Το κεφάλαιο «σχολική βία και παραβατικότητα» έχει ανοίξει για τα καλά τα τελευταία χρόνια, καθώς όλο και περισσότερα περιστατικά λαμβάνουν χώρα σε σχολεία και βλέπουν το φως της δημοσιότητας.
Συνήθως, πρωταγωνιστές σε αυτά τα επεισόδια είναι ανήλικοι που σπεύδουν στους σχολικούς χώρους ώρες που τα σχολεία δεν λειτουργούν και προκαλούν ζημιές και καταστροφές, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις πρόκειται για μαθητές που κατά τη διάρκεια μιας σχολικής μέρας προβαίνουν σε αντικοινωνικές συμπεριφορές διαφόρων τύπων σε βάρος είτε άλλων μαθητών, είτε ακόμη και εκπαιδευτικών.
Και μπορεί να επικρατεί η αντίληψη ότι στα περισσότερα περιστατικά παραβατικότητας εμπλέκονται κυρίως μαθητές της Μέσης Εκπαίδευσης, ωστόσο, τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται και σε μικρότερους ηλικιακά μαθητές, ίσως με άλλη μορφή.
Αυτό επιβεβαιώνει η πρόεδρος της ΠΟΕΔ, Μύρια Βασιλείου, η οποία κληθείσα να σχολιάσει το θέμα της σχολικής βίας και παραβατικότητας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, ανέφερε στον «Φ» πως τέτοια περιστατικά όχι μόνο καταγράφονται και στα Δημοτικά Σχολεία, αλλά, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να αυξάνεται τόσο η συχνότητα με την οποία εντοπίζονται τα περιστατικά αυτά όσο και η δυσκολία ή καλύτερα η πολυπλοκότητά τους σε ό,τι αφορά στη διαχείρισή τους.
Σύμφωνα με την κ. Βασιλείου, «υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών χωρίς οριοθετημένη συμπεριφορά, που δεν μπορούν να ακολουθήσουν όρια και κανόνες του σχολικού πλαισίου, που δυσκολεύονται στη διαχείριση θυμού, έχουν εκρήξεις και εκφράζονται ασκώντας σωματική ή και λεκτική βία».
Συμπεριφορές, οι οποίες εκδηλώνονται εντός σχολείου με αποδέκτες είτε άλλα παιδιά, είτε εκπαιδευτικούς.
Ερωτηθείσα για τον τρόπο με τον οποίο εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και σχολικές μονάδες διαχειρίζονται αυτά τα περιστατικά, λόγω και της φύσης και των χαρακτηριστικών των μικρών παιδιών, η πρόεδρος της οργάνωσης των δασκάλων επεσήμανε πως η διαχείριση των περιστατικών αυτών, γίνεται στο πλαίσιο που καθορίζεται από τους Κανονισμούς Λειτουργίας των Σχολείων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, οι οποίοι περιέχουν σειρά παιδαγωγικών μέτρων ή συνεπειών.
«Αξίζει, όμως, να υπογραμμίσουμε κάτι. Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι πολύ σημαντικός τόσο σε επίπεδο πρόληψης τέτοιων περιστατικών όσο και σε επίπεδο διαχείρισης. Σε καμία όμως περίπτωση δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι αυτό από μόνο του είναι αρκετό. Ότι δηλαδή, το σχολείο μπορεί να διορθώσει ή να προλάβει τα πάντα από μόνο του», δήλωσε χαρακτηριστικά η κ. Βασιλείου, τεκμηριώνοντας στη συνέχεια αυτή τη θέση.
Συγκεκριμένα, εξηγεί πως σε επίπεδο πρόληψης, «γίνεται μεγάλη προσπάθεια καθημερινά από τους εκπαιδευτικούς ώστε να περάσουμε αρχές και αξίες στα παιδιά όπως είναι ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, ο σεβασμός στην άλλη άποψη, η σημαντικότητα να μπορείς να επιλύεις τις διαφορές σου μέσα από διάλογο, η αξία της φιλίας, της αλληλεγγύης κ.λπ. Φανταστείτε, όμως, το περιβάλλον στο οποίο ζει ένα παιδί, να λειτουργεί με τρόπο αντιφατικό, μηδενίζοντας ή αποδομώντας καλύτερα όλη αυτήν την προσπάθεια. Και πάνω σε αυτό, συνδέεται και το κομμάτι της διαχείρισης τέτοιων περιστατικών, τονίζοντας ιδιαίτερα την ανάγκη της ολιστικής προσέγγισης».
Η κ. Βασιλείου αναφέρεται, επίσης, σε μια άλλη σημαντική παράμετρο των περιστατικών παραβατικότητας που καταγράφονται σήμερα: Στην πολυπλοκότητα τους.
