Υπό επεξεργασία βρίσκεται εδώ και μερικές ημέρες το στρατηγικό προσχέδιο για βελτίωση και αναβάθμιση της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο, καθώς το εν λόγω κείμενο αναρτήθηκε στην ηλεκτρονική πλατφόρμα διαβούλευσης της κυβέρνησης, από τη Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας.

Με βάση το προσχέδιο, ο στρατηγικός σχεδιασμός του Υπουργείου για τη βελτίωση και αναβάθμιση του τομέα αυτού, εδράζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες:

>> Αναβάθμιση της ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης.

>> Διασύνδεση της με την αγορά εργασίας.

>> Διεθνοποίηση της Ανώτερης Εκπαίδευσης.

>> Προσφορά κινήτρων (υποτροφίες/ εργοδότηση) σε ξένους φοιτητές.

Στον πρώτο άξονα, οι επιδιωκόμενες αλλαγές όσον αφορά στα δημόσια πανεπιστήμια έχουν να κάνουν με την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων μελέτης του υπουργείου Οικονομικών και σύσταση Διυπουργικής Ομάδας Εργασίας για υποβολή πρότασης για τον εξορθολογισμό του προϋπολογισμού τους, καθώς και με την προώθηση νομοθεσίας για τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών.

Για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αυτό που επιδιώκεται είναι από τη μία η επικαιροποίηση του «Περί της Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης και της Ίδρυσης και Λειτουργίας Φορέα για Συναφή Θέματα Νόμου» του 2015, με στόχο την απλοποίηση των διαδικασιών και από την άλλη η αναθεώρηση και ο εκσυγχρονισμός του «Περί Ιδιωτικών Πανεπιστημίων (Ίδρυση, Λειτουργία, και Έλεγχος) Νόμου» του 2005 (Ν. 109(I)/2005).

Για τις ιδιωτικές σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης επιδιώκεται αυστηροποίηση ελέγχων τους, προειδοποίηση και αναστολή λειτουργίας και κατά περίπτωση αλλαγή του πλαφόν ξένων φοιτητών, βάσει των αποτελεσμάτων των ελέγχων και στη βάση αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου.

Στον δεύτερο άξονα που αφορά τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας, οι επιδιωκόμενες αλλαγές έχουν να κάνουν με τη διαμόρφωση πολιτικής ως προς τις κατευθύνσεις των προγραμμάτων σπουδών με βάση τα αποτελέσματα των ερευνών από ΥΠΑΝ και των σχετικών προβλέψεων των μελετών του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, με τη θεσμοθέτηση συνεργασίας πανεπιστημίων με τον ιδιωτικό τομέα και με τη θεσμοθέτηση πλαισίου για αξιολόγηση, πιστοποίηση και προσφορά Μικροδιαπιστευτηρίων (Microcredentials), με σκοπό την επανακατάρτιση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων που απαιτούνται από την αγορά εργασίας

Για τον τρίτο άξονα, ο οποίος έχει να κάνει με τη διεθνοποίηση της Ανώτερης Εκπαίδευσης της χώρας μας, οι επιδιωκόμενες αλλαγές όπως αυτές αναφέρονται στο προσχέδιο έχουν να κάνουν με τη διεθνοποίηση/ branding που αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία, τη διασύνδεση του branding με την Ανώτερη Εκπαίδευση, με τη δημιουργία Δείκτη Κυπριακών Πανεπιστημίων, καθώς επίσης και με τη διεξαγωγή έρευνας ικανοποίησης φοιτητών και φοιτητριών.

Αναφορικά με τον τέταρτο άξονα που ασχολείται με την προσφορά κινήτρων, η οποία αποτελεί σημαντικό μέτρο για την προσέλκυση ταλαντούχων νέων στη χώρα μας από όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τα υπουργεία Εξωτερικών και Οικονομικών, προωθεί συγκεκριμένο πλάνο για καθορισμό χωρών-στόχων, καθορισμό διαδικασιών και κριτηρίων αναφορικά με την προσφορά υποτροφιών και την εξασφάλιση σχετικών κονδυλίων.

Όσον αφορά στην επιδιωκόμενη αλλαγή για αυτό τον πυλώνα είναι η παραχώρηση ειδικών υποτροφιών με:

α) Ορισμό κριτηρίων για επιλογή χωρών-στόχων.

