Σημαντική ήταν η προφορά των γιατρών και νοσηλευτών του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας κατά τον Απελευθερωτικό Αγώνα της Ε.Ο.Κ..Α 1955-1959, ιδιαίτερα κατά τις αποδράσεις ασθενών αγωνιστών .
Χαρακτηριστικά, τη νύκτα της 7ης Ιουλίου 1958 απέδρασαν από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας ο πολιτικός κρατούμενος Σταύρος Ρουσουνίδης από την Κάτω Ακουρδάλια της Πάφου, μετά από εγχείρηση αμυγδαλεκτομής, ο Δημητράκης Κωνσταντινίδης, από τη Πάφο, μετά από σκωληκοειδεκτομή, και ο Γεώργιος Κουής, μετά από εγχείρηση στη μύτη.
Ο συνταξιούχος σήμερα, πρώην Αστυνομικός Διευθυντής Αμμοχώστου Γεώργιος Κουής, πρόθυμα μας περιέγραψε ακριβώς τι έγινε τότε. Mε καταγωγή το Πραστειό της Μεσαορίας και μαθητής του Ελληνικού Γυμνασίου Αμμοχώστου εντάχθηκε νωρίς στη Ε.Ο.Κ.Α και υπηρετούσε στις Ομάδες Κρούσεως της πόλης. Συνελήφθη και καταδικάστηκε τον Γενάρη του 1956 σε επταετή φυλάκιση για κατοχή εκρηκτικών υλών. Στα μέσα του 1958, και ενώ εξέτιε την ποινή του στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας πήρε οδηγία από τον τομεάρχη Λευκωσίας Πολύκαρπο Γιωρκάτζη να προγραμματίσει απόδραση του, προσποιούμενος τον ασθενή, με επιδίωξη τη μεταφορά του στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Άκαρπες υπήρξαν, όμως, οι προσπάθειες του να πείσει τον Άγγλο γιατρό των φυλακών κατά τις εβδομαδιαίες επισκέψεις του, ότι πάσχει με την μύτη του που του προκαλεί… δύσπνοια. «Με κοροϊδεύεις» ήταν η στερεότυπη απάντηση του Άγγλου και τον απέπεμπε. Ώσπου, κατά καλή του τύχη, ο Άγγλος γιατρός αρρωσταίνει και τη θέση του, στην εβδομαδιαία επίσκεψη, παίρνει ο γιατρός Θάσος Τζιρκώτης, ωτορινολαρυγγολόγος του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Ο νεαρός αγωνιστής δεν χάνει την ευκαιρία και περιγράφει τα συμπτώματα του στον Έλληνα ειδικό γιατρό. Φυσικά, αφού αυτός τον εξετάζει, τον διαβεβαιώνει ότι δεν συντρέχει κανένα πρόβλημα με τη μύτη του! Ο Κουής κοιτάζει τότε τον γιατρό στα μάτια και με νόημα του λέει, «πρέπει να πάω στο νοσοκομείο». Ο γιατρός Τζιρκώτης αντιλαμβάνεται αμέσως ότι πρόκειται για διαταγή της Οργάνωσης και συντάσσει ιατρικήν έκθεση με την εισήγηση μεταφοράς του στο Γ.Ν.Λ. για «εγχείρηση ρινός»!