Επισημαίνει δε, πως ακριβώς λόγω της πολυπλοκότητας τους αυτής, χρειάζεται η συμβολή και άλλων δομών, υπηρεσιών, ακόμη και υπουργείων. «Χρειάζεται για παράδειγμα η βοήθεια ψυχολόγων, κάποιες φορές επιβάλλεται η εμπλοκή του Γραφείου Ευημερίας, ακόμη και της Αστυνομίας. Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, θα πρέπει όλες οι πιο πάνω Υπηρεσίες να είναι στελεχωμένες επαρκώς και να δρουν συντονισμένα, προς όφελος του ίδιου του παιδιού», αναφέρει η κ. Βασιλείου.
Στην ερώτηση μας κατά πόσο αυτό γίνεται, απάντησε πως «δυστυχώς, δεν γίνεται». Αντίθετα, αναφέρει, καταγράφεται αργοπορία στην ανταπόκριση των Υπηρεσιών, ενώ, δυστυχώς, σε πολλές φορές η ίδια η νομοθεσία, δεν επιτρέπει την άμεση και έγκαιρη παρέμβαση των ειδικών.
Αναφορικά με το κατά πόσο το πλαίσιο, μέσα στο οποίο μπορεί ο εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπαίδευσης να δράσει, είναι επαρκές, η πρόεδρος της ΠΟΕΔ ανέφερε πως χρειάζεται εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας, έτσι ώστε να επιτρέπεται άμεσα η παρέμβαση των ειδικών, με γνώμονα το καλό του παιδιού.
«Σε ό,τι αφορά στους Κανονισμούς, σίγουρα οι νέοι Κανονισμοί έχουν εμπλουτιστεί και με επιπλέον μέτρα ή συνέπειες, ενώ θεσμοθετήθηκαν πρακτικές που χρησιμοποιούνται παλαιότερα. Υπάρχουν, βέβαια, σημεία που χρήζουν αλλαγής ή ακόμη και περαιτέρω εμπλουτισμό τους», τονίζει η κ. Βασιλείου.
«Μεγαλύτερες απαιτήσεις αλλά αποδόμηση των εκπαιδευτικών»
Στο πλαίσιο της συζήτησης του θέματος της παραβατικότητας και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, η κ. Βασιλείου έθιξε και μία άλλη παράμετρο.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «τα τελευταία χρόνια βιώνουμε ως εκπαιδευτικοί την εξής αντίφαση: Ενώ η κοινωνία έχει ολοένα και μεγαλύτερες απαιτήσεις από το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς, ταυτόχρονα, υπάρχει μια μεγάλη απαξίωση του επαγγέλματος.
Στοχοποιούνται οι εκπαιδευτικοί με τη μεγαλύτερη ευκολία και άδικα πολλές φορές, αποδομούνται και κατηγορούνται για το παραμικρό, με αποτέλεσμα να βάλλεται συνεχώς το κύρος και η αξιοπρέπειά τους. Και θέτω το πολύ απλό ερώτημα: «Πώς οι εκπαιδευτικοί μας θα μπορέσουν να διαχειριστούν τέτοιες δύσκολες καταστάσεις, όταν καταγράφεται σχεδόν καθημερινά προσπάθεια αποδόμησης του ρόλου και της προσφοράς τους;».
Και μαζί με αυτό, συνδέεται και το θέμα των καταγγελιών κατά εκπαιδευτικών. Χωρίς πρωτόκολλο και, δυστυχώς, χωρίς συνέπειες για όσους αδίκως καταγγέλλουν εκπαιδευτικούς, σχεδόν καθημερινά καταγράφονται καταγγελίες, οι οποίες και αυτές υπονομεύουν το κύρος και την αξιοπρέπεια των εκπαιδευτικών.
Για να μην αναφέρω και τις ώρες που αναλώνονται από επιθεωρητές να διερευνούν ανυπόστατες καταγγελίες, ενώ αυτές οι ώρες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν προς όφελος του σχολείου, των εκπαιδευτικών και των παιδιών.
Η θεσμοθέτηση πρωτοκόλλου καταγγελιών και η αλλαγή νοοτροπίας από πλευράς κοινωνίας, είναι δύο μέτρα που δεν έχουν οικονομικό κόστος και θα βοηθήσουν ώστε οι εκπαιδευτικοί να κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν».
Πάντως, το θέμα της σχολικής βίας και της νεανικής παραβατικότητας είναι ένα από τα ζητήματα που απασχολούν και προβληματίζουν όλους τους εκπαιδευτικούς και όχι μόνο φορείς, και φυσικά, το υπουργείο Παιδείας και αναμένεται να είναι ένα από αυτά που θα τεθούν επί τάπητος και αυτή τη χρονιά.
