«Περιμένουμε τέσσερις ώρες, υποφέρει η γυναίκα, πότε θα μας δείτε;» Φωνή απόγνωσης, φωνή διαμαρτυρίας, βράδυ Τρίτης, Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών, κοινώς Πρώτες Βοήθειες, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Λέει τον πόνο του και φεύγει από τις Πρώτες Βοήθειες. Κάποιο άλλο βράδυ, κάποιος άλλος, πιο οξύθυμος, δεν θα αντέξει. Θα επιτεθεί σε κάποιον νοσηλευτή, κάποιον γιατρό, θα καταδικαστεί από την κοινή γνώμη και ακολούθως από Δικαστήριο. Μέχρι την επόμενη φορά. Αμέσως το ερώτημα: Δικαιολογείς τέτοιες συμπεριφορές; Όχι, δεν δικαιολογείται διότι προφανώς δεν ευθύνεται το προσωπικό των Πρώτων Βοηθειών.
Για να ευθύνεται το προσωπικό πρέπει πρώτα να διασφαλιστεί ότι εργάζεται υπό κατάλληλες συνθήκες, ότι ο αριθμός των γιατρών, των νοσηλευτών είναι ο ενδεδειγμένος και ότι συνάδει με τον αριθμό των ασθενών που προσέρχονται για να εξυπηρετηθούν. Ο πρόεδρος των κυβερνητικών γιατρών, κ. Σωτήρης Κούμας, στον οποίον απευθυνθήκαμε, μας ανέφερε, πως ο αριθμός των γιατρών είναι μικρότερος αυτού που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί επαρκής για την παροχή σωστών υπηρεσιών, όχι μόνο στις Πρώτες Βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας αλλά και στις Πρώτες Βοήθειες άλλων πόλεων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Νέο «έμφραγμα» στις Πρώτες Βοήθειες
«Ζητήσατε πρόσληψη νέων γιατρών;», «έβγαλε η γλώσσα μας μαλλιά» λέει ο πρόεδρος της ΠΑΣΥΚΙ. Όταν λοιπόν σε κάποιο στάδιο οι γιατροί στις Πρώτες Βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου ήταν 21 και τις προάλλες (τις μέρες των διακοπών ήταν μόλις τρεις, αν και προφανώς έχουν αυξηθεί τώρα) είναι αναμενόμενο να μην είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν υποφερτά όσους προσέρχονται. Σημειώνεται πως για να εξυπηρετηθούν οι ασθενείς, σε όλα τα νοσοκομεία, χρειάζονται περίπου άλλες 300 κλίνες κάποιες εκ των οποίων θα πρέπει να διατεθούν στις Πρώτες Βοήθειες. Χρειάζεται επίσης η πρόσληψη άλλων περίπου 200 γιατρών, κάποιοι εκ των οποίων επίσης θα στελεχώσουν τις Πρώτες Βοήθειες. Αυτό εξηγεί και την ταλαιπωρία των ασθενών και την πίεση των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού που στο τέλος είναι όλοι μη ικανοποιημένοι. Τα πιο πάνω εξηγούν και την εικόνα που καταγράψαμε το βράδυ της Τρίτης. Και δυστυχώς η ταλαιπωρία που περιγράφεται αποτελεί κυβερνητική πολιτική. Στο πλαίσιο της οποίας διοχετεύονται στον ιδιωτικό τομέα δεκάδες εκατομμύρια για να εξυπηρετηθούν ασθενείς οι οποίοι, υπό κανονικές συνθήκες θα εξυπηρετούνταν από τα δημόσια νοσηλευτήρια. Η μη στελέχωση των νοσοκομείων ή και των Πρώτων Βοηθειών, συνειδητά ή ασυνείδητα, οδηγεί σε κρατική ενίσχυση συγκεκριμένων ιδιωτικών νοσηλευτηρίων εις βάρος των κρατικών.
