Στο απροχώρητο έχει φτάσει το θέμα της ανεξέλεγκτης εγκατάστασης και χρήσης κλειστών κυκλωμάτων βιντεοπαρακολούθησης (ΚΚΒΠ) σε οικίες και πολυκατοικίες.
Οι κάμερες τοποθετούνται από πολίτες για λόγους ασφαλείας των οικιών/διαμερισμάτων τους, ωστόσο, την ίδια ώρα προβαίνουν σε παραβιάσεις της νομοθεσίας, αφού καταπατούν συνταγματικά δικαιώματα άλλων συμπολιτών τους με τέτοιο τρόπο ώστε να παρεμβαίνουν στην ιδιωτική τους ζωή.
Το πρόβλημα είναι τόσο οξύ που από τις αρχές του χρόνου απασχόλησε πολύ σοβαρά αρμόδιες Αρχές της Πολιτείας, οι οποίες ήδη έχουν κινητοποιηθεί για να επιλύσουν το ζήτημα. Ο λόγος για το γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ειρήνης Λοϊζίδου Νικολαΐδου, αλλά και για την ηγεσία της Αστυνομίας.
Ήδη μετά από συνεννοήσεις Επιτρόπου και Αστυνομίας δρομολογήθηκαν ενέργειες για να εξομαλυνθεί η κατάσταση.
Το πρόβλημα
Όπως γίνεται αντιληπτό, το πρόβλημα έγκειται στον λάθος τρόπο που τοποθετούνται οι κάμερες. Πολίτες εγκαθιστούν στους εξωτερικούς χώρους των σπιτιών τους ή των διαμερισμάτων τους ΚΚΒΠ, χωρίς να φροντίσουν να ρυθμίσουν την εμβέλειά τους.
Αντί, λοιπόν, η καταγραφή εικόνων να περιορίζεται στον ιδιωτικό τους χώρο, γίνεται παραβίαση της νομοθεσίας. Λαμβάνουν βίντεο από δημόσιους χώρους (δρόμοι και πεζοδρόμια) αλλά και από γειτονικά σπίτια. Μάλιστα, τέτοια συστήματα χρησιμοποιούνται για να καταγράφουν εικόνα σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών, χωρίς να λαμβάνεται απόφαση από τη διαχειριστική επιτροπή.
Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να παραβιάζεται η ιδιωτική ζωή ενοίκων πολυκατοικιών ή προσώπων που διαμένουν σε οικίες που γειτνιάζουν με τα σπίτια των ακατάλληλα τοποθετημένων κλειστών κυκλωμάτων.
Πληθώρα παραπόνων
Το γεγονός ότι το ζήτημα έχει καταντήσει μάστιγα καθίσταται σαφές μέσα κι από επίσημη επιστολογραφία. Πιο συγκεκριμένα, η επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου, στις 31 Ιανουαρίου απέστειλε επιστολή στην ηγεσία της Αστυνομίας, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Το Γραφείο μου λαμβάνει, καθημερινά, πληθώρα παραπόνων σχετικά με τη μη εμπλοκή λειτουργών της Αστυνομικής Δύναμης, σε θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων της, ήτοι την εγκατάσταση και λειτουργία ΚΚΒΠ σε οικίες/πολυκατοικίες».
Στο ίδιο έγγραφο η επίτροπος επισημαίνει ότι «οι διατάξεις του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 για την προστασία των προσωπικών δεδομένων δεν εφαρμόζονται, στην περίπτωση εγκατάστασης ΚΚΒΠ σε ιδιωτικούς χώρους (όπως οικίες/πολυκατοικίες), διότι η επεξεργασία που πραγματοποιείται αφορά σε δραστηριότητες προσωπικές/οικιακές»
Ταυτόχρονα, καθιστά σαφές πως αρμόδιο όργανο της Πολιτείας για εξέταση των εν λόγω παραπόνων είναι υπόθεση της Αστυνομίας: «Παράπονα που αφορούν στην εγκατάσταση ΚΚΒΠ σε οικίες/πολυκατοικίες, η οποία επηρεάζει την ιδιωτική ζωή προσώπων που διαμένουν σε γειτονικές κατοικίες ή ενοίκους σε γειτονικά διαμερίσματα, εξετάζονται από την Αστυνομία Κύπρου».
Επισημαίνεται, ακόμη, πως «σε οικίες, η εμβέλεια καταγραφής του ΚΚΒΠ πρέπει να περιορίζεται εντός της περιμέτρου του ιδιωτικού χώρου και να μη λαμβάνει εικόνα από δημόσιο δρόμο, πεζοδρόμια και/ή γειτονικές κατοικίες. Σε πολυκατοικίες, η χρήση ΚΚΒΠ από ένα ένοικο δεν πρέπει να επηρεάζει την ιδιωτική ζωή άλλων ενοίκων. Η εγκατάσταση ΚΚΒΠ στους κοινόχρηστους χώρους της πολυκατοικίας θα πρέπει να πραγματοποιείται κατόπιν απόφασης της διαχειριστικής επιτροπής».
Στην ίδια επιστολή η κ. Λοϊζίδου Νικολαΐδου επισημαίνει την διαχρονικά «πολύτιμη συνεισφορά της Αστυνομίας Κύπρου» στο έργο του γραφείου της και παρακαλεί όπως γίνουν τα δέοντα από την ηγεσία του Σώματος, ώστε όλα τα τμήματα και οι αστυνομικοί σταθμοί που επιλαμβάνονται τέτοιων παραπόνων, εξετάζουν τα παράπονα των πολιτών.
