Ξυλοφόρτωμα διαδηλωτών από την Αστυνομία. Συλλήψεις ακόμη και 20 μέρες μετά από διαμαρτυρία. Απαγόρευση ανάρτησης πανό στη διάρκεια παρέλασης εθνικής επετείου. «Επιχείρηση σκούπα» σε απεργούς πείνας στις 3:00 τα ξημερώματα. Βιντεογράφηση ολόκληρης της εκδήλωσης διαμαρτυρίας για την καταγραφή των συμμετεχόντων. Αυτές είναι ορισμένες από τις καταγγελίες βουλευτών της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε βάρος της Αστυνομίας για την παραβίαση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι ειρηνικώς, το οποίο εξετάστηκε μετά από αυτεπάγγελτη εισήγηση των Γιώργου Κουκουμά και Αλεξάνδρα Ατταλίδου.
Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας (ΑΑΔΙΠΑ), σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη δύο ποινικές και τρείς πειθαρχικές διώξεις σε βάρος μελών του Σώματος για τον τρόπο που χειρίστηκαν διαδηλωτές που συμμετείχαν σε πορεία για τη διαφθορά του 2021, η οποία διοργανώθηκε από τους «Ως Δαμέ» στην περίοδο περιορισμών για την πανδημία.
Στο δριμύ κατηγορώ των βουλευτών υπογραμμίστηκε πως είναι πλήθος οι περιπτώσεις συλλήψεων διαδηλωτών, οι υποθέσεις που βρίσκονται στα δικαστήρια καθώς και τα παράπονα για αστυνομική βία. Επιπλέον, καταγγέλθηκε πως η Αστυνομία είναι επιλεκτική και ότι δεν παρεμβαίνει με κριτήρια που αφορούν την ασφάλεια, αλλά με βάση το αν συμφωνούν με το περιεχόμενο της διαμαρτυρίας.
Λαμβάνοντας το λόγο ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Γιώργος Κουκουμάς, ανέφερε ορισμένα παραδείγματα παρεμπόδισης του δικαιώματος του συνέρχεστε ειρηνικώς:
>> Οι διώξεις που έγιναν στις 19 Ιανουαρίου 2025, λόγω διαμαρτυρίας μπροστά στον Αστυνομικό Σταθμό επί της οδού Λήδρας στη Λευκωσία για το θάνατο του 24χρονου Πακιστανού, ο οποίος φαίνεται ότι έπεσε νεκρός από αστυνομικά πυρά στην περιοχή της Ποταμιάς. Έγιναν συλλήψεις ακόμη και 20 μέρες αργότερα, υπογράμμισε ο κ. Κουκουμάς και πρόσθεσε ότι πολίτες διώχθηκαν με αβάσιμες κατηγορίες και, παράλληλα, ότι συνέλαβαν διοργανωτές για συνθήματα που ακούστηκαν.
>> Την 1η Οκτωβρίου συνελήφθησαν ο δημοσιογράφος Γιώργος Τάττης και ο πολιτικός ακτιβιστής Οζ Καραχάν καθώς επιδίωξαν να αναρτήσουν πανό στο οποίο αναγραφόταν, μεταξύ άλλων το σύνθημα «Κυπριακή Δημοκρατία: Η μόνη λύση».
>> Για περισσότερο από τρία χρόνια συνεχίζεται δίκη σε βάρος 11 ατόμων που συμμετείχαν σε διαδηλώσεις των «Ως Δαμέ» την περίοδο επιβολής μέτρων για την πανδημία και στην οποία σημειώθηκαν επεισόδια.
>> Επιπλέον, ο βουλευτής Κωστής Ευσταθίου αναφέρθηκε σε απεργούς πείνας έξω από το Προεδρικό Μέγαρο, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τον Κούρδο Κενάν Αγιάς. Η Αστυνομία, είπε, παρενέβη και απομάκρυνε τους απεργούς στις 3:00 τα ξημερώματα προτού ακουστεί η απόφαση του Δικαστηρίου, βάσει της οποίας θα παραπέμπονταν ο Αγιάς στη Γερμανία.
Ο βοηθός Αρχηγός της Αστυνομίας, Γιαννάκης Γεωργίου αρνήθηκε τις όποιες κατηγορίες και υπογράμμισε πως είναι οι πολίτες που ξεσπούν σε βάρος αστυνομικών και περιουσίων. «Και εμείς στην Αστυνομία δεν είμαστε όλοι οι άριστοι των αρίστων», υπογράμμισε και πρόσθεσε πως την πληρώνουν όλοι για εκείνους τους λίγους. «Ίσως έγιναν και κάποιοι λανθασμένοι χειρισμοί», υπογράμμισε.
Απαντώντας σε επιμέρους περιστατικά, ο κ. Γεωργίου σημείωσε:
>> Στην διαδήλωση στη Λεμεσό όπου άτομα ξυλοφόρτωσαν πολίτες λόγω του χρώματός τους, κατηγορήθηκε η Αστυνομία δεν προχώρησε στη συνέχεια σε ανθρωποκυνηγητό.