Έφτασα στις Πρώτες Βοήθειες μετά τις 9 το βράδυ και σχεδόν όλες οι καρέκλες στην αίθουσα αναμονής ήταν κατειλημμένες. Κάθισα σε μια και παρακολουθούσα τον κόσμο να μπαινοβγαίνει. Φέρνουν μια γιαγιά υποβασταζόμενη. Χωρίς να περάσει από τη διαδικασία εγγραφής (κάτι το οποίο γίνεται στη συνέχεια) οδηγείται στην αίθουσα διαλογής. Σε μια πινακίδα ξεκαθαρίζεται ότι: «Μετά τη διαλογή και την εγγραφή σας η προτεραιότητα είναι ανάλογα με την περίπτωση και όχι τον χρόνο προσέλευσης και εγγραφής». Αυτό φαίνεται να είναι αποδεκτό από τους ασθενείς για τροχαία ατυχήματα, τραυματισμούς και άλλα σοβαρά περιστατικά, αλλά όταν δημιουργηθεί η εντύπωση πως κάποιος «μπαίνει από το παράθυρο» ή προσπαθεί να ξεγελάσει τους άλλους αρχίζει το μουρμουρητό και οι διαμαρτυρίες.
Ο επισκέπτης διερωτάται, τι μπορεί να γίνει για να εξαλειφθούν ή να μειωθούν οι μεμψιμοιρίες. Σκέφτεσαι πως ακόμη και σε κρεοπωλεία υπεραγορών ο κάθε πελάτης παίρνει έναν αριθμό κατά την άφιξή του και αναμένει να τον φωνάξουν. Γιατί να μην συμβαίνει το ίδιο και στις Πρώτες Βοήθειες ώστε να ξέρει ο καθένας τη σειρά του, να βλέπει πόσοι αριθμοί απομένουν και να μην ταλαιπωρείται αναμένοντας όρθιος έξω από την πόρτα διαλογής, όπως συμβαίνει όλο το βράδυ και προφανώς και κατά τη διάρκεια της ημέρας; Όσον αφορά στα πιο επείγοντα περιστατικά είναι κάτι το οποίο ακόμη και σε μη ειδικούς είναι εμφανές ότι ο άλλος αιμορραγεί ή αντιμετωπίζει σοβαρότερο πρόβλημα από τον ίδιο. Γιατί να περιμένει η γιαγιά ή ο παππούς έξω από την πόρτα να τον φωνάξουν να εισέλθει και να εξαρτάται από την καλή θέληση αρμόδιου νοσηλευτή αν θα τον καλέσει μέσα ή όχι;
Λειτουργούν Εξωτερικά Ιατρεία αλλά…
Ανάμεσα στις σκέψεις καταφθάνουν και άλλοι ασθενείς. Μια φωτεινή πινακίδα τους ενημερώνει ότι «Για την καλύτερή σας εξυπηρέτηση λειτουργούν Εξωτερικά Ιατρεία απογευματινά στο Παλιό Νοσοκομείο και στα Λατσιά, από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή». Και προφανώς, το συμπέρασμα ενός επισκέπτη, με τις λιγοστές γνώσεις και εμπειρία του, είναι ότι «ναι, όντως κάποια περιστατικά δεν είναι και τόσο επείγοντα και οι ασθενείς θα μπορούσαν να επισκεφθούν τα Εξωτερικά Ιατρεία αντί τις Πρώτες Βοήθειες».
Οι ασθενείς ενημερώνονται επίσης, πως «τραυματίες και σοβαρά περιστατικά έχουν προτεραιότητα». «Ζητάτε απόδειξη ή τιμολόγιο», ενημερώνει τους παρευρισκόμενους άλλη ανακοίνωση. Κι όμως και εδώ εγείρεται ένα θέμα από ασθενή ο οποίος δεν αντέχει άλλο την μακράν αναμονή και αποχωρεί εκνευρισμένος: Πληρώνεις €10 για εγγραφή και όταν δεν σε εξυπηρετήσουν και θέλεις να φύγεις δεν σου τα επιστρέφουν.
