Η πρακτική που ακολουθεί εδώ και αρκετά χρόνια το Πανεπιστήμιο Κύπρου για την ανάθεση μεγάλων έργων του που παίρνουν σάρκα και οστά στην Πανεπιστημιούπολη, μέσα από αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς που προκηρύσσει, ήταν ένα από τα σημεία που βρέθηκαν στο επίκεντρο της έντονης συζήτησης που διεξήχθη την περασμένη Πέμπτη στην επιτροπή Ελέγχου της Βουλής, η οποία εξέτασε την έκθεση του Γενικού Ελεγκτή για το κτήριο Βιολογικών Επιστημών του πανεπιστημίου, καθώς και το εκκρεμές ζήτημα της ανέγερσης της επόμενης φάσης των φοιτητικών εστιών.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της συζήτησης, ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, εξέφρασε τη θέση ότι το Πανεπιστήμιο Κύπρου πρέπει να εγκαταλείψει την πρακτική που εφαρμόζει εδώ και χρόνια –ανεξαρτήτως του ότι επιτρέπεται να την εφαρμόζει– ανάθεσης έργων κατόπιν βράβευσης μέσω αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, διότι, όπως είπε, εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο κυρίως για την πλευρά του εργοδότη, η οποία σε αυτή την περίπτωση είναι το κράτος. Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη, οι κίνδυνοι που εγκυμονεί μια τέτοια διαδικασία είναι αρκετοί, κάτι που καταδεικνύεται και από την εξέλιξη της υπόθεσης με την ανέγερση των φοιτητικών εστιών, η οποία τρία και πλέον χρόνια μετά την έναρξη των διαδικασιών παραμένει το μηδέν και δη, χωρίς να γνωρίζει κανείς το πώς τελικά θα προχωρήσει και πότε κι αν, υλοποιηθεί. Με αφορμή αυτό το σημείο, ο Γενικός Ελεγκτής ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελέγχου αναφέρθηκε στο περιβόητο θέμα των εστιών, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Εάν το πανεπιστήμιο συνεχίσει με αυτή τη μέθοδο, ούτε το 2030 θα έχει εστίες. Σας το υπογράφω». Κι αυτό διότι, το Πανεπιστήμιο Κύπρου προτίθεται να προκηρύξει εκ νέου αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τις φοιτητικές του εστίες (μετά την ακύρωση του πρώτου διαγωνισμού, κάτι για το οποίο βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τους μελετητές – αρχιτέκτονες που τον κέρδισαν το καλοκαίρι του 2021). Αυτή τη φορά, με δεδομένα τις 900 κλίνες (αντί των 700 που αρχικά περιελάμβανε ο σχεδιασμός) και με κόστος γύρω στα €91 εκατομμύρια σε αντίθεση με τα €35 εκατ. που αρχικά υπολογίστηκαν.
Στο πλαίσιο αυτής της πρακτικής του ακαδημαϊκού ιδρύματος, μέχρι σήμερα έχουν προκηρυχθεί δέκα αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για το σχεδιασμό και την υλοποίηση αντίστοιχων έργων της Πανεπιστημιούπολης. Τα έργα που προέκυψαν από αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς είναι:
>> Το Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο της Πανεπιστημιούπολης (Masterplan).
>> Σχολή Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών και Χώροι Διδασκαλίας 01.
>> Α΄ φάση Φοιτητικών Εστιών.
>> Εγκαταστάσεις Κοινωνικών Δραστηριοτήτων.
>> Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης και Χώροι Διδασκαλίας 02.
>> Α΄ φάση Αθλητικών Εγκαταστάσεων.
>> Πολυτεχνική Σχολή.
>> Εγκαταστάσεις Τμήματος Βιολογικών Επιστημών και Χώροι Διδασκαλίας 03.
>>Ιατρική Σχολή.
>> Β΄ φάση Φοιτητικών Εστιών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τους δέκα πιο πάνω αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, οι έξι πρώτοι έχουν υλοποιηθεί, οι τρεις που ακολουθούν πρόκειται για έργα που αυτή την περίοδο βρίσκονται υπό κατασκευή στην Πανεπιστημιούπολη και ένας έχει καταστεί άγονος (αυτός που αφορά τη β΄ φάση των φοιτητικών εστιών).
Η χαρτογράφηση ενός έργου που δεν έγινε και η αλλαγή των δεδομένων
Η ακύρωση του διαγωνισμού κι επομένως της έναρξης των εργασιών ανέγερσης των φοιτητικών εστιών, λόγω παρατυπιών και σημαντικών αστοχιών από πλευράς των μελετητών που βραβεύτηκαν (όπως διαμηνύει το Πανεπιστήμιο Κύπρου, αλλά απορρίπτουν κατηγορηματικά οι ίδιοι), δεν προκάλεσαν μόνο σοβαρότατες καθυστερήσεις και δη, για ένα έργο που χρειάζεται διακαώς η φοιτητική κοινότητα του τόπου για να πάρουν έστω κάποιοι φοιτητές ανάσα από τα ακριβά ενοίκια, αλλά και έντονες αψιμαχίες στην επιτροπή Παιδείας της Βουλής. Το Πανεπιστήμιο Κύπρου δέχθηκε πυρά για τον τρόπο που χειρίστηκε το ζήτημα σε διάφορες φάσεις του κι αυτό με τη σειρά του έδωσε τη δική του θέση σχετικά με τους μελετητές – αρχιτέκτονες που το ανέλαβαν. Έγινε λόγος μέχρι και για υπέρβαση του τεμαχίου μέσα στο οποίο προβλεπόταν να ανεγερθεί το κτήριο, κάτι που απέρριψε η πλευρά των αρχιτεκτόνων λέγοντας ευθαρσώς ότι το «πανεπιστήμιο ψεύδεται».