>> Στη διαδήλωση για τον 24χρονο Πακιστανό, η Αστυνομία αντιμετώπιζε διαδηλωτές με τηλεβόες, οι οποίοι φώναζαν υβριστικά συνθήματα εναντίων των αστυνομικών. «Φώναζαν μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι», ανέφερε και πρόσθεσε ότι δεν επενέβησαν εκείνη τη στιγμή για να μην γίνουν χειρότερα τα πράγματα, όμως τους παρακολούθησαν και έγιναν συλλήψεις σε δεύτερο χρόνο.
>> Όσον αφορά διαμαρτυρία με το πανό που αναρτήθηκε στην παρέλαση της 1ης Οκτωβρίου, απάντησε πως δικαιούνται ως Αστυνομία να ελέγξουν το πανό, διότι μπορεί να είναι αισχρού ή πορνογραφικού περιεχομένου.
«Ο πολίτης δεν δικαιούται να βιντεογραφήσει αστυνομικό εν ώρα καθήκοντος. Επεμβαίνει στην προσωπική ζωή», υπογράμμισε και ισχυρίστηκε πως υπάρχει και σχετική γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα.
Με τη θέση αυτή διαφώνησε η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία υπογράμμισε πως δικαιολογείται φωτογράφηση και βιντεογράφηση όταν υπάρχει σκοπός. «Η Αστυνομία μπορεί να καταγράψει με βίντεο μια διαδήλωση, μόνο όταν προκύψει πρόβλημα», το ίδιο είπε ισχύει και για τον διαδηλωτή. Υπογράμμισε, επίσης, πως δεν επιτρέπεται ο αστυνομικός να ζητά το κινητό πολίτη για να ελέγξει το περιεχόμενό του.
Ταυτόχρονα, εκπρόσωπος της Επιτρόπου Διοικήσεως απάντησε στο επιχείρημα του βοηθού Αρχηγού της Αστυνομίας για το προσβλητικό σύνθημα πως το δικαίωμα της συνάθροισης συνδέεται και με το δικαίωμα της Ελευθερίας της Έκφρασης.
Εκ μέρους της Ανεξάρτητης Αρχής Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας (ΑΑΔΙΠΑ) υπογραμμίστηκε πως υπάρχουν καταγγελίες για λεκτική και σωματική βία από αστυνομικούς καθώς και προσβλητικής συμπεριφοράς σε βάρος πολιτών.
Επίσης, υπογραμμίστηκε πως για τη διαδήλωση των «Ως Δαμέ» είναι σε εξέλιξη δύο ποινικές και 3 πειθαρχικές διώξεις, μεταξύ άλλων για υπέρμετρη βία και παραβίαση δικαιωμάτων, καθώς και για ανάρμοστη συμπεριφορά.
Θεμελιώδες το δικαίωμα της ειρηνικής συνάθροισης
Το δικαίωμα των πολιτών να διαδηλώνουν και να διαμαρτύρονται, είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο, υπογράμμισε ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, Αριστοτέλης Κωνσταντινίδης.
«Είναι θεμελιώδες δικαίωμα», υπογράμμισε και πρόσθεσε πως δεν είναι απόλυτο δικαίωμα, καθώς μπορούν να επιβληθούν περιορισμοί για λόγους ασφάλειας κ.α. Οι όποιοι περιορισμοί, είπε, δεν πρέπει να αποτρέπουν από την ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού.
«Το πότε είναι ειρηνική μια συνάθροιση ορίζεται από τη Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Δεν είναι ειρηνική, αναφέρεται, όταν σημειώνεται σωματική βία εναντίον άλλων ατόμων που είναι δυνατόν να οδηγήσει σε τραυματισμό η/και θάνατο. Επιπλέον, δεν είναι ειρηνική σε περίπτωση σοβαρής βλάβης σε ιδιοκτησία. Τα απλά σπρωξίματα δεν αποτελούν τέτοια βία ή επίσης όταν ακουστούν προσβλητικά συνθήματα».
Από την πλευρά του, ο νομικός Αχιλλέας Δημητριάδης τόνισε πως είναι σημαντικό να κατατεθούν οι κανόνες εμπλοκής της Αστυνομίας. «Το ότι δικάζεται μια υπόθεση, δεν είναι λόγος να μην είναι προσβάσιμοι οι κώδικες συμπεριφοράς και οι κανόνες εμπλοκής της Αστυνομίας. Είναι οι όροι εντολής των Αρχών και είναι καλό να τους γνωρίζουν και οι πολίτες. Είναι σημαντικό να είναι προσβάσιμα στους πολίτες, ακόμη και πριν τη διαμαρτυρία».
Ζητά εξηγήσεις η Επιτροπή
Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν αποκλείεται να επανέλθει στο θέμα, ενώ την ερχόμενη Τετάρτη θα συζητηθεί και στην Επιτροπή Νομικών με αφορμή την κατάθεση τροποποιητικού νομοσχεδίου.
Η Επιτροπή ζήτησε από τον βοηθό Αρχηγό όπως κατατεθούν οι γενικές κατευθύνσεις της Αστυνομίας για τη διαχείριση διαδηλώσεων καθώς και οι ειδικές οδηγίες για διαδηλώσεις. Να κατατεθεί το σχέδιο του μαθήματος στην Ακαδημία Αστυνομίας σε σχέση με τη διαχείριση διαδηλώσεων. Τέλος, η γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα με βάση την οποία απαγορεύεται η βιντεογράφηση αστυνομικών, στην οποία αναφέρθηκε ο βοηθός Αρχηγός.