Σε αυτό ίσως έχουν δίκιο, αφού χωρίς το κράτος να παράσχει υπηρεσίες σε έναν ασθενή δεν πρέπει να εισπράττει και τα χρήματα και μάλιστα χωρίς να τα επιστρέφει; Από πότε η Πολιτεία κλέβει εμμέσως τον πολίτη; Βεβαίως όταν κληθεί κάποιος για εξέταση και γίνει εκείνη την ώρα η εγγραφή, η εγγραφή συνεπάγεται καθυστέρηση και για τον ίδιο και για τους άλλους ασθενείς. Ίσως η λύση θα ήταν η επιστροφή των χρημάτων αλλά προφανώς η διαδικασία θεωρείται δύσκολη, οπόταν τα χρήματα μένουν στο ταμείο. Τα νοσοκομεία δεν είναι καν οργανωμένα όπως τα μπακάλικα για να κάνουν μια επιστροφή χρημάτων.
Η μακρά αναμονή προκαλεί διαμαρτυρίες
Κάποιοι σηκώνονται να ξεμουδιάσουν, ενώ άλλοι αναμένουν όρθιοι. Κάποιος διαμαρτύρεται ότι δεν ακολουθείται η σειρά αναμονής και διερωτάται αν οι υπόλοιποι που περιμένουν τη σειρά τους είναι…
Ένα παιδάκι πηγαινοέρχεται και είναι εμφανές ότι βαρέθηκε να περιμένει. Ένας μαυροφορεμένος αλλάζει καρέκλα.
Κάποιος δεν αντέχει και κτυπά την πόρτα του δωματίου της διαλογής των ασθενών. Τέσσερις-πέντε αναμένουν έξω από την πόρτα ωσάν να προσδοκούν να κατέλθει άγγελος Κυρίου για να τους σπρώξει στην κολυμπήθρα του Σιλωάμ για να γίνουν καλά.
Ένα κινητό κτυπά και ένας κύριος απαντά: «Είμαστε εδώ από τις 8.15 και η ώρα είναι 10.30…Όποιος ξέρει κάποιον εδώ, μπαίνει. Τζιείνοι παπάες τζιείνει τατάες». Εκλείσαμεν δύο ώρες και έβαλαν άλλους που ήρταν ύστερα από εμάς».
«Εγώ γράφτηκα πριν τρεις ώρες», αντιδρά άλλος ασθενής.
Μπορεί να μην έχει προσωπικό, λέει κάποιος άλλος.
«Στις Πρώτες Βοήθειες μπαίνεις και βγαίνεις, δεν περιμένεις ώρες», σχολιάζει τρίτος.
Ένας ρωτά τη γυναίκα του αν θέλει να φύγουν. «Να μας δώσουν τα €10 και να φύγουμε» απαντά η γυναίκα. Σε λίγο φεύγουν χωρίς να ζητήσουν τα δέκα ευρώ. Τα ζητήσαμε άλλη φορά και δεν μας τα επέστρεψαν αναφέρει ο σύζυγος σε σχετική ερώτηση του «Φ».
Κάποιοι πιάνουν κουβέντα για τα παλιά. Άλλοι επιμένουν: «Μα να κοιτάζουν 1-2 άτομα την ώρα; Πότε θα δουν τον κόσμο»;
Δύο άτομα φεύγουν. Περιμένουν, λέει, δυόμισι ώρες. Η πόρτα της διαλογής ανοίγει ξανά και βγαίνει μια κυρία κουτσαίνοντας. Είναι κόστωμα δεν είναι σπάσιμο, εξηγεί σε κάποιον ο συνοδός της.
Όσο περνά η ώρα αυξάνεται ο αριθμός των ανυπόμονων. Αυξάνονται και όσοι αναμένουν έξω από την πόρτα διαλογής. Κάποιος την κτυπά αλλά δεν του δίνουν σημασία. «Πότε θα μας φωνάξουν, πότε θα μας εξετάσουν, πότε θα πάμε σπίτι, πότε θα κοιμηθούμε, πότε θα πάμε δουλειά», διερωτάται μια ασθενής.
Μια κοπέλα γέρνει αποκαμωμένη το κεφάλι πάνω στη μεταλλική καρέκλα και βάζει από κάτω το χέρι για να ακουμπά πιο μαλακά. Η ώρα πλησιάζει 11 μ.μ. Φτάνουν στρατιώτες με παραλλαγή. Μερικοί, κυρίως οι νεότεροι, παίζουν με το κινητό τους. Αλλάζει η φρουρά μπροστά από την πόρτα. Όλη η υπόθεση περικλείεται στη φράση ενός εκ των ασθενών: «Όπου φτωχός κι η μοίρα του».