Αναφορικά με τις προδιαγραφές του έργου όπως αρχικά αυτό σχεδιάστηκε και χρονικά τοποθετείται στο 2021, αυτές ήταν:
>> 700 κλίνες με τους αντίστοιχους υποστηρικτικούς χώρους (χώροι διοίκησης, χώρου κυκλοφορίας, μηχανοστάσια, πλυντήρια, στεγνωτήρια, χώροι παιγνιδιών, αναγνωστήριο, κυλικείο, αποθήκες κ.ά.). Το συνολικό (μικτό) εμβαδό του έργου ήταν 31.000τ.μ. και ο προϋπολογισμός του κατασκευαστικού μέρους €35 εκατ. + ΦΠΑ και με ενδεχόμενο +10% ως οι όροι του διαγωνισμού. Σύμφωνα με στοιχεία του πανεπιστημίου, το κόστος υλοποίησης του έργου περιλαμβανομένων του κόστους του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, των μελετητών, επιμετρητών και επιπλώσεων, ανερχόταν στα €45 εκατ. + ΦΠΑ.
Τα πιο πάνω όμως εγκαταλείφθηκαν μετά την ακύρωση του διαγωνισμού από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το οποίο τώρα επανέρχεται με νέα πρόταση για φοιτητικές εστίες, τονίζοντας πως για αυτό πρόκειται για έργο προτεραιότητας και άμεσης ανάγκης, όχι μόνο για το ίδρυμα αλλά και για τον τόπο γενικότερα. Για την πρόθεσή του αυτή, καθώς επίσης και για την προώθηση διαδικασίας επαναπροκήρυξης αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, ενημερώθηκε το υπουργείο Οικονομικών επισήμως με επιστολή του πρύτανη του πανεπιστημίου, τον Ιανουάριο του 2024. Τα νέα δεδομένα για τις φοιτητικές εστίες που σχεδιάζει τώρα το ακαδημαϊκό ίδρυμα είναι: Η δυναμικότητά τους θα είναι 900 κλίνες με το συνολικό κόστος να ανέρχεται στα €91 εκατομμύρια + ΦΠΑ.
Απαντήσεις και διευκρινίσεις από το Πανεπιστήμιο Κύπρου
Στο μεταξύ, μία μέρα μετά τη θυελλώδη συνεδρία στην επιτροπή Παιδείας και τα όσα είχαν δει το φως της δημοσιότητας, το Πανεπιστήμιο Κύπρου απάντησε. Μεταξύ άλλων, επεσήμανε τα ακόλουθα: «Ο αρχικός διαγωνισμός έληξε χωρίς ανάθεση, για δύο κυρίως λόγους: Στον διαγωνισμό δεν απονεμήθηκε Α΄ Βραβείο, γεγονός που αναιρεί σύμφωνα με τους όρους προκήρυξης του διαγωνισμού, την υποχρέωση ανάθεσης του έργου. Οι μελετητές της πρότασης στην οποία απονεμήθηκε το Β΄ Βραβείο, παρά την παραχώρηση πρόσθετων τριών μηνών, δεν κατάφεραν να συμμορφωθούν με τους όρους του διαγωνισμού. Επιπρόσθετα η ανεξάρτητη ad-hoc επιστημονική επιτροπή που διορίστηκε από το αρμόδιο όργανο του πανεπιστημίου, ήτοι το Συμβούλιο Προσφορών και Οικονομικών, διαπίστωσε εκ των υστέρων ότι η πρόταση παραβίαζε ουσιώδεις όρους του διαγωνισμού. Το κατασκευαστικό κόστος των προωθούμενων από το Πανεπιστήμιο Κύπρου Φοιτητικών Εστιών – Φάση Β΄, ανέρχεται στα €70 εκατ. και όχι στα €91 εκατ. Το ποσό αυτό αναφέρεται σε 900 κλίνες και όχι σε 730 στις οποίες αναφερόταν ο προϋπολογισμός κόστους για τον διαγωνισμό του 2021. Το κόστος του έργου ανά τετραγωνικό μέτρο (τ.μ.) είναι μικρότερο από €1.720 ανά τ.μ., κόστος το οποίο κρίθηκε από το ΕΤΕΚ –το αρμόδιο συμβουλευτικό Σώμα του κράτους για τον οικοδομικό τομέα– ως απόλυτα λογικό. Στις νέες εστίες που θα προκηρυχθούν το 2025, θα συμπεριλαμβάνονται κοινόχρηστοι και υποστηρικτικοί χώροι των κτηρίων, χώροι διαχείρισης για ολόκληρη τη ζώνη των φοιτητικών εστιών, ισόγειοι και υπόγειοι χώροι στάθμευσης, εκτεταμένες υπαίθριες διαμορφώσεις σε μεγαλύτερο πλέον τεμάχιο ανάπτυξης, καθώς και μέτρα για την αντιμετώπιση του κινδύνου των πλημμυρών της περιοχής. Οι νέες εστίες θα είναι τεχνολογικά εξοπλισμένες και θα λειτουργούν με την «πράσινη και έξυπνη» φιλοσοφία».
