρασκευάζεται η τεκίλα.
2.Τα έντομα της νύχτας τρέμουν τις νυχτερίδες
Κάθε βράδυ, μια εντομοφάγος νυχτερίδα μπορεί να καταναλώσει μέχρι και 3000 έντομα! Αυτή η πλούσια σε έντομα διατροφή βοηθά τους αγρότες να προστατεύουν τις καλλιέργειές τους από τα επιβλαβή έντομα με απόλυτα βιολογικό τρόπο.
3.Υπάρχουν 1400 είδη σε όλο τον κόσμο
Νυχτερίδες υπάρχουν σε όλα τα μέρη του πλανήτη εκτός από περιοχές όπου υπάρχουν ακραίες συνθήκες, όπως ερήμους και πολικές περιοχές. Σήμερα υπάρχουν 1400 είδη νυχτερίδων σε όλο τον κόσμο, ενώ στην Κύπρο έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα 19 είδη νυχτερίδων και είναι όλα προστατευόμενα. Τα 18 είδη είναι εντομοφάγα, ενώ ένα είδος, η φρουτονυχτερίδα (Rousettus aegyptiacus), τρέφεται με φρούτα.
4.Δεν είναι τυφλές
Όλες οι νυχτερίδες μπορούν να δουν, αλλά υπάρχει διαφορά στο επίπεδο όρασης από είδος σε είδος. Μερικά είδη έχουν νυχτερινή όραση, ορισμένα είδη νυχτερίδων μπορούν να δουν το υπεριώδες φως, ενώ άλλα είδη βασίζονται στον ηχωεντοπισμό για την πλοήγηση και το κυνήγι στο σκοτάδι. Εκπέμπουν, δηλαδή, ήχους σε υψηλό τόνο και στη συνέχεια χρησιμοποιούν την ηχώ που παράγεται για βρουν τον δρόμο τους ή να εντοπίσουν τη λεία τους στο σκοτάδι. Τα είδη νυχτερίδων που βασίζονται στον, ηχωεντοπισμό αν και δεν έχουν πολύ καλή όραση στο σκοτάδι, εξακολουθούν να είναι σε θέση να βλέπουν, ακριβώς όπως οι άνθρωποι μπορούν να δουν στο σκοτάδι.
5.Αποτελούν έμπνευση για ιατρικές θεραπείες
Κάποιες νυχτερίδες «βλέπουν» τόσο καλά με τα αυτιά τους που ενέπνευσαν τους επιστήμονες να μελετήσουν τις ικανότητές τους στον ηχωεντοπισμό στην προσπάθεια να δημιουργηθούν νέας γενιάς συσκευές υποβοήθησης για άτομα με οπτική αναπηρία.
Οι επιστήμονες μελετούν επίσης τις νυχτερίδες για να κατανοήσουν την εξαιρετική αντοχή τους σε βλάβες στο DNA, παράσιτα και ιούς, με την ελπίδα να βρουν έναν τρόπο να βελτιώσουν και την ανθεκτικότητα του ανθρώπου σε αυτούς τους κινδύνους.
6.Κρέμονται ανάποδα για να αποκτούν ορμή
Σχεδόν όλα τα είδη νυχτερίδων κρέμονται και κοιμούνται ανάποδα. Όταν οι νυχτερίδες είναι χαλαρές, τα πόδια τους είναι σφιγμένα, κάτι που τους ευκολύνει να πιαστούν σε μια επιφάνεια. Το να κρέμονται ανάποδα τους επιτρέπει όταν αφήνονται να πέφτουν γρήγορα ώστε να αποκτήσουν ορμή για πτήση. Στην επιπλέον ορμή βοηθά επίσης το ότι έχουν συμπαγή οστά, όπως τα υπόλοιπα θηλαστικά, σε αντίθεση με τα πουλιά, των οποίων τα οστά είναι κούφια.
Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον είναι το γιατί το αίμα των νυχτερίδων δεν κατεβαίνει στο κεφάλι τους ενώ κρέμονται ανάποδα! Ο λόγος είναι επειδή υπάρχουν βαλβίδες στις φλέβες αλλά και στις αρτηρίες τους για να κυκλοφορεί το αίμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ενώ τα περισσότερα θηλαστικά έχουν βαλβίδες μόνο στις φλέβες τους.
7.Η Κύπρος είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα στην οποία ζει η φρουτονυχτερίδα
Η Κύπρος αποτελεί τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που φιλοξενεί πληθυσμούς του είδους Rousettus aegyptiacus, γνωστής και ως φρουτονυχτερίδας. Για τον λόγο αυτό το είδος κατατάσσεται στα πιο σημαντικά της κυπριακής και κατ’ επέκταση της ευρωπαϊκής πανίδας. Είναι το μεγαλύτερο είδος νυχτερίδας που έχουμε στο νησί μας, με το άνοιγμα των φτερών της να φτάνει μέχρι τα 60 εκατοστά περίπου.
Το έργο Πανδώτειρα βοηθά τις νυχτερίδες
Στο πλαίσιο του Έργου Πανδώτειρα, ενός δεκαετούς έργου το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα συλλεγεί πληροφορία για τον πληθυσμό και τους χώρους που βρίσκουμε νυχτερίδες. Επίσης θα ετοιμαστεί Σχέδιο Δράσης για την καλύτερη προστασία της φρουτονυχτερίδας και θα δημιουργηθούν υποδομές για αύξηση της παροχής τροφής προς το είδος, όπως για παράδειγμα φύτευση οπωροφόρων δέντρων. Επιπλέον, ανάλογα με τις υποδείξεις του Σχεδίου Δράσης, θα επιλεγούν παλιά σπίτια, γαλαρίες και σπηλιές για τη δημιουργία καταφυγίων για τη φρουτονυχτερίδα.
Τι σημαίνει «Πανδώτειρα»;
Οι πρόγονοί μας λάτρευαν και υμνούσαν τη φύση. Αναγνώριζαν προφανώς, ότι αυτή ήταν η πηγή της ύπαρξής τους και όλων όσων έβλεπαν και βίωναν τριγύρω τους. Η «θεότητα» που τους πρόσφερε τα πάντα. Πανδώτειρα είναι αυτή που μας παρέχει τα πάντα και που μας χαρίζει κάθε αγαθό. Η Φύση!
Κύριος στόχος ευρύτερα του έργου Πανδώτειρα είναι να επιτευχθεί ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης για σημαντικά είδη και τύπους οικοτόπου που υπάρχουν στην Κύπρο, μέσω δράσεων σε ολόκληρο το δίκτυο Natura 2000. Το έργο θα καλύψει τα κενά γνώσης για τα είδη και τους τύπους οικοτόπου, θα βελτιώσει τη διακυβέρνηση του δικτύου, θα αξιοποιήσει τις οικοσυστημικές υπηρεσίες και θα εφαρμόσει σχέδια δράσης και διαχείρισης για είδη και οικοτόπους. Σκοπεύει επίσης στο να ενημερώσει τους ιδιοκτήτες γης, τους χρήστες γης, τον τοπικό πληθυσμό και τους ενδιαφερόμενους φορείς για τη σημασία του δικτύου Natura 2000, ενθαρρύνοντας την αποδοχή τους και τη συμμετοχή τους στην προσπάθεια του έργου.
Φωτογραφικό υλικό: Έλενα Ερωτοκρίτου