Κάποιοι πεινάνε και αναζητούν κάτι να φάνε. Κάποιος κοιτά το ρολόι. Φέρνουν ένα παιδάκι που έπεσε και κτύπησε και κάνει εμετούς. Το βάζουν στην αίθουσα διαλογής. Όλοι δείχνουν κατανόηση. Ο πατέρας του απευθύνεται στον υπάλληλο για να κάνει την εγγραφή του παιδιού, του οποίου το κλάμα ακούγεται απέξω.
Διώχνουν έναν πιωμένο
Ένας άνθρωπος κοιμάται πάνω σε μια καρέκλα και πότε γέρνει δεξιά, πότε αριστερά. Κάποιος του λέει να φύγει και μετακινείται στα πίσω καθίσματα σε μια γωνιά. Ύστερα τον πλησιάζει κάποιος προφανώς από την ιδιωτική ασφάλεια και του λέει: «Να βγεις έξω». Σηκώνεται σαν υπνωτισμένος και ακολουθεί τη διαταγή. Και ο υπεύθυνος ασφαλείας συνεχίζει: «Ούτε το χειμώνα θα σε αφήνω να μπαίνεις μέσα. Να μην πίνεις μπύρες».
«Έχω αριθμό», λέει ο άνθρωπος. «Αν θέλεις έχε δέκα αριθμούς», αντιδρά ο υπεύθυνος ασφαλείας, ο οποίος ενημερώνει τους παρευρισκόμενους ότι ουσιαστικά ο άνθρωπος αυτός έχει σπίτι αλλά δεν μένει εκεί. Προτιμά εδώ για να μπορεί να πίνει μπύρες. Του πρότειναν να τον μεταφέρουν και σε στέγη, συνεχίζει ο υπεύθυνος ασφαλείας, αλλά ο άνθρωπος αυτός δεν δέχεται και έρχεται στις Πρώτες Βοήθειες και κάποτε φτύνει κιόλας κ.λπ κ.λπ. Όλες οι προσωπικές περιστάσεις του ανθρώπου «στον αέρα».
Σε λίγο ο άνθρωπος, ο οποίος δεν είχε ενοχλήσει κανέναν και προφανώς μπήκε στην αίθουσα λόγω του κλιματιστικού, γέρνει και κοιμάται πάνω στο μάρμαρο έξω από τις Πρώτες Βοήθειες. Ίσως να κατάντησε βάρος, ίσως δημιουργεί και προβλήματα. Τον έδιωξαν λες και μπήκε παράνομα στο σπίτι τους και δίχως να ενοχλήσει κανένα, Τουλάχιστον την περασμένη Τρίτη.
Δεν υπάρχουν κρεβάτια
Γύρω στις 11.15 ανοίγει η πόρτα και η υπεύθυνη νοσηλεύτρια εξηγεί στους διαμαρτυρόμενους ότι εντός των Πρώτων Βοηθειών δεν υπάρχουν κρεβάτια, οπόταν και να γίνεται γρηγορότερα η διαλογή, οι ασθενείς δεν θα μπορούσαν να προωθηθούν σε θάλαμο για εκτενέστερη εξέταση. Αυτή είναι όλη η ιστορία. Δεν υπάρχουν κρεβάτια. Πότε γέμισαν κι από ποιους;
Ύστερα η νοσηλεύτρια της διαλογής φωνάζει ονόματα αλλά ουδείς απαντά. Πρώτα τρία ονόματα ύστερα 4-5. Όλοι αυτοί έχουν φύγει. Σε λίγο ο χώρος ξαναγεμίζει με νέους ασθενείς και ευτυχώς δεν παρουσιάστηκε σοβαρό τροχαίο να ανατρέψει την ήδη προβληματική διαδικασία και να επιφέρει περαιτέρω καθυστερήσεις.
Κάποιοι δεν διαμαρτύρονται καν. Δεν έχουν άλλη επιλογή.
Φθάνει με τη εργοδότρια της αλλοδαπή οικιακή βοηθός την οποίαν δάγκωσε ο σκύλος προφανώς ελαφρά. «Να αξιολογηθείτε πρώτα και μετά να γραφτείτε», λέει ο υπεύθυνος εγγραφής. Προφανώς έπιασαν τόπο οι διαμαρτυρίες των ασθενών για τα €10.
