Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα από τα πλέον φλέγοντα ζητήματα που απασχολούν την κυβέρνηση, καθώς έχει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι οποίες έχουν και οικονομικό αντίκτυπο αφού έχουν επιβληθεί καταδίκες σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σήμερα η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με σειρά παραβάσεων για το περιβάλλον που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση απορριμμάτων και δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η χώρα μας βρίσκεται ουραγός σε επίπεδο ΕΕ σε ό,τι αφορά την εφαρμογή πρακτικών με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Το τελευταίο διάστημα καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να κερδίσει έδαφος και φαίνεται πως εντός του έτους που διανύουμε τα πράγματα θα μπουν στη σωστή σειρά με κυριότερο εγχείρημα να επιτευχθεί όσο το δυνατό υψηλότερος βαθμός υλοποίησης του ποσοστού ανακύκλωσης, αλλά και επαναχρησιμοποίησης εκ νέου των υλικών που απορρίπτονται.
Μιλώντας στον «Φ», ο υπουργός Περιβάλλοντος Κώστας Καδής αναφερόμενος στη διαχείριση αποβλήτων τόνισε ότι υπήρξε μία διαδικασία παράβασης, που αφορούσε το κλείσιμο των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων (ΧΑΔΑ) στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι με την παράληψη της να κλείσει και να αποκαταστήσει τους δύο παράνομους ΧΑΔΑ στον Κοτσιάτη και το Βατί, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της βάσει της Οδηγίας για την υγειονομική ταφή, επιβάλλοντας στην Κύπρο να καλύψει τα δικαστικά έξοδα, τα οποία δεν έχουν ακόμα καθοριστεί. Μετά από πάρα πολλά χρόνια συζητήσεων και συνεχών αναβολών, οι δύο παράνομοι χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων έχουν τερματίσει οριστικά τη λειτουργία τους στις 28 Φεβρουαρίου 2019 για όλα τα δημοτικά απόβλητα και έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες αποκατάστασης τους. Για τις εξελίξεις όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων, το υπουργείο Περιβάλλοντος, βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με την Κομισιόν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πέντε πυλώνες για τη διαχείριση αποβλήτων
Σύμφωνα με τον κ. Καδή, μετά από εκτεταμένη διαβούλευση, εντός του 2020 αναθεωρείται ολιστικά το θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης αποβλήτων. Συγκεκριμένα έχουν διαμορφωθεί κανονισμοί που καθορίζουν τις υποχρεώσεις των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης για την εφαρμογή συστήματος διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής αποβλήτων, καθώς και την εφαρμογή συστήματος «Πληρώνω Όσο Πετώ». Με αυτό τον τρόπο θα παρασχεθούν τα απαραίτητα οικονομικά κίνητρα προς τους πολίτες για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση. Παράλληλα, το ΥΓΑΑΠ προχωρεί με την αναθεώρηση της Στρατηγικής Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων και τις τροποποιήσεις του νομοθετικού πλαισίου των αποβλήτων, στη βάση των νέων απαιτήσεων και ποσοτικών στόχων που προκύπτουν από το πακέτο κυκλικής οικονομίας της ΕΕ.
Ως προς το θέμα της διαχείρισης αστικών λυμάτων, ο κ. Καδής ανέφερε ότι η Κύπρος θα έπρεπε να είχε εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ από το 2012. Ωστόσο, τα έργα που είχαν γίνει μέχρι τότε υπολείπονταν σημαντικά από την κάλυψη των υποχρεώσεών μας. Η Κυβέρνηση, στο πλαίσιο των οικονομικών της δυνατοτήτων, διαμόρφωσε ένα νέο πλάνο για εκπλήρωση των υποχρεώσεών της, το οποίο φαίνεται ότι δεν ικανοποίησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ως εκ τούτου, τον περασμένο Μάρτιο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία έχει παραλείψει να συμμορφωθεί στις περιπτώσεις διαχείρισης λυμάτων 31 οικισμών. «Αυτή την περίοδο ετοιμάζουμε την απάντησή μας ως προς τα μέτρα που έχουμε λάβει ή και έχουμε πρόθεση να λάβουμε για να συμμορφωθούμε. Για το θέμα αυτό, το Υπουργικό Συμβούλιο έλαβε πρόσφατα αποφάσεις που αποσκοπούν στην επιτάχυνση των έργων που απαιτούνται για να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας» ανέφερε σχετικά.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Τρίτοι καλύτεροι στην Ευρώπη οι Κύπριοι στην ανακύκλωση
Η κυκλική οικονομία στην εθνική νομοθεσία
Στο πλαίσιο του πακέτου μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κυκλική Οικονομία, τον Ιούλιο του 2018 τέθηκε σε ισχύ το αναθεωρημένο νομοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων μέσω των τροποποιητικών Οδηγιών για το απόβλητα (2018/851/ΕΕ), για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών (2018/852/ΕΕ), για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων (2018/850/ΕΕ) και για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής, τις ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές και τα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, και τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (2018/849/ΕΕ).
