Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού εξέδωσε στις 4 Μαρτίου 2025 δικαστικό διάταγμα δήμευσης 595 τεμαχίων αρχαιοτήτων, οι οποίες είχαν ανευρεθεί το 2015 στο πλοίο Odyssey Explorer με σημαία Μπαχάμες.
Οι αρχαιότητες είχαν ανελκυστεί από ναυάγιο εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) / Υφαλοκρηπίδας του Λιβάνου και κατασχέθηκαν από τις κυπριακές αρχές.
Η υπόθεση, που εξελίχθηκε μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ιδιοκτήτριας εταιρείας του πλοίου, αφορούσε νομικά ζητήματα που αγγίζουν και το Διεθνές Δίκαιο.
Η νομική διαδικασία
Το Τμήμα Τελωνείων, μέσω του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, διεκδίκησε τη δήμευση των κατασχεθέντων αρχαιοτήτων, βάσει της νομοθεσίας, καθώς δεν είχαν δηλωθεί κατά την άφιξη του πλοίου στο λιμάνι της Λεμεσού στις 23 Δεκεμβρίου 2015. Ο καπετάνιος του πλοίου είχε δηλώσει ψευδώς ότι το φορτίο ήταν «κενό».
Από την πλευρά της, η πλοιοκτήτρια εταιρεία υποστήριξε ότι η κατάσχεση των αρχαιοτήτων ήταν άκυρη και στερούνταν νομιμότητας, διεκδικώντας αποζημιώσεις για το ποσό που είχε καταβάλει για την αποδέσμευση του πλοίου της, το οποίο είχε επίσης κατασχεθεί.
Το Δικαστήριο, ωστόσο, απέρριψε όλους τους ισχυρισμούς της εταιρείας, εξέδωσε διάταγμα δήμευσης των αρχαιοτήτων και επιδίκασε τα δικαστικά έξοδα υπέρ της Δημοκρατίας.
Βασικά ευρήματα του Δικαστηρίου
- Νομιμότητα της δήμευσης: Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι αρχαιότητες υπόκεινταν σε δήμευση λόγω μη δήλωσής τους στο σχετικό έντυπο, επιβεβαιώνοντας τη νομιμότητα της κατάσχεσης.
- Αποδέσμευση του πλοίου: Η εταιρεία δεν παρουσίασε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το ποσό που κατέβαλε για την αποδέσμευση του πλοίου ήταν εκτός των νόμιμων ορίων.
- Απόδοση αρχαιοτήτων στον Λίβανο: Το Δικαστήριο τόνισε ότι η απόφαση για τη διαχείριση των δημευμένων αρχαιοτήτων ανήκει στις αρμόδιες αρχές, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας.
- Συμμετοχή του Λιβάνου: Το αντικείμενο της υπόθεσης δεν ήταν η ιδιοκτησία των αρχαιοτήτων αλλά το αν υπόκειντο σε δήμευση κατά τον χρόνο της κατάσχεσης.
- Άγνοια του Νόμου: Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι η άγνοια της νομοθεσίας δεν αποτελεί επιχείρημα υπεράσπισης.
Μη σχετικοί ισχυρισμοί της εταιρείας
Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είχαν σημασία για την υπόθεση οι εξής παράμετροι:
- Αν οι αρχαιότητες προορίζονταν για εμπορία.
- Αν η ανέλκυση των αρχαιοτήτων από την ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα του Λιβάνου έγινε νόμιμα ή παράνομα.
- Αν η υπόθεση θα είχε πιθανότητες επιτυχίας σε δικαστήριο του Λιβάνου.
Το χρονικό της υπόθεσης
Οι αρχαιότητες κατασχέθηκαν μετά από πληροφορίες που δημιούργησαν υποψίες στο Τμήμα Αρχαιοτήτων ότι το Odyssey Explorer ενδέχεται να είχε πραγματοποιήσει αρχαιολογικές έρευνες ή ανασκαφές στην ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς άδεια.
Κατά την έρευνα στο πλοίο, το οποίο είχε αγκυροβολήσει στη Λεμεσό για ανεφοδιασμό και αλλαγή πληρώματος, διαπιστώθηκε ότι ο καπετάνιος είχε δηλώσει αναληθώς πως το φορτίο ήταν «κενό». Οι αρχαιότητες εντοπίστηκαν σε κλειδωμένο δωμάτιο με σιδερένια πόρτα και κάμερα παρακολούθησης, ενώ βρέθηκαν και εκτυπωμένοι κατάλογοι με φωτογραφίες και αριθμούς των αντικειμένων.
Οι έρευνες αποκάλυψαν ότι οι αρχαιότητες είχαν ανελκυστεί από την ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα του Λιβάνου, γεγονός που οδήγησε στην κατάσχεσή τους.