Μια άλλη μικρή πινακίδα προειδοποιεί: «Η βία, ο λεκτικός εξαναγκασμός, οι απειλές και οι επιθετικές συμπεριφορές δεν είναι αποδεκτές στο χώρο του νοσοκομείου και μπορούν να οδηγήσουν σε απομάκρυνση ή και ποινική δίωξη».
Κάποιος που του είχαν δέσει το χέρι επανήλθε επειδή πρήστηκε.
Γιατροί: Έβγαλε η γλώσσα μας μαλλιά
Επικοινωνήσαμε με τον πρόεδρο της ΠΑΣΥΚΙ, κ. Σωτήρη Κούμα, ο οποίος εξηγεί, ότι σε κάποιο στάδιο στις Πρώτες Βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου υπηρετούσαν 21 γιατροί ενώ σήμερα, υπό κανονικές συνθήκες (εκτός περιόδου διακοπών) εργάζονται 16-17 γιατροί Πρώτων Βοηθειών. Παρατήρησε, πως πέραν της συνήθους πίεσης προστίθεται και η πίεση λόγω διακοπών, αφού οι γιατροί ουσιαστικά εργάζονται επτά μέρες τη βδομάδα. Με μειωμένο αριθμό γιατρών λειτουργούν και οι Πρώτες Βοήθειες στη Λεμεσό και στη Λάρνακα, αναφέρει ο κ. Κούμας.
Παρατηρούμε, πως με τέτοια πίεση κάποια στιγμή ίσως χαθούν και ανθρώπινες ζωές στις Πρώτες Βοήθειες. Θα απαντήσω με μια κυπριακή ρήση λέει ο κ. Κούμας ο οποίος συνεχίζει: «Κάποια φορά θα σπάσει η κούζα».
Σχετικά με το ότι τα κρεβάτια είναι κατειλημμένα, ο πρόεδρος των γιατρών αναφέρει, πως όταν ο αριθμός των ασθενών που θα εισαχθούν είναι όσος και τα κρεβάτια και δεν προωθούνται εντός του νοσοκομείου ως εσωτερικοί ασθενείς, λόγω των διαδικασιών και άλλων λόγων και επειδή δεν υπάρχει ενδιάμεσος χώρος φιλοξενίας τους, κρατούνται στις Πρώτες Βοήθειες μέχρι να οδηγηθούν εντός του νοσοκομείου, οπόταν ταλαιπωρούνται και αυτοί και οι γιατροί και γενικά το προσωπικό αλλά και οι υπόλοιποι ασθενείς που προέρχονται στις Πρώτες Βοήθειες.
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση ο κ. Κούμας ανέφερε πως τα κρατικά νοσοκομεία μπορούν να εξυπηρετήσουν το 50% του πληθυσμού αλλά τελικά εξυπηρετούν 70%-80%.
Σημειώνεται, πως στο πλαίσιο συμφωνίας που υπέγραψαν οι γιατροί του δημοσίου με την κυβένρηση στις 28 Ιουλίου 2017 αναφέρεται πως «η Κυβέρνηση και οι Οργανώσεις των εργαζομένων που εκπροσωπούν το ιατρικό προσωπικό συμφωνούν να εργαστούν για εφαρμογή του ΓΕΣΥ μέσω της αναγκαίας αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού των δημοσίων νοσηλευτηρίων και της σταδιακής αυτονόμησής τους». Αναφέρεται επίσης, πως «τα δύο συμβαλλόμενα μέρη αναγνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα των Τμημάτων Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών (ΤΑΕΠ) δεσμεύονται όπως εξετάσουν άμεσα και εντός των επόμενων βδομάδων, ειδικά κίνητρα για τους υπηρετούντες ιατρούς στα ΤΑΕΠ.
Επικοινωνήσαμε με το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και ζητήσαμε να μιλήσουμε με τον διευθυντή με σκοπό να μας ενημερώσει για τη λειτουργία των Πρώτων Βοηθειών. Ακόμη περιμένουμε.