β) Διαβούλευση με τα εμπλεκόμενα υπουργεία.

γ) Καθορισμό διαδικασιών ως προς την προσφορά υποτροφιών σε φοιτητές και φοιτήτριες από χώρες – στόχους.

δ) Εξασφάλιση σχετικών κονδυλίων.

ε) Ετοιμασία πρότασης προς το Υπουργικό Συμβούλιο.

Υφιστάμενη κατάσταση, πανεπιστήμια και σχολές Τριτοβάθμιας

Σήμερα, στη χώρας μας λειτουργούν συνολικά 12 πανεπιστήμια, τρία δημόσια και εννέα ιδιωτικά. Σύμφωνα με το κείμενο του υπουργείου Παιδείας, το οποίο έχει τεθεί σε διαβούλευση, τα κυπριακά πανεπιστήμια από την έναρξη της λειτουργίας τους συνεχίζουν να προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων σπουδών σε διάφορους τομείς, από τις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές επιστήμες μέχρι τις θετικές και εφαρμοσμένες επιστήμες, αναβαθμίζοντας συνεχώς τα προσφερόμενα προγράμματα στη βάση των αναγκών της αγοράς εργασίας, αλλά και των σύγχρονων τάσεων σε θέματα Ανώτερης Εκπαίδευσης στο διεθνές συγκείμενο.

Αναφέρεται ,επίσης, πως στο πλαίσιο της συνεχούς ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού, τα κυπριακά πανεπιστήμια έχουν δημιουργήσει ισχυρές συνεργασίες με διεθνή πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, λαμβάνοντας μέρος σε πολυάριθμα ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν, επίσης, αναπτύξει σημαντικές συνεργασίες με τη βιομηχανία και την αγορά εργασίας, ενώ προσφέρουν τη δυνατότητα σε φοιτητές/ φοιτήτριες από όλον τον κόσμο να αποκτήσουν πτυχία από τα κυπριακά πανεπιστήμια, αφού προσφέρουν τόσο συμβατικά όσο και εξ αποστάσεως προγράμματα σπουδών.

Τα τρία δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου, καθώς και τέσσερα από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ήτοι το Πανεπιστήμιο Frederick, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, έχουν επιτύχει την ένταξή τους στα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Πανεπιστημίων, μία εμβληματική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ένταξη στα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Πανεπιστημίων προσδίδει νέα δυναμική στα κυπριακά πανεπιστήμια με σημαντική αύξηση των πόρων τους, ενίσχυση της κινητικότητας των φοιτητών/ριών, ερευνητών/ριών και ακαδημαϊκών τους και ευκαιρία προώθησης περαιτέρω διασυνοριακών συνεργασιών. Παράλληλα, η ένταξη μεγάλης μερίδας των κυπριακών πανεπιστημίων στα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Πανεπιστημίων καταδεικνύει το υψηλό επίπεδο κατάρτισης του ακαδημαϊκού προσωπικού, το υψηλό επίπεδο των εγκαταστάσεων και του εργαστηριακού εξοπλισμού, τη διάθεση των κυπριακών πανεπιστημίων για εξωστρέφεια και ενίσχυση των διασυνοριακών συνεργασιών και κυρίως την στοχοπροσήλωση στην αριστεία και την προσφορά ποιοτικής εκπαίδευσης.

Επίσης, επισημαίνεται ότι «πέραν των δημόσιων και ιδιωτικών πανεπιστημίων, στην Κύπρο λειτουργούν επιπρόσθετα πέντε δημόσιες και πέραν των 40 Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΙΣΤΕ). Όσον αφορά στις ΙΣΤΕ, αυτές υπόκεινται στην εποπτεία του υπουργείου Παιδείας για θέματα εγγραφής τους στο μητρώο του Υπουργείου και σε θέματα επιθεώρησης, όπως αυτά προνοούνται στους “Περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμων” του 1996 έως το 2019. Οι ΙΣΤΕ προσφέρουν προγράμματα σπουδών σε πιο εξειδικευμένους τομείς, όπως η τουριστική βιομηχανία, η ναυτιλία, η πληροφορική και οι τέχνες, ενώ διαδραματίζουν και έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας, προσφέροντας προγράμματα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με τις απαιτήσεις των εργοδοτών».