Νομοσχέδιο ασπίδα για τους Κύπριους δημοσιογράφους – Τέλος σε αβάσιμες αγωγές

Νομοσχέδιο που προστατεύει μέλη ΜΚΟ και δημοσιογράφους από κακόβουλες και καταχρηστικές αγωγές λόγω της δράσης τους, ετοίμασε το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και έθεσε σε δημόσια διαβούλευση.

Πρόκειται για νομοσχέδιο που αφορά στον «περί της προστασίας των προσώπων που προβαίνουν σε ενέργειες συμμέτοχης του κοινού από προδήλως αβάσιμες αγωγές ή καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες (στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού) Νόμο του 2025», το οποίο ενσωματώνει την Οδηγία 2024/1069/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εν λόγω Οδηγία πρέπει να ενσωματωθεί στην εσωτερική έννομη τάξη μέχρι τις 7 Μαΐου 2026.

Επισημαίνεται ότι σκοπός του νομοσχεδίου είναι η παροχή δικονομικών εγγυήσεων που αποσκοπούν  στην αντιμετώπιση προδήλως αβάσιμων ή καταχρηστικών δικαστικών διαδικασιών σε αστικές υποθέσεις περιλαμβανομένων των υποθέσεων με διασυνοριακές επιπτώσεις.

Οι διαδικασίες αυτές στρέφονται τόσο κατά φυσικών όσων και κατά νομικών προσώπων λόγω της συμμετοχής τους σε δραστηριότητες δημοσίου ενδιαφέροντος, με ιδιαίτερη έμφαση στις υποθέσεις που αφορούν δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, «συμμετοχή του κοινού» σημαίνει τη διατύπωση οποιασδήποτε δήλωσης ή την πραγματοποίηση οποιασδήποτε δραστηριότητας φυσικού ή νομικού προσώπου κατά την άσκηση του δικαιώματος στην ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, στην ελευθερία των τεχνών και των επιστημών ή στην ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, καθώς και οποιεσδήποτε προπαρασκευαστικές, υποστηρικτικές ή υποβοηθητικές δράσεις συνδέονται άμεσα με αυτές, η οποία αφορά θέματα δημόσιου συμφέροντος.

Με το νομοσχέδιο ρυθμίζονται, μεταξύ άλλων, η πρόωρη απόρριψη προδήλως αβάσιμων αγωγών και η νομική προστασία ενάντια σε καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες.

Επίσης, καθορίζεται η δυνατότητα  του εναγόμενου να υποβάλει αίτημα για μέσα έννομης προστασίας, παρά τις οποιεσδήποτε μεταγενέστερες τροποποιήσεις των δικογράφων. Αναφέρεται ρητά η δυνατότητα συμμετοχής σε δίκη είτε ως μαρτύρων, είτε άλλως πως, σε εκπροσώπους Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.

Τέλος παρέχεται η δυνατότητα στο δικαστήριο να απορρίπτει, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αίτησης, αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού ως προδήλως αβάσιμες σε πρώιμο στάδιο της δικαστικής διαδικασίας και εισάγεται ειδικός κανόνας  για το βάρος απόδειξης, με τον ενάγοντα να αποδεικνύει ότι η αγωγή του δεν είναι προδήλως αβάσιμη.