Σοβαροί ισχυρισμοί που αποκαλύπτουμε σήμερα και πήραν τη δικαστική οδό μόλις την περασμένη Δευτέρα, προκαλούν αμφιβολίες για την ικανότητα της κυπριακής Πολιτείας να ανταποκριθεί επαρκώς σε περίπτωση εκδήλωσης μεγάλης κλίμακας δασικών πυρκαγιών κατά τους καυτούς θερινούς μήνες.
Οι εν λόγω ισχυρισμοί, η βασιμότητα των οποίων θα κριθεί από την κυπριακή δικαιοσύνη, παρουσιάζουν εμπειρογνώμονες του Υπουργείου Άμυνας και του Τμήματος Δασών να μην εκτέλεσαν με τη δέουσα επιμέλεια τα καθήκοντά τους κατά την αξιολόγηση προσφορών στο πλαίσιο του διαγωνισμού για προσφορά υπηρεσιών δύο πτητικών μέσων δασοπυρόσβεσης και δη ελικοπτέρων.
Με αποτέλεσμα, σύμφωνα πάντα με τους ισχυρισμούς, να υπάρχουν αμφιβολίες κατά πόσον τα εν λόγω εναέρια μέσα είναι σε θέση να επιτελέσουν την αποστολή τους.
Κατόπιν αξιολόγησης των προσφορών ο διαγωνισμός κατακυρώθηκε περί τα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου υπέρ εταιρείας του εξωτερικού. Η τελευταία για την τριετία 2025-2027 (με δικαίωμα ανανέωσης μέχρι το 2029) θα παραχωρήσει δύο Kamov μαζί με τα πληρώματά τους για τις ανάγκες δασοπυρόσβεσης της Δημοκρατίας έναντι του συνολικού ποσού των €14.628.000.
Ωστόσο, μια εκ των συμμετεχουσών εταιρειών στον διαγωνισμό, η HELI COMPANY s.r.o., προσέφυγε μόλις την περασμένη Δευτέρα στο Διοικητικό Δικαστήριο προκειμένου να ανατρέψει τα δεδομένα.
Ζητεί να κηρυχθεί ως παράνομη και άκυρη η κατακύρωση του διαγωνισμού στην επιτυχούσα εταιρεία, καθώς, όπως υποστηρίζει, όχι μόνο η προσφορά της δεν ήταν η πιο συμφέρουσα για τη Δημοκρατία, αλλά και γιατί ούτε ο προσφοροδότης πληρούσε τους όρους του διαγωνισμού.
Πράματα και θάματα
Τα νομικά σημεία στα οποία εδράζεται η αίτηση της HELI COMPANY s.r.o. στο Διοικητικό Δικαστήριο, προκαλούν αίσθηση, καθώς καταλογίζει πράματα και θάματα κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών.
Σύμφωνα με τις θέσεις που προβάλλονται στη δικογραφία, η αιτήτρια εταιρεία αντί να παρουσιάσει πιστοποιητικό αξιοπλοΐας για ένα εκ των δύο ελικοπτέρων, παρουσίασε σχετική βεβαίωση που αφορούσε άλλο πτητικό μέσο και το οποίο ουδεμία σχέση είχε με την επίμαχη προσφορά.
Στην αίτηση γίνεται λεπτομερής αναφορά και συγκεκριμένα υποστηρίζεται η θέση ότι αντί να καταχωρισθεί πιστοποιητικό αξιοπλοΐας «για το ελικόπτερο τύπου KAMOV-32AO με αριθμό εγγραφής UR-CSM, υπεβλήθη πιστοποιητικό τύπου KAMOV-32T και με αριθμό εγγραφής UR-CBM».
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το δικηγορικό Χριστοφή, Μερακλής & Συνεργάτες ΔΕΠΕ που προσέφυγε στο Διοικητικό Δικαστήριο για λογαριασμό της HELI COMPANY s.r.o., ο επιτυχών προσφοροδότης φέρεται να μην ενημέρωσε την επιτροπή αξιολόγησης για συμβάν που σχετίζεται με την κατάσταση των ελικοπτέρων.
Στο σχετικό νομικό σημείο που θίγεται μέσω της αίτησης, ένα εκ των ελικοπτέρων του επιτυχόντα φέρεται να παρουσίασε τεχνικό πρόβλημα κατά την απογείωση το έτος 2024. Κι αυτό, όπως υποστηρίζουν οι αιτητές, κατά παράβαση των όρων του διαγωνισμού, βάσει του οποίου θα έπρεπε οι επιτυχόντες προσφοροδότες να δηλώσουν οποιοδήποτε ατύχημα εντός των ετών 2020-24.
