Παρόλον ότι πολίτες οι οποίοι διαμένουν σε δεκάδες χιλιάδες κατοικίες κινδυνεύουν να υποστούν ηλεκτροπληξία, ένεκα του ότι οι παλιοί διακόπτες Βολτομετρικού τύπου (κοινώς «αυτόματα») είναι επικίνδυνοι, το υπουργείο Οικονομικών ξέκοψε εμμέσως στον Κυπριακό Σύνδεσμο Καταναλωτών ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει χορηγία αντικατάστασης τους, κλωτσώντας τη μπάλα στο γήπεδο των Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών και της ΑΗΚ.
Σημειώνεται, πως ο πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών κ. Μάριος Δρουσιώτης, επικαλούμενος σχετικές αναφορές εκτιμά πως τα επηρεαζόμενα υποστατικά κυμαίνονται περίπου στις 85.000.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Αδειούχων Εργοληπτών Ηλεκτρολόγων Κύπρου κ. Γιώργο Κυριάκου, ο οποίος επικαλείται την ΑΗΚ, τα υποστατικά με τα παλιά αυτόματα κυμαίνονταν στις 110.000. Όταν τον ρωτήσαμε σχετικά ανέφερε ότι τα παλιά και συνεπώς επικίνδυνα αυτόματα τοποθετήθηκαν σε οικοδομές οι οποίες είχαν ανεγερθεί πριν το 1980.
Πάντως, με βάση την τελευταία απογραφή της Στατιστικής Υπηρεσίας, μέχρι το 1980 είχαν ανεγερθεί (και κατοικούνταν) 114.436 οικίες, κάτι το οποίο συνάδει με την εκτίμηση των 110.000. Όσον αφορά τον αριθμό των αυτόματων παλαιού τύπου και το πόσα από αυτά αντικαταστάθηκαν, ο πρόεδρος των ηλεκτρολόγων ανέφερε ότι ουδείς γνωρίζει, ωστόσο θεωρεί πως στην καλύτερη περίπτωση έχουν αντικατασταθεί 20.000-25.000. Στο βαθμό που ισχύει η εκτίμηση, τότε εξακολουθούν να λειτουργούν (στο βαθμό που λειτουργούν) περίπου 85.000-90.000 επικίνδυνα αυτόματα. Ο κ. Κυριάκου υπέδειξε, πως πιο επικίνδυνα είναι τα πράγματα στις παλιές πολυκατοικίες, υπό την έννοια ότι η απώλεια ενός διαμερίσματος μπορεί να μεταφερθεί στο άλλο, οπόταν δεν τίθεται σε κίνδυνο μόνο η ζωή του ιδιοκτήτη/ενοίκου με το προβληματικό αυτόματο αλλά είναι δυνατόν να επηρεαστούν και άλλοι ένοικοι. Ερωτηθείς σχετικά, ανέφερε, πως όταν αντικατασταθεί ένα παλιό αυτόματο με νέου τύπου, για να λειτουργήσει πρέπει να αντικατασταθούν και τα αυτόματα των υπολοίπων μονάδων επειδή οι δύο τύποι αυτομάτων δεν είναι συμβατοί. Για να λειτουργήσει το νέο αυτόματο (και κατ’ επέκταση η εγκατάσταση της μονάδας), πρέπει να αντικαταστήσουν και οι υπόλοιποι 10-20 ένοικοι τα δικά τους αυτόματα. Ο κ. Κυριάκου ανέφερε, ότι πολλοί διαμένοντες σε διαμερίσματα είναι ενοικιαστές οπόταν δεν πληρώνουν, όπως δεν πληρώνουν και οι ιδιοκτήτες των, αφού το όλο θέμα δεν τους επηρεάζει άμεσα.
Ως προς το κόστος αντικατάστασης του αυτομάτου, ο κ. Κυριάκου ανέφερε, πως η συσκευή μαζί με το κόστος εγκατάστασης κυμαίνονται στα €200 όταν η μονάδα λειτουργεί με μονοφασικό ρεύμα (αφορά τις περισσότερες μονάδες) και γύρω στα €250 αν το ρεύμα είναι τριφασικό.
Θέμα αντικατάστασης των αυτομάτων των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων ήγειρε και ο πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών κ. Μάριος Δρουσιώτης, ο οποίος με επιστολή του ημερομηνίας 15.12.2023 ζήτησε από το υπουργείο Οικονομικών να επιχορηγήσει το κόστος εγκατάστασης, αλλά το αίτημα απερρίφθη εμμέσως.
Ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου απαντώντας στον κ. Δρουσιώτη, αναφέρει, πως «οποιαδήποτε παραχώρηση επιδότησης, ως η εισήγησή σας, εξυπακούει πρόσθετη στήριξη πέραν αυτής που ήδη παραχωρείται από τις αρμόδιες αρχές ΗΜΥ και ΑΗΚ…».