Δεν παγοποιήθηκαν προσλήψεις στο Τμ. Περιβάλλοντος
Στο όνομα της αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης αναμένεται να επέλθουν νέες ή και μεγαλύτερες πιέσεις και απειλές για το φυσικό κυρίως περιβάλλον. Έχοντας γνώσει στο υπουργείο Περιβάλλοντος λαμβάνουν μέτρα έτσι ώστε το τίμημα της οικονομικής ύφεσης να μην πληρώσει η φύση.
«Εάν έχουμε διδαχθεί κάτι από την πανδημία του κορωνοϊού, είναι πόσο σημαντικό είναι να αναθεωρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τη φύση και το περιβάλλον. Η επέκταση των ανθρώπινων οικισμών σε φυσικές περιοχές και το εμπόριο άγριων ειδών, αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών στον άνθρωπο. Τα μέτρα καραντίνας που εφαρμόστηκαν, μας έδειξαν ότι η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι εφικτή, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η προστασία των υδάτινων πόρων και του εδάφους αποδείχτηκαν ζωτικής σημασίας για την απρόσκοπτη παροχή νερού και τροφίμων στους πολίτες», αναφέρει ο υπουργός Κώστας Καδής.
Εξηγεί ότι η επανεκκίνηση της οικονομίας, πρέπει να ενταχθεί σε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης, στο επίκεντρο του οποίου θα πρέπει να βρίσκεται και η προστασία και αειφόρος διαχείριση της φύσης και του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την ευημερία και την ποιότητα ζωής των πολιτών. Ενδεικτικό για τις προθέσεις της κυβέρνησης στο θέμα αυτό είναι το γεγονός ότι στις περικοπές που έγιναν στους προϋπολογισμούς των Υπουργείων, ενόψει των νέων οικονομικών δεδομένων που έφερε η κρίση του κορωνοϊού, δεν περιλαμβάνονται έργα ή δράσεις που συνδέονται με σημαντικές περιβαλλοντικές πολιτικές, ενώ το Τμήμα Περιβάλλοντος ήταν ίσως το μοναδικό Τμήμα της Δημόσιας Υπηρεσίας, στο οποίο δεν παγοποιήθηκαν οι προσλήψεις.
Δέσμευση για εφαρμογή κεκτημένου χωρίς παρεκκλίσεις
Το υπουργείο Περιβάλλοντος την τελευταία περίοδο καταβάλλει μια τεράστια προσπάθεια στα θέματα διατήρησης της φύσης, ώστε αφενός να προστατεύσει και να διαχειριστεί σωστά τον πολύτιμο φυσικό πλούτο του τόπου μας και αφετέρου να καλύψει τις υποχρεώσεις μας έναντι της ΕΕ. Ενδεικτικά αναφέρεται η προσθήκη νέων περιοχών στο δίκτυο Natura 2000, η εξασφάλιση και υλοποίηση μιας σειράς σημαντικών έργων διατήρησης και διαχείρισης της φύσης με προϋπολογισμό δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, καθώς και η έγκριση και έναρξη της υλοποίησης της Στρατηγικής και του Σχεδίου Δράσης της Κύπρου για τη Βιοποικιλότητα.
Τελευταία προέκυψε πρόβλημα με την ενσωμάτωση των προνοιών της Οδηγίας 2014/ 52 /ΕΕ στο Εθνικό Δίκαιο μέσω του Περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμου του 2018. Η συγκεκριμένη παράβαση σχετίζεται με την μη-ικανοποιητική μεταφορά των προνοιών της Οδηγίας στο Εθνικό Δίκαιο. «Είμαστε έτοιμοι να προβούμε σε όλες τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν, ώστε να εκπληρώσουμε πλήρως τις υποχρεώσεις μας έναντι της ΕΕ. Είχα προσωπικά συναντήσεις τόσο με τεχνοκράτες όσο και με τον Γενικό Διευθυντή της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συμφωνήσαμε τη στενή συνεργασία ανάμεσα στις δύο πλευρές, ώστε η Κύπρος να εφαρμόζει χωρίς παρεκκλίσεις το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αναμένονται συναντήσεις σε τεχνοκρατικό επίπεδο μέσα στην επόμενη περίοδο και τα αποτελέσματά τους θα συζητηθούν πιθανότατα σε συνάντησή μου με τον Επίτροπο Περιβάλλοντος της ΕΕ».
