Η κατάσταση που επικρατεί στους προσφυγικούς συνοικισμούς και ειδικά στις πολυκατοικίες όσον αφορά τους κινδύνους ηλεκτροπληξίας, λόγω ακατάλληλων αυτομάτων διακοπτών ηλεκτρικού ρεύματος, είναι από τους μεγαλύτερους, κάτι το οποίο είχε εγερθεί και ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων της Βουλής ενώ το θέμα ήγειρε και ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών αλλά και το ΕΤΕΚ.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι από τις 358 πολυκατοικίες σε προσφυγικούς συνοικισμούς, οι 43 θα κατεδαφιστούν, στη θέση τους θα ανεγερθούν νέες και στο πλαίσιο αυτό θα αντικατασταθούν και τα αυτόματα. Άλλες 70 πολυκατοικίες κρίθηκε ότι βρίσκονται σε κατάσταση που μπορούν να συντηρηθούν, οπόταν είναι ευκαιρία να αντικατασταθούν νοουμένου ότι το κόστος θα καλυφθεί από το κράτος. Βεβαίως, ακόμη και αν εξελιχθούν έτσι τα πράγματα, η όλη διαδικασία θα τραβήξει εις μάκρος (το πρόγραμμα είναι δεκαετές), με ότι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια των κατοίκων στο ενδεχόμενο ηλεκτροπληξίας. Άλλες 245 πολυκατοικίες οι οποίες κρίθηκε ότι δεν πάσχουν από στατικής απόψεως και ότι δεν χρήζουν άμεσης συντήρησης, διαθέτουν τους ίδιους επικίνδυνους διακόπτες (αυτόματα), οπόταν γεννάται το ερώτημα τι θα γίνει σε αυτές τις περιπτώσεις.
Βεβαίως, και οι πολυκατοικίες εκτός προσφυγικών συνοικισμών που κτίστηκαν περίπου την ίδια περίοδο διαθέτουν τα ίδια αυτόματα. Αξίζει να σημειωθεί, πως κατά την τελευταία απογραφή έχουν καταγραφεί 156.614 πολυκατοικίες, αρκετές εκ των οποίων κτίστηκαν πριν το 1990. Τα αυτόματα σε αυτές τις πολυκατοικίες θα αντικατασταθούν από τους ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων. Πάντως, το αίτημα του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών να χορηγηθεί μέρος του κόστους, απορρίφθηκε εμμέσως από το υπουργείο Οικονομικών.
Παρόλον ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται και από δύο ανακοινώσεις το Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών (ΗΜΥ), που προειδοποιούσε για ενδεχόμενο ηλεκτροπληξίας, δεν φαίνεται να έγιναν σημαντικά βήματα για αντικατάσταση των αυτομάτων συσκευών οι οποίες κρίνονται επικίνδυνες.
Το ΕΤΕΚ
Με αφορμή σχετική ανακοίνωση του ΗΜΥ, το ΕΤΕΚ απέστειλε επιστολή στον διευθυντή του Τμήματος ημερομηνίας 6 Φεβρουαρίου 2024 καθώς και το διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας επισημαίνοντας τους κινδύνους, αναπαράγοντας και εξής δύο αποσπάσματα ανακοίνωσης του ΗΜΥ:
-Για μείωση του αυξημένου βαθμού επικινδυνότητας σε σχέση με ηλεκτροπληξία των χρηστών και για προστασία των περιουσιών τους από πυρκαγιά στις υπό αναφορά ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, καθώς και συμμόρφωσή τους με τις υφιστάμενες νομοθετικές πρόνοιες, το Τμήμα Η.Μ.Υ. θεωρεί επιβεβλημένο να προτρέψει όλους τους επηρεαζόμενους ιδιοκτήτες ή/και χρήστες που έχουν εγκατεστημένες στα υποστατικά τους τις υπό αναφορά κεντρικές προστατευτικές συσκευές, να προχωρήσουν στην αντικατάσταση τους με άλλες αμπερομετρικού τύπου».
-Σημειώνεται ότι, σε περιπτώσεις κτηρίων στα οποία υπάρχουν εγκατεστημένα στο δωμάτιο μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας πέραν του ενός τέτοιου αυτομάτου, π.χ. πολυκατοικίες, η αντικατάσταση πρέπει να γίνεται συνολικά».
Το ΕΤΕΚ παρατηρεί στην επιστολή του προς το ΗΜΥ, πως «δυστυχώς η τελευταία πρόταση η οποία τεχνικά και για σκοπούς ασφάλειας είναι λογική, δημιουργεί προβλήματα και αδιέξοδα κατά την εφαρμογή της».