Η αίτηση, που περιλαμβάνει διψήφιο αριθμό νομικών σημείων, αναφέρεται και σε περιστατικό σε σχέση με το διαγωνισμό, το οποίο κατά την παραπονούμενη εταιρεία δεν διασφαλίζει τη διαφάνεια στη διαδικασία.
Όπως σημειώνεται, η αναθέτουσα Αρχή αδικαιολόγητα και χωρίς επαρκή αιτιολογία, έδωσε 26 ώρες παράταση στην υποβολή των προσφορών από ενδιαφερόμενους προσφοροδότες λόγω προβλήματος στο σύστημα ηλεκτρονικής καταχώρησης των προσφορών, το οποίο προκλήθηκε 30 λεπτά πριν τη λήξη της διορίας.
Σε άλλη περίπτωση υποστηρίζεται πως η αναθέτουσα Αρχή έλαβε υπόψιν πιστοποιητικά ασφάλισης σε σχέση με τα ελικόπτερα και το πλήρωμα, τα οποία κατά τον χρόνο υποβολής της προσφοράς δεν ήταν έγκυρα. Όπως επεξηγείται, αυτά αφορούσαν στην χρονική περίοδο μεταξύ των ημερομηνιών 1/1/2024 – 31/12/2024.
Δέσμευση για σύστημα αφρού
Τα νομικά σημεία της αίτησης περιλαμβάνουν και ισχυρισμό ότι η επιτροπή αξιολόγησης βασίστηκε σε δέσμευση του επιτυχόντα προσφοροδότη για όρο της σύμβασης. Πιο συγκεκριμένα, προβάλλεται η θέση ότι ο επιτυχών προσφοροδότης δεσμεύτηκε να εγκαταστήσει σύστημα αφρού στα ελικόπτερά του μετά από την παραλαβή αυτών από την Κύπρο. Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι βάσει των τεχνικών προδιαγραφών των ελικοπτέρων δεν μπορεί να εκπληρωθεί ο εν λόγω όρος της σύμβασης.
Επιπλέον, ισχυρίζονται ότι παρ’ όλα αυτά η επιτροπή αξιολόγησης απένειμε λανθασμένα στον επιτυχόντα προσφοροδότη τους περισσότερους βαθμούς για τα κριτήρια αξιολόγησης της μέγιστης φέρουσας ικανότητας αφρού.
Επισημάνσεις Οδυσσέα
Η αίτηση εγείρει διψήφιο αριθμό ζητημάτων. Πέραν των προαναφερθέντων, γίνεται αναφορά στην έκθεση του τέως Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας, Οδυσσέα Μιχαηλίδη, ο οποίος τον Δεκέμβριο του 2022 είχε κάνει επισημάνσεις για σύμβαση με αντικείμενο αγορά υπηρεσιών από ελικόπτερα του ίδιου τύπου: «Η αναθέτουσα Αρχή έλαβε την προβαλλόμενη πράξη χωρίς τη δέουσα έρευνα και τελώντας υπό πλάνη περί τα πράγματα, μη λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αρ. ΤΔ/01/2022 ημερ. 14/12/2022 για τα ελικόπτερα τύπου Kamov (…)».
Γίνεται λόγος για κατακύρωση του διαγωνισμού κατά παράβαση κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω των ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία.
Να σημειωθεί ότι η εταιρεία, που προσέφυγε δικαστικώς στις αρχές της εβδομάδας, είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον στο πλαίσιο του διαγωνισμού υποβάλλοντας οικονομική προσφορά ύψους €14.220.000.
Η προϊστορία με την κατακύρωση του διαγωνισμού
• Είχε απορριφθεί το αίτημα για προσωρινά μέτρα αναστολής της υπογραφής της σύμβασης, λόγω του κινδύνου πυρκαγιών
Από την πρώτη στιγμή που κατακυρώθηκε η προσφορά υπήρξε αντίδραση από την HELI COMPANY s.r.o. Είχε προσφύγει στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών τον περασμένο Μάρτιο επιδιώκοντας προσωρινά μέτρα και συγκεκριμένα την αναστολή της διαδικασίας υπογραφής της σύμβασης μεταξύ της αναθέτουσας Αρχής (Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας) και του επιτυχόντα προσφοροδότη. Ταυτόχρονα, η HELI COMPANY s.r.o. μέσω των δικηγόρων της προσέβαλε στην Αναθεωρητική Προσφορών την κατακύρωση του διαγωνισμού (κυρίως αίτηση).