Ο αγωνιστής Κουής τοποθετείται σε ειδικό θάλαμο- κρατητήριο του δευτέρου ορόφου του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας με άλλους κατάδικους αγωνιστές. Γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι κάποιοι άλλοι αγωνιστές ετοίμαζαν την απόδρασή τους, αφού πριόνιζαν τα σίδερα ενός από τα τρία παράθυρα που υπήρχαν, υπό το κάλυμμα δυνατής μουσικής που εξέπεμπε το ραδιόφωνο του θαλάμου. Στις 6 Ιουλίου 1958 ο νεαρός αγωνιστής μεταφέρεται στο χειρουργείο και προς μεγάλη του έκπληξη βλέπει μέσα στο χειρουργείο τον υποδιευθυντή των Κεντρικών Φυλακών Άκερς! Ήρθε ο Άγγλος να βεβαιωθεί ότι πράγματι ο γιατρός και ο κατάδικος δεν τον ξεγέλασαν…! Ο γιατρός Θάσος Τζιρκώτης βρίσκεται σε δίλημμα γιατί αυτός προγραμμάτιζε μια εικονική επέμβαση, αφού δεν υπήρχε τίποτε το παθολογικό. Τώρα, όμως ήταν υποχρεωμένος να χειρουργήσει κανονικά για να καλύψει τόσο τον κατάδικο αγωνιστή όσο και τον εαυτό του. «Προχώρα γιατρέ και πρόσεχε να με κάνεις καλά» του είπε ο αγωνιστής, για να αντιληφθεί ο γιατρός ότι ήταν έτοιμος, και ταυτόχρονα να δώσει στο γιατρό κουράγιο! «Δεν γνωρίζω τι μου έκαμε, αλλά σήμερα η όσφρηση μου είναι σημαντικά μειωμένη και χρειάσθηκαν άλλες δύο επεμβάσεις στη μύτη για να ανακουφισθώ από τα προβλήματα που μου δημιούργησε η εγχείρηση του σωτήρα γιατρού μου…!», μας είπε πρόσφατα χαριτολογώντας.
Το επόμενο βράδυ, 7 Ιουλίου 1958, ήταν η προγραμματισμένη απόδραση. Δύο άλλοι ασθενείς, οι Σταύρος Ρουσουνίδης και Δημητράκης Κωνσταντινίδης είχαν καταστρώσει το σχέδιο και περίμεναν και την άφιξη του Γιώργου Κουή. Με πολλές προφυλάξεις έδεσαν τρία σεντόνια από το παράθυρο, του οποίου είχαν εν τω μεταξύ κόψει τα σίδερα, και γλίστρησαν κάτω. Ο Γιώργος Κουής τους ακολουθεί με τις πυτζάμες του. Κατά κακή του τύχη, τα σεντόνια ξεδένονται και πέφτει από το ύψος ενός ορόφου μέσα σε ένα σιδερένιο κλουβί που υπήρχε κάτω από το παράθυρο στην αυλή του Νοσοκομείου. Τραυματίζεται στο πρόσωπο και αρχίζει μια ακατάσχετη αιμορραγία από την χειρουργημένη του μύτη. Ο Σταύρος Ρουσουνίδης κόβει τα σίδερα του κλουβιού, με ‘ψαλίδι’ που κουβαλούσε μαζί του, και όλοι μαζί, ελεύθεροι πια, τρέχουν βγαίνοντας έξω από τον περίβολο του Νοσοκομείου. Οι τρεις δραπέτες- αγωνιστές κρύβονται στη κοίτη του γειτονικού ποταμού Πεδιαίου. Εν τω μεταξύ, οι σειρήνες συναγερμού που άρχισαν να ηχούν στο Νοσοκομείο ξεσηκώνουν τον κόσμο. Βλέπουν φως σε ένα σπίτι στην όχθη του ποταμού και κτυπούν την πόρτα. Άνοιξε μια νέα κοπέλα η οποία έμεινε άναυδη στη θέα των τριών νεαρών.