Στην απαντητική επιστολή προστίθεται: «Συνεπώς των όσων αναφέρονται πιο πάνω, η εισήγησή σας διαβιβάζεται στο αρμόδιο Τμήμα (ΗΜΥ) για αξιολόγηση της ανάγκης παραχώρησης στοχευμένης επιδότησης, σε περίπτωση που αυτό κριθεί αναγκαίο σύμφωνα με μελέτη που θα πραγματοποιηθεί».
Η πρώτη προειδοποίηση για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη χρήση των παλιών συσκευών βολτομετρικού τύπου (αυτομάτων) προέρχεται από το Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών (Η.Μ.Υ.) στις 29.12.2022. Με σχετική ανακοίνωση προειδοποιούνταν «οι ιδιοκτήτες και χρήστες ηλεκτρικών εγκαταστάσεων υποστατικών τα οποία έχουν ως κεντρική προστατευτική συσκευή στην αφετηρία της ηλεκτρικής εγκατάστασης του υποστατικού αυτόματο βολτομετρικού τύπου, ότι οι συσκευές αυτές είναι πολύ παλαιού τύπου και δεν θεωρούνται σήμερα ως οι συσκευές που παρέχουν τη μέγιστη δυνατή προστασία έναντι ηλεκτροπληξίας και προστασίας από πυρκαγιές που προκαλούνται λόγω βλάβης προς τη γη».
Στην ανακοίνωση αναφέρονταν και τα ακόλουθα: «Όσες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις υποστατικών έχουν εγκατεστημένες στην αφετηρία τους ως κεντρικές προστατευτικές συσκευές τα αυτόματα βολτομετρικού τύπου, δεν παρέχουν ισάξιο με αμπερομετρικού τύπου συσκευή βαθμό ασφάλειας στους χρήστες των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και ούτε στις περιουσίες τους». Στη συνέχεια απευθυνόταν προειδοποίηση και για πιθανή πρόκληση πυρκαγιάς, με την ακόλουθη αναφορά:
«Για μείωση του αυξημένου βαθμού επικινδυνότητας, σε σχέση με ηλεκτροπληξία των χρηστών και για προστασία των περιουσιών τους από πυρκαγιά στις υπό αναφορά ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, καθώς και συμμόρφωση τους με τις υφιστάμενες νομοθετικές πρόνοιες, το Τμήμα Η.Μ.Υ., θεωρεί επιβεβλημένο να προτρέψει όλους τους επηρεαζόμενους ιδιοκτήτες ή/και χρήστες που έχουν εγκατεστημένες στα υποστατικά τους τις υπό αναφορά κεντρικές προστατευτικές συσκευές, να προχωρήσουν στην αντικατάσταση τους, με άλλες αμπερομετρικού τύπου.
Σημειώνεται εξάλλου, ότι σε περιπτώσεις κτηρίων στα οποία υπάρχουν εγκατεστημένα στο δωμάτιο μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας πέραν του ενός τέτοιου αυτομάτου, π.χ. πολυκατοικίες, η αντικατάσταση πρέπει να γίνεται συνολικά.
Περαιτέρω γνωστοποιείτο πως το Τμήμα Η.Μ.Υ., με στόχο τη μείωση του συνολικού κόστους για αντικατάσταση των υπό αναφορά αυτομάτων προς όφελος των επηρεαζόμενων πολιτών, συμφώνησε με την ΑΗΚ όπως αυτή παρέχει τις απαιτούμενες υπηρεσίες και διευκολύνσεις, χωρίς να επιβάλλει οποιαδήποτε χρέωση. Το ίδιο ισχύει και για το Η.Μ.Υ.
Τονιζόταν ωστόσο, πως «η δωρεάν συνεισφορά, τόσο της Α.Η.Κ. όσο και του Τμήματος Η.Μ.Υ. θα ισχύει για όσους αντικαταστήσουν τα βολτομετρικού τύπου αυτόματα τους εντός 18 μηνών από την ημερομηνία αυτού του ενημερωτικού δελτίου».
Επειδή προφανώς δεν υπήρξε ανταπόκριση ή δεν υπήρξε η αναμενόμενη ανταπόκριση, στις 18 Ιουλίου 2024 το ΗΜΥ εξέδωσε δεύτερη ανακοίνωση και η διευκόλυνση παρατεινόταν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2024. Με την ίδια ανακοίνωση υπενθυμιζόταν πως έχει καθοριστεί συγκεκριμένη διαδικασία, την οποία θα πρέπει να ακολουθούν οι αδειοδοτημένοι ηλεκτρολόγοι για εργοληψία ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, και προστίθετο: «Τονίζεται ότι, το κόστος για την προμήθεια και εγκατάσταση των νέων αυτομάτων βαραίνει τον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης ο οποίος θα πρέπει να αναθέσει την συγκεκριμένη εργασία σε αδειοδοτημένο ηλεκτρολόγο για εργοληψία ηλεκτρικών εγκαταστάσεων.
