Τα σημαντικά αυτά ευρήματα περιλαμβάνονται σε διεθνή επιδημιολογική μελέτη των αστικών λυμάτων που πραγματοποιείται σε 120 πόλεις σε 37 χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου και η οποία αφορά την παράνομη κατανάλωση πέντε ναρκωτικών ουσιών ή και των μεταβολιτών τους: αμφεταμίνη, τη μεθαμφεταμίνη, το MDMA (έκσταση), την κοκαΐνη και έναν μεταβολίτη της κοκαΐνης, τη βενζοϋλεγκονίνη. Στη χώρα μας δείγματα λήφθηκαν από τον σταθμό επεξεργασίας αστικών λυμάτων της περιοχής Λεμεσού-Αμαθούντας και από το σταθμό της Ανθούπολης στην Λευκωσία.
Όπως προκύπτει από τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα της έρευνας για τα έτη 2012-2017, η κοκαΐνη παρουσιάζει την υψηλότερη κατανάλωση ανά 1.000 άτομα ανά ημέρα με βάση τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τους δύο σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων για περίοδο 3 με 4 χρόνων. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση κοκαΐνης στην Λεμεσό παρουσίασε μεγάλη αύξηση από το 2013 έως το 2016, καθώς αυξήθηκε από 31,5 mg το 2013 σε 153,5 mg το 2016. Σε χαμηλότερα και πιο σταθερά επίπεδα παρέμεινε η κατανάλωση κοκαΐνης στην Λευκωσία, με το εύρος κατανάλωσης από το 2013 μέχρι το 2016 να παρουσιάζει μια μικρή αύξηση, από 61,0 mg σε 81,5 mg.
Επιπλέον, με βάση τα συγκεντρωτικά δεδομένα κατανάλωσης από το 2013 μέχρι το 2017, η μεθαμφεταμίνη παρουσιάζει τη δεύτερη υψηλότερη κατανάλωση ακολουθούμενη από την αμφεταμίνη, ανά 1.000 άτομα ανά ημέρα. Τα επίπεδα μεθαμφεταμίνης παρουσιάζουν αυξητική τάση κάθε χρόνο στην Λεμεσό, με τα επίπεδα κατανάλωσης το 2013 να είναι 7,9 mg, ενώ το 2017 είναι δέκα φορές πιο ψηλά (88,0 mg). Στην Λευκωσία η κατανάλωση μεθαμφεταμίνης παρουσιάζει μια αυξητική τάση, σε πιο χαμηλά επίπεδα όμως από αυτά της Λεμεσού, καθώς κυμαίνεται από 1,5 mg το 2013 σε 43,8 mg το 2017.
Η μέση τιμή της κατανάλωσης της αμφεταμίνης στην Λευκωσία είναι 3,4 mg και αντιστοιχεί στο ήμισυ της μέσης τιμής της κατανάλωσης της στην Λεμεσό (6,9 mg).
Επιπλέον, η κατανάλωση της ουσίας MDMA (έκταση) φάνηκε ότι είναι πιο υψηλή στην Λεμεσό, με μέση τιμή ίση με 3,9 mg σε σύγκριση με την Λευκωσία, που ήταν κατά μέσο όρο 2,2 mg.
Σε διεθνές επίπεδο λήφθηκαν δείγματα αστικών λυμάτων από πληθυσμό άνω των 60 εκατομμυρίων ατόμων (120 πόλεις σε 37 χώρες του κόσμου), τα οποία αναλύθηκαν τουλάχιστον μία φορά σε περίοδο μιας εβδομάδας. Είκοσι έξι (26) πόλεις σε 14 ευρωπαϊκές χώρες (με συνολικό πληθυσμό γύρω στα 19,3 εκατομμύρια άτομα) συμμετείχαν για τουλάχιστον πέντε χρόνια στη μελέτη αυτή, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων, η οποία επέτρεψε την αξιολόγηση των χρονικών τάσεων στις πληθυσμιακές συμπεριφορές κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών.
Τα αποτελέσματα της μελέτης επιβεβαιώνουν τις μεγάλες γεωγραφικές διαφορές που υπάρχουν όσον αφορά στην κατανάλωση ναρκωτικών ουσιών σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και σε μη ευρωπαϊκές χώρες που συμμετέχουν.
