Ισχυρές επιφυλάξεις κατά πόσον ο χώρος που επιλέγηκε για να δημιουργηθούν οι φυλακές ανηλίκων είναι κατάλληλες, εκφράζει η Επίτροπος Προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού, η οποία τονίζει ότι πολλές πρόνοιες του νέου νομοσχεδίου αλλά και των κανονισμών λειτουργίας τους, παραπέμπουν σε φυλακές αντί χώρου φιλικού προς τα παιδιά.

Η Δέσπω Μιχαηλίδου εκφράζει και ενστάσεις όσον αφορά στον ρόλο του Συμβουλίου Χώρων Κράτησης Παιδιών που από συμβουλευτικό όργανο μετατρέπεται σε ελεγκτικό. Οι θέσεις της Επιτρόπου καταγράφονται σε υπόμνημα που απέστειλε προς την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών με αφορμή τη συζήτηση του νέου νομοσχεδίου και κανονισμών που διέπουν τη λειτουργία του χώρου κράτησης παιδιών. Η Επίτροπος διερωτάται κατά πόσον ο Χώρος Κράτησης Μεταναστών Μεννόγειας, αποτελεί χώρο όπου θα μπορούσαν να κρατούνται ανήλικοι και κατά πόσο ένας τέτοιος χώρος συνάδει με τον χαρακτήρα που πρέπει να διέπει την κράτηση ανηλίκων. Ανησυχία που επιτείνεται μετά τη μελέτη των σχετικών Κανονισμών, το γράμμα και πνεύμα των οποίων δυστυχώς υποδηλώνουν ότι οι Χώροι κράτησης Παιδιών, θα λειτουργούν κατά κύριο λόγο ως φυλακές. «Αναφέρω εκ νέου ότι βασική φιλοσοφία τόσο του Νόμου όσο και των διεθνών κατευθυντήριων γραμμών και του ενωσιακού δικαίου, είναι ότι η επιβολή της κράτησης, ως η εσχάτη των ποινών και δικαιολογείται μόνο εφόσον εξαντληθούν άλλα, λιγότερο επαχθή μέτρα. Στόχος δεν θα πρέπει να είναι πρωταρχικά, η στέρηση της προσωπικής ελευθερίας λόγω του αδικήματος ως τιμωρία, αλλά θα πρέπει να αντιμετωπίζεται κυρίως ως ένας χώρος στέρησης μεν της προσωπικής ελευθερίας, στον οποίο εντούτοις τα παιδιά θα πρέπει να είναι σε θέση να απολαμβάνουν και ασκούν όλα τα δικαιώματά τους και στον οποίο παρέχονται τα κατάλληλα εκπαιδευτικά και επιμορφωτικά προγράμματα και εγκαταστάσεις ούτως ώστε να επιτυγχάνεται η αποκαταστατική δικαιοσύνη και επανένταξη των παιδιών με λιγότερες πιθανότητες αυτά να έρθουν σε σύγκρουση με τον νόμο εκ νέου», επισημαίνει.

Περαιτέρω, παρά τη βελτίωση που διακρίνει στο νέο σχέδιο κανονισμών λειτουργίας του χώρου σε σχέση με το προσχέδιο του 2023, «συνεχίζουν οι αναφορές και ρυθμίσεις σε σχέση με πολλά θέματα, που παραπέμπουν σε ρυθμίσεις και κανόνες που ισχύουν σε φυλακές παρά σε ένα χώρο που θα πρέπει να συνάδει με τα διεθνή και άλλα πρότυπα που πρέπει να ισχύουν σε σχέση με τη στέρηση της προσωπικής ελευθερίας παιδιών». Αναφορικά με το μοντέλο διοίκησης των φυλακών ανηλίκων, η Επίτροπος τονίζει ότι η λειτουργία των χώρων κράτησης και διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών ενόσω στερούνται της προσωπικής τους ελευθερίας, δεν μπορεί να ανατίθεται από το κράτος σε ιδιώτη βάσει σύμβασης ανάθεσης. «Μια τέτοια εξόχως σοβαρή λειτουργία για τα δικαιώματα των παιδιών σε σύγκρουση με τον νόμο θα πρέπει να αναλαμβάνεται απ’ ευθείας από το κράτος, το οποίο έχει και την ευθύνη σεβασμού των δικαιωμάτων των παιδιών, με τη δημιουργία μόνιμων δομών στελεχωμένων από ειδικούς που θα διασφαλίζουν τη συνέπεια και συνέχεια της λειτουργίας ενός τέτοιου χώρου σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα που διέπουν την κράτηση παιδιών», επισημαίνει.

Αναφορικά με το νομοσχέδιο, η Επίτροπος παρατηρεί ότι ουσιαστικά διευρύνονται οι εξουσίες του Συμβουλίου Χώρων Κράτησης Παιδιών και από συμβουλευτικό όργανο μετατρέπεται σε ελεγκτικό αλλά και όργανο υποβολής παραπόνων και εξέτασης εφέσεων σε περίπτωση επιβολής πειθαρχικών ποινών. Όπως σημειώνει, η πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου προέρχεται από τον δημόσιο τομέα και δεν θα μπορούσε να ενεργεί ανεξάρτητα από την εκτελεστική εξουσία.