Σημειώνει επίσης, πως σε παλαιού τύπου κοινόκτητες οικοδομές συμπεριλαμβανομένων και των συνοικισμών ήταν κοινή πρακτική να υπάρχουν εγκατεστημένα πέραν του ενός τέτοιου αυτομάτου στο κοινό δωμάτιο μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας.
Σήμερα, συνεχίζει η επιστολή του ΕΤΕΚ, στις περιπτώσεις όπου ο ιδιοκτήτης μιας οικιστικής ή άλλου τύπου μονάδας προχωρήσει σε ανακαίνιση της περιλαμβανομένων και εργασιών στο ηλεκτρικό κύκλωμα, αντικαθιστά το δικό του αυτόματο [διακόπτη ασφάλειας] για να συμμορφωθεί σε τις σημερινές απαιτήσεις, ώστε να περάσει τον έλεγχο που ορίζει η νομοθεσία. Με αυτό τον τρόπο, όμως, οδηγείται σε αδιέξοδο και συχνά σε περιπέτειες, καθώς δεν έχει εργαλεία ή τρόπους να πείσει ή επιβάλει στους υπόλοιπους ιδιοκτήτες να προβούν σε αλλαγή του δικού τους αυτόματου.
Το ΕΤΕΚ υποδεικνύει εξάλλου, πως «σε μια περίοδο έντονης στεγαστικής κρίσης είναι αναμενόμενο να αυξηθεί το ενδιαφέρον σε ανακαινίσεις ακόμη και σπιτιών σε συνοικισμούς και συνεπώς πρέπει βρεθεί αμέσως λύση στο πρόβλημα».
Ειδικά για τους συνοικισμούς, το ΕΤΕΚ θεωρεί πως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία, να ληφθούν υπόψιν τα ειδικά χαρακτηριστικά και να αναλάβει το Τμήμα Πολεοδομίας και το κράτος το συντονισμό και τη δαπάνη.
Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις το Επιμελητήριο εισηγείται ότι πρέπει να επιβληθεί η αντικατάσταση παλαιών αυτόματων και φορέας υλοποίησης να είναι η ΑΗΚ έτσι ώστε το αρχικό κεφαλαιουχικό κόστος (το οποίο δεν είναι υψηλό) να επιμεριστεί σε βάθος χρόνου και να εισπράττεται μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Παράλληλα το ΕΤΕΚ προτείνει ότι τα αυτόματα βολτομετρικού τύπου που χρησιμοποιούνται ως κεντρικές προστατευτικές συσκευές αποτελούν κοινόκτητη περιουσία και η δαπάνη για συντήρηση ή και αντικατάσταση τους θα καλύπτεται από τα κοινόχρηστα.
Κατά το ΕΤΕΚ, το κράτος μπορεί να επιδοτήσει μέρος του κόστους αυτού (ή και όλο) καθώς κάτι τέτοιο κινείται προς την κατεύθυνση άρσης μίας δυσκολίας που αποθαρρύνει τις επισκευές / ανακαινίσεις υφιστάμενων υποστατικών οι οποίες στο χρόνο που διανύουμε είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες για το κοινό καλό.
Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών
Εξάλλου, ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών εισηγήθηκε στον υπουργό Οικονομικών να εξετάσει το ενδεχόμενο της επιδότησης του κόστους αντικατάστασης αυτών των διακοπτών, μέσα στο πλαίσιο των οικονομικών δυνατοτήτων του Κράτους, για τους ακόλουθους λόγους:
1. Οι υπό αναφορά διακόπτες εγκαταστάθηκαν νόμιμα με έλεγχο ή άδεια των Αρμόδιων Αρχών οι οποίες δεν έθεσαν οποιοδήποτε περιορισμό στη χρήση τους.
2. Είναι εγκατεστημένοι σε οικίες οι οποίες κτίστηκαν πριν πολλά χρόνια και οι ιδιοκτήτες τους, κατά πλειοψηφία ανήκουν στα μικρομεσαία εισοδηματικά στρώματα.
3. Η αντικατάστασή τους, σύμφωνα με την πρόσφατη απάντηση του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών, επισυνάπτεται για εύκολη αναφορά, είναι επιβεβλημένη.
4. Τυχόν μη αντικατάσταση των διακοπτών, δυνατό να έχει καταστροφικές συνέπειες για τους ενοίκους, ακόμα και για τη ζωή τους.