Η κοκαΐνη φαίνεται πως είναι η πιο ευρέως καταναλισκόμενη ναρκωτική ουσία, ιδιαίτερα στις νότιες και δυτικές πόλεις της Ελβετίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ τα επίπεδά της στα εξεταζόμενα αστικά λύματα παρουσιάζουν ανοδική πορεία για την περίοδο 2011-2017, στις περισσότερες από τις πόλεις αυτές. Το Βέλγιο και η Ολλανδία συμπεριλαμβάνονται στις ευρωπαϊκές χώρες που παρουσιάζουν πολύ υψηλή κατανάλωση τόσο κοκαΐνης όσο και αμφεταμίνης. Αξίζει επίσης, να σημειωθεί ότι η κατανάλωση της αμφεταμίνης έχει αυξηθεί σημαντικά σε πολλές χώρες της Βόρειας Ευρώπης.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι παρατηρείται μεγάλη κατανάλωση της μεθαμφεταμίνης, ιδιαίτερα στις ανατολικές πόλεις της Σλοβακίας, της Τσεχίας και της Ανατολικής Γερμανίας, καθώς και στις πόλεις της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, αν και η κατά μέσο όρο κατανάλωση της ουσίας αυτής ήταν χαμηλότερη σε σύγκριση με την αντίστοιχη κατανάλωση άλλων διεγερτικών ουσιών.
Τα επίπεδα κατανάλωσης της παράνομης ναρκωτικής ουσίας MDMA (έκσταση) είναι μικρότερα από τα αντίστοιχα επίπεδα κατανάλωσης των υπόλοιπων ουσιών σε όλες τις πόλεις που έλαβαν μέρος στην έρευνα, παρότι η κατανάλωση της αυξήθηκε κατά την περίοδο 2011-2017. Σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή τάση κατανάλωσης της, η μεθαμφεταμίνη φάνηκε να είναι η κύρια ναρκωτική ουσία που καταναλώνεται στις πόλεις της Βόρειας Αμερικής και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ και τον Καναδά, καθώς και στις πόλεις της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Νότιας Κορέας, με μέσα επίπεδα κατανάλωσης που ξεπερνούν κατά πολύ αυτά που παρατηρούνται στην Ανατολική Ευρώπη. Στη Νότια Αμερική (δηλ. στην Κολομβία και στη Μαρτινίκα), η κοκαΐνη επικρατεί έναντι των άλλων τριών παράνομων ναρκωτικών ουσιών που εξετάστηκαν. Λόγω της πρόσφατης ένταξης των μη ευρωπαϊκών περιοχών στο πρόγραμμα παρακολούθησης, η μελέτη των χρονικών τάσεων στις περιοχές αυτές δεν είναι δυνατή.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η επιδημιολογική μελέτη των λυμάτων είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενο επιστημονικό πεδίο, με δυνατότητα παρακολούθησης των τάσεων σε πραγματικό χρόνο και σε πληθυσμιακό επίπεδο, όσον αφορά στην παράνομη κατανάλωση ναρκωτικών ουσιών. Μέσω δειγματοληψίας αστικών λυμάτων και συγκεκριμένα στη ροή εισόδου μονάδων επεξεργασίας αστικών λυμάτων, μπορεί να υπολογιστεί η ποσότητα των ναρκωτικών ουσιών που καταναλώνονται σε μια κοινότητα, μέσω των μετρήσεων των συγκεντρώσεων των παράνομων ναρκωτικών ουσιών και των μεταβολιτών τους, οι οποίες εκκρίνονται από τα ούρα.
Το 2011, εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά η μεθοδολογία συλλογής δεδομένων για την κατανάλωση παράνομων ναρκωτικών ουσιών σε αστικές περιοχές μέσω κοινών συμφωνηθέντων αναλυτικών πρωτοκόλλων, από ένα διεθνές δίκτυο ερευνητών – το Δίκτυο «Sewage analysis CORe group-Europe», με το ακρώνυμo SCORE. Από τότε, οι ερευνητές που συμμετέχουν στο Δίκτυο SCORE συλλέγουν δεδομένα σε ετήσια βάση από ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό πόλεων που συμμετέχουν στην έρευνα. Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι ενώ το Δίκτυο ξεκίνησε αρχικά ως ευρωπαϊκό, σε αυτό πλέον συμμετέχουν και πόλεις εκτός Ευρώπης.
Τα αποτελέσματα της έρευνας περιλαμβάνονται σε άρθρο της μεταδιδακτορικής ερευνήτριας Πόπης Καραολιά με τίτλο «Καταγραφή της κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών σε διεθνές επίπεδο μέσω επιδημιολογικής έρευνας σε αστικά λύματα».