Ωστόσο, η Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών απέρριψε το αίτημα για προσωρινά μέτρα στις 24/3/2025. Βάσει της απόφασής της, αποδέχθηκε το βασικό επιχείρημα της Αναθέτουσας Αρχής. Σημειώνεται μεταξύ άλλων στην εν λόγω ετυμηγορία: «Η κρίση μας αυτή βασίζεται επίσης στο ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα για την απόκτηση των ελικοπτέρων ενόψει του περιορισμένου χρόνου που απομένει για την έναρξη της θερινής περιόδου και του χρόνου των διαβημάτων που απαιτούνται ώστε τα ελικόπτερα να είναι έτοιμα προς χρήση. Συνυπολογίσαμε επίσης τους κινδύνους που ενέχουν οι πυρκαγιές που θέτουν σε κίνδυνο, μεταξύ άλλων, ανθρώπινες ζωές τον φυσικό πλούτο και το περιβάλλον της Κύπρου, που καθιστούν τις αρνητικές συνέπειας που θα προκύψουν από τη χορήγηση των προσωρινών μέτρων μεγαλύτερες από τα οφέλη στην περίπτωση χορήγησής τους. Δεν μπορούμε, επίσης, να παραγνωρίσουμε το σημαντικό οικονομικό κόστος που θα προκύψει για την Κυπριακή Δημοκρατία από πιθανές καταστροφές, συνεπεία των πυρκαγιών καθώς και την ανυπολόγιστη οικολογική, περιβαλλοντική και κοινωνική ζημιά που προκαλείται από μεγάλες πυρκαγιές». Να σημειωθεί ότι η δικηγόρος της αναθέτουσας Αρχής είχε προσκομίσει δύο εκθέσεις, μια της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας και μια του Τμήματος Δασών, αντιστοίχως. Από τις εκθέσεις αυτές δινόταν έμφαση στην πρόβλεψη των ιδιαίτερα δυσμενών κλιματολογικών συνθηκών, οι οποίες σε συνδυασμό με την έντονη ξηρασία, ευνοούν την έκρηξη και εξάπλωση μεγάλων και καταστροφικών πυρκαγιών ακόμα και πριν την έναρξη της καλοκαιρινής περιόδου.
Αντωνιάδης: «Δεν θα υπογράψουμε πριν ζητηθούν διευκρινίσεις»
Όπως έγκυρα πληροφορείται ο «Φ» η κυρίως αίτηση της εταιρείας HELI COMPANY s.r.o. στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών αποσύρθηκε την περασμένη Δευτέρα. Την ίδια ημέρα καταχωρίσθηκε η αίτηση στο Διοικητικό Δικαστήριο για ακύρωση της σύμβασης.
Επιπλέον, οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως οι δικηγόροι της προσφεύγουσας εταιρείας θα αιτηθούν μονομερώς στο Δικαστήριο την έκδοση διατάγματος για αναστολή της υπογραφής της σύμβασης.
Ο «Φ» επικοινώνησε με τον επικεφαλής της αναθέτουσας Αρχής, τον Γενικό Λογιστή της Δημοκρατίας, Ανδρέα Αντωνιάδη. Του αναφέραμε ότι, όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, η HELI COMPANY προσέφυγε στο Διοικητικό Δικαστήριο. Ο κ. Αντωνιάδης μάς ανέφερε ότι γνωρίζει πως η εταιρεία έχει αποσύρει την κυρίως αίτησή της στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών σε βάρος της σύμβασης. Εξήγησε πως υπό αυτά τα δεδομένα «ως αναθέτουσα Αρχή δεν θα προχωρήσουμε στην υπογραφή της σύμβασης, προτού ζητηθούν διευκρινίσεις επί των εγειρόμενων ζητημάτων για να διασφαλιστεί πως η σύμβαση δεν θα παρουσιάσει οποιοδήποτε πρόβλημα». Από σήμερα Τετάρτη, σύμφωνα με τα όσα μας είπε, θα υπάρξει επικοινωνία του Γενικού Λογιστηρίου με το Υπουργείο Άμυνας και το Τμήμα Δασών, που συμμετείχαν στη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών.
