Ο δρ Ανδρέας Δημητριάδης, θωρακοχειρουργός – καρδιοχειρουργός, προβληματίζεται για την πορεία της Ιστορίας.
Δεν είμαι επαΐων ούτε στη φιλοσοφία αλλά ούτε στην ιστορία. Είμαι χειρουργός που έζησε τη σύγχρονη ιστορία μας, από το 1960 μέχρι σήμερα, στην πρώτη γραμμή, για ιατρικές μεταρρυθμίσεις και για το καλό του τόπου μου.
Παθιασμένος με την ιστορία, ο κυπριακός λαός, δέσμιός της, με ισχυρούς ανέμους γύρω μας, μια έννοια που όλοι συμφωνούν ότι ούτε οι κυβερνήσεις, ούτε οι πολιτικοί ή οι άνθρωποι έχουν μάθει ή ενήργησαν σε αρχές από την ιστορία. Ο Άγγλος Coleridge (1772 – 1834) ποιητικά μας λέει «εάν οι άνθρωποι μάθαιναν από την ιστορία, τι μάθημα θα μας δίδασκαν! Αλλά πάθη και πόθοι τυφλώνουν τα μάτια μας και το φως που εκπέμπει η πείρα είναι ένα φανάρι στην πρύμνη να λάμπει μόνο του πάνω στα κύματα πίσω μας».
Ο Ηράκλειτος (540 π.Χ. – 480 π.Χ.) ο οποίος γεννήθηκε στην Έφεσο, στα παράλια της Ιωνίας, ήταν μοναχικός χαρακτήρας, αινιγματικός, «σκοτεινός» και εξακολουθεί να είναι σύγχρονος. Μέσα από τα έργα του ήθελα να συζητήσω τη διερεύνηση ή καταβύθιση στον εαυτόν, την ενότητα των αντιθέσεων και την έννοιά του αεί γίγνεσθαι, τη μεταβολή, την «εναλλαγή». Η δυσκολία σ’ αυτή την καταβύθιση είναι ότι τα όρια της ψυχής δεν τα βρήκε εύκολα οποιονδήποτε δρόμο κι αν πήρε, τόσο βαθύς είναι ο «λόγος» που την ορίζει.
Η διερεύνηση οδήγησε στη σταδιακή αποκάλυψη της «αφανούς αρμονίας» που συνέχει τα πάντα και τα ενοποιεί σ’ αυτό ακριβώς που χαρακτηρίζεται από εύτακτο κάλλος, τον ίδιο τον κόσμο».
Η ενότητα των αντιθέτων, ο νέος Ηράκλειτος και ο ηλικιωμένος είναι το ίδιο πρόσωπο, ο ανήφορος και ο κατήφορος. Το μισό ποτήρι γεμάτο και το μισό κενό δεν ανταγωνίζονται. Τα αντίθετα δημιουργούν τον κόσμο, την πραγματικότητα, που αυτόματα η πραγματικότης είναι ενδογενής και ασταθής, ως εκ τούτου το κάθε τι διαρκώς μεταβάλλεται.
Τίποτε στον κόσμο μας δεν είναι μόνιμο. Τα πάντα προχωρούν, η εναλλαγή των πραγμάτων η αλλαγή, είναι ο νόμος της ζωής και του σύμπαντος. Κυβερνά τα πάντα και εμείς δεν μπορούμε να ξεφύγουμε.
Η φιλοσοφία της ιστορίας 1818 έφερε το θέμα της ιστορίας στο προσκήνιο το 19ο αιώνα, επηρεασμένος και αναβιώνοντας τον ξεχασμένο τότε Ηράκλειτο. Ο Hegel (1770 – 1831) κοίταζε την ανθρώπινη φύση στις ιστορικές διαδικασίες, είδε την πραγματικότητα ως διαδικασία διαρκώς κινούμενη μπροστά που την αποκάλεσε διαλεκτική διαδικασία. Θεωρούσε την ελληνική κοινωνία σαν μια ισορροπία μεταξύ αρμονίας και επιθυμίας.
Στο νόμο της αλλαγής (The law of change) ο Hegel ταυτιζόταν με τη θέση του Ηράκλειτου. Η διαδικασία στο σύνολό της, την απoκάλεσε διαλεκτική διαδικασία και αποτελείται από τρία στάδια, τη θέση, την αρχική κατάσταση των πραγμάτων, την αντίδραση που αυτή προκαλεί η αντίθεσις και την αντιπαράθεση που ακολουθεί και καταλήγει, κρατώντας στοιχεία και από τα δύο, η σύνθεσις. Έτσι, η διαδικασία προχωρεί. Στη θέση του η παλίρροια της ιστορίας, εφόσον οι ιστορικές δυνάμεις αλλάζουν τη διαδικασία της ιστορίας, ο άνθρωπος, το άτομο, είναι εγκλωβισμένο, στο πνεύμα της εποχής του.
Ο Γερμανός φιλόσοφος Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770 – 1831) ζώντας την εποχή της επίδρασης του Λούθηρου και του μεγαλείου του Ναπολέοντα και της πτώσης του από το 1806 μέχρι το 1821, με τα τέσσερα βιβλία του τα συγκέντρωσε όλα, της δημιουργίας του πολιτισμού, της ιστορίας και του δικαίου. Η φαινομενολογία του Πνεύματος το 1806, η Επιστήμη της Λογικής το 1812, η φιλοσοφία της Ιστορίας το 1818 και η φιλοσοφία του Δικαίου το 1821. Μετά τον Hegel υπάρχει μόνο στοχασμός. Συνομιλώντας με τον Hegel, ανοίγεται μπροστά σου ο κόσμος ολόκληρος. Μας μετέφερε στις έννοιες του πνεύματος, στην κουλτούρα, στον ιστορισμό, στη διαφορετική τάση της σκέψης, το «απόλυτο», σε νέες θεωρίες του ατόμου προς την κοινωνία, στη θεωρία της εργασίας, της ηγεσίας, στη θεωρία της ιστορίας και της φιλοσοφίας, στην ψυχανάλυση, ίσως η πιο μεγάλη του επίδραση ήταν πάνω στον Μαρξ, τον Νίτσε και τους υπαρξιστές. Από όλες αυτές τις επιδράσεις η μεγαλύτερη ήταν πάνω στον Καρλ Μαρξ και μέσω του πάνω σε όλο τον κόσμο, σε ανατολή και δύση.