Η κυρία Ρίτα Καρεκλά, με καταγωγή τη Μυτιλήνη, με τη χαρακτηριστική της προφορά, που τα χρόνια δεν έχουν φθείρει, μας διηγείται: «Εκείνο το βράδυ ήμουνα μόνη το σπίτι. Μικρή κοπελίτσα, το σωματικό βάρος μου 45 κιλά όλα κι όλα. Είχα γεννήσει, θυμάμαι, μια εβδομάδα νωρίτερα το γυιό μου Γιώργο, στην κλινική του Γλαύκου Κασουλίδη. Κτύπησε η πόρτα και ανοίγοντας την, μπροστά μου στέκονταν τρία παληκάρια. Ήταν στη δική μου ηλικία. Mε ρώτησαν: ‘Συγγνώμη δεσποσύνη μπορούμε να κρυφτούμε για λίγο στο σπίτι σας; Δραπετεύσαμε από το Νοσοκομείο και μας κυνηγά ο στρατός.’ Δεν το πολυσκέφθηκα για να δεχθώ να τους αφήσω να περάσουν στο σπίτι. Ως ελλαδίτισσα τότε στη Κύπρο, θαύμαζα τον Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. για την ένωση με την Ελλάδα… Το σπίτι μας βρισκόταν κοντά στο σημερινό γεφύρι του Νοσοκομείου Λευκωσίας και απέναντι βρισκόταν το μεγάλο κατάστημα της ΝΑΑΦΙ – το πολυκατάστημα από το οποίο ψώνιζαν οι Άγγλοι, ενώ τα στρατιωτικά αυτοκίνητα συνεχώς πηγαινοερχόντουσαν. Μου έκανε εντύπωση όταν μου ζήτησαν πιπέρι για να ρίξουν έξω, ώστε σε περίπτωση έρευνας, τα σκυλιά των Άγγλων να μην βρουν τα ίχνη τους. Εν τω μεταξύ, είχαν έρθει ο σύζυγος μου και η πεθερά μου που ζούσε στο διπλανό σπίτι, και όλοι μαζί περιποιηθήκαμε τα παιδιά. Κοντά μας έμενε ο γιατρός Όμηρος Χατζηδημητρίου. Τον φωνάξαμε και τους εξέτασε, ιδιαίτερα περιποιήθηκε τη μύτη του Γιώργου Κουή που συνέχιζε να αιμορραγεί. Θα πρέπει να έμειναν μαζί μας 2-3 μέρες και ο γιατρός περνούσε τακτικά. Με τη δική του βοήθεια διευθετήθηκε η παραλαβή τους από την Οργάνωση.»
Η ιατρική περιπέτεια του Γιώργου Κουή είχε και συνέχεια. Ο αγωνιστής Ανδρέας Κατσούρης, ταξιτζής του γραφείου ταξί «Ακρόπολις» στη Λευκωσία, μεταφέρει τον τραυματία δραπέτη στο σπίτι των Μιχάλη και Μαρίας Κωστουρή στην οδό Τσερίου στο Στρόβολο. Ο αγωνιστής βρισκόταν σε άθλια κατάσταση μετά την σοβαρή αιμορραγία που προηγήθηκε. Κλήθηκε στο σπίτι ο ωτορινολαρυγγολόγος Γιώργος Οικονομίδης ο οποίος «περιποιήθηκε» τη μύτη του αγωνιστή. Χρειάσθηκε τρεις μέρες για να συνέλθει από την κωματώδη κατάσταση που είχε περιπέσει. Παρέμεινε στο ίδιο σπίτι για ακόμα 15 μέρες ενώ ο γιατρός Οικονομίδης τον επισκεπτόταν τακτικά περιποιούμενος την πληγή και προμηθεύοντας τον με γάζες, αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα.
Ακολούθησε μια σύντομη περίοδος ανάρρωσης στο κρησφύγετο όπου διέμεναν οι Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, Γιαννάκης Μάτσης και Σωτηράκης Γιαννάκης και μετά προωθήθηκε σε λημέρι της Πιτσιλιάς. Μετά τον Αγώνα ο Γιώργος Κουής επισκέφθηκε τους δύο χειρουργούς γιατρούς του για να τους ευχαριστήσει. Δεν γλύτωσε όμως, και την τρίτη χειρουργική επέμβαση στη μύτη από τον Γιώργο Οικονομίδη!
Στην απόδραση των τριών αυτών αγωνιστών από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας εκτός από τη συμμετοχή του γιατρού Θάσου Τζιρκώτη, βοήθησε και ο γενικός χειρουργός Ανδρέας Δάφνιος, ενώ η νοσοκόμα Χρυστάλλα Λοΐζου, με καταγωγή από το Πισσούρι Πάφου, προμήθευσε τους αγωνιστές-δραπέτες με ‘ψαλίδι’ και δυο πριονάκια για να κόψουν τα σίδερα του παραθύρου του δωματίου-κρατητηρίου τους.
*Απόσπασμα από το βιβλίο του δρα Λάκη Αναστασιάδης: ‘Κυπρίων ιατρών έργα-
η ιατρική στην Κύπρο 1950-2015′, Εκδόσεις Εν Τύποις, 2016, Λευκωσία.