Εσωτερικό σημείωμα
Όπως πληροφορήθηκε ο «Φ» από την Αστυνομία Κύπρου το όλο ζήτημα έχει εξεταστεί και από την περασμένη εβδομάδα έχει σταλεί εσωτερικό σημείωμα προς όλους τους αρμόδιους αξιωματικούς της Δύναμης, ούτως ώστε να εξετάζονται πανομοιότυπα παράπονα πολιτών. Στο εν λόγω εσωτερικό σημείωμα περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για τη νομοθεσία και υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για τον τρόπο δράσης των αστυνομικών σε τέτοιες περιπτώσεις.
Επίσημη τοποθέτηση εκπροσώπου Τύπου
Ζητήσαμε από την εκπρόσωπο Τύπου της Αστυνομίας, Κυριακή Λαμπριανίδου, επίσημη τοποθέτηση για το θέμα των κλειστών κυκλωμάτων βιντεοπαρακολούθησης και τις πληροφορίες μας περί καθημερινών παραπόνων πολιτών που θεωρούν ότι παραβιάζονται τα δικαιώματά τους με τον τρόπο χρήσης των εν λόγω συστημάτων από άλλους πολίτες. Η κ. Λαμπριανίδου τόνισε ότι το ζήτημα ύπαρξης παραπόνων από πολίτες για το υπό αναφορά ζήτημα είναι σε γνώση της Αστυνομίας και ήδη έχουν ληφθεί μέτρα. Αναφέρθηκε, χαρακτηριστικά, σε νέα εγκύκλιο που στάλθηκε από την ηγεσία του Σώματος σε αρμόδια στελέχη της Αστυνομίας, με την οποία επισημαίνεται η ανάγκη για διεξοδική εξέταση τέτοιων καταγγελιών. «Επανήλθε η ηγεσία της Αστυνομίας για να διασφαλιστεί ότι θα τύχει διεξοδικού χειρισμού το θέμα» είπε χαρακτηριστικά. Πρόσθεσε ότι μέσω της εγκυκλίου υπενθυμίζονται κάποιες βασικές πρόνοιες της νομοθεσίας που αφορά την χρήση ΚΚΒΠ.
Προσπάθειες εδώ και χρόνια για επίλυση του προβλήματος
- Τα όσα σημείωνε η Eπίτροπος τον Οκτώβριο του 2021, στα οποία παρέπεμψε στην πρόσφατή της επιστολή
Μέσα από την επιστολή της επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα προς το αστυνομικό Σώμα, προκύπτει πως εδώ και χρόνια γίνονται προσπάθειες από το γραφείο της για επίλυση του προβλήματος.
Αυτό συνάγεται από το γεγονός ότι στο πρόσφατο της σημείωμα στα τέλη Ιανουαρίου προς την Αστυνομία, παραπέμπει σε ανακοίνωση του Γραφείου της που είχε εκδοθεί κατά τον Οκτώβριο του 2021. Στο εν λόγω ανακοινωθέν, σημειώνονταν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
«Τα δεδομένα εικόνας και ήχου αποτελούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Η καταγραφή εικόνας και ήχου αποτελεί επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η οποία για να είναι νόμιμη πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) 2016/679 αλλά και της Εθνικής Νομοθεσίας Ν. 125(Ι)/2018. Η λήψη εικόνας με τη χρήση ΚΚΠΒ επιτρέπεται μόνο αν δεν υπάρχει λιγότερο παρεμβατικός τρόπος για την πραγματοποίηση του σκοπού.
Παραδείγματα όπου επιτρέπεται η λήψη εικόνας με την χρήση ΚΚΠΒ:
> Είσοδος/έξοδος κτηρίου.
> Έξω από ανελκυστήρα, απομονώνοντας την εικόνα αποκλειστικά σ’ αυτό.
> Πάνω από συσκευή πληρωμής μέσω κάρτας ή/και ταμειακή μηχανή, απομονώνοντας την εικόνα αποκλειστικά σ’ αυτό.
> Χώρος στάθμευσης πολυκατοικιών μετά από απόφαση της Διαχειριστικής Επιτροπής.
Παραδείγματα όπου δεν επιτρέπεται η λήψη εικόνας με την χρήση ΚΚΠΒ:
> Τουαλέτες.
> Διαδρόμους.
> Χώρους αναμονής.
> Μέσα στον ανελκυστήρα.
> Εσωτερικός/εξωτερικός χώρος εστίασης καφετέριας, εστιατορίου, κ.λπ..
Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να ελέγχεται η προσωπική συμπεριφορά, οι προσωπικές επαφές και η αποδοτικότητα των ατόμων μέσω τέτοιων συστημάτων.
Η σήμανση με τη χρήση προειδοποιητικών πινακίδων είναι υποχρεωτική. Οι προειδοποιητικές πινακίδες θα πρέπει να είναι σε εμφανή μέρη, επαρκείς σε αριθμό και ευδιάκριτες προς τα άτομα που καταγράφονται. Στις εν λόγω πινακίδες πρέπει να αναγράφεται (α) ότι γίνεται βιντεογράφηση, (β) ο σκοπός της βιντεογράφησης και (γ) τα στοιχεία του υπεύθυνου επεξεργασίας».
