Το πρόβλημα με τις ανακλήσεις αυτοκινήτων με ελάττωμα στους αερόσακους στην Κύπρο είναι ένα σοβαρό και περίπλοκο ζήτημα που απασχολεί την κοινωνία και αφορά κυρίως τη διαχρονική απουσία ενημέρωσης των ιδιοκτητών οχημάτων για πιθανές βλάβες. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί λόγω της ύπαρξης περίπου 400.000 «γκρίζων» οχημάτων, που εισήχθηκαν στην Κύπρο χωρίς υποχρέωση ενημέρωσης από τους κατασκευαστές. Η κυβέρνηση, ακολουθώντας τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 2018/858, έχει αναλάβει δράση μέσω της ψήφισης νομοθεσίας για να επιβάλλει ενημέρωση στους ιδιοκτήτες και να ενισχύσει τη συνεργασία με τους διανομείς. Παρά τις προσπάθειες, η πλήρης επίλυση του προβλήματος απαιτεί νομικές ενέργειες για τον καθορισμό των ευθυνών.
Ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Αλέξης Βαφεάδης στη συνέντευξή του στο «Φ», αναφέρεται στο πρόβλημα των ανακλήσεων οχημάτων και τη διαχείριση του έκτακτου θέματος που προέκυψε με τους ελαττωματικούς αερόσακους Takata. Μιλά για την απόφαση της κυβέρνησης για τη διακοπή συμβάσεων σημαντικών έργων, όπως η ενιαία ανάπτυξη του λιμανιού και της μαρίνας στην Λάρνακα και ο δρόμος Πάφου – Πόλης, αλλά και τη διαχείριση προβλημάτων που παρέλαβε η κυβέρνηση και τη μετατροπή τους σε λύσεις.
Σχεδόν δύο χρόνια πλέον στην καρέκλα του Υπουργείου Μεταφορών, θα την χαρακτηρίζατε ηλεκτρική;
Ήταν πράγματι μια ιδιαίτερη περίοδος με σημαντικές προκλήσεις. Το σημαντικό είναι ότι έχουμε πλέον χαράξει ξεκάθαρα τον δρόμο, προχωρούμε με την υλοποίηση στόχων ανάπτυξης και δράσεις που θα αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής των συμπολιτών μας και θα κληροδοτήσουν έργα και υποδομές στην γενιά των παιδιών μας.
Το πιο δύσκολο θέμα που κληθήκατε να διαχειριστείτε είναι χωρίς αμφιβολία το πρόβλημα που προέκυψε με τις ανακλήσεις των αυτοκινήτων και το οποίο έχετε χαρακτηρίσει σαν εθνικό θέμα. Μπορείτε να μας εξηγήσετε απλά την ουσία του προβλήματος;
Είναι θέμα που βρίσκεται στην δημόσια σφαίρα αυτό το διάστημα. Και είναι δύσκολο και περίπλοκο. Αν έπρεπε να το κωδικοποιήσω σε λίγες γραμμές είναι ένα πρόβλημα που φανερώνει τα κενά και τις στρεβλώσεις της μη λήψης έγκαιρων μέτρων τη στιγμή που επιβαλλόταν να ληφθούν.
Από το 2015, τουλάχιστον, αλλά με πολύ μεγαλύτερη ένταση το 2018, το ζήτημα αυτό απασχόλησε εκτενώς τόσο διεθνώς όσο και την ΕΕ. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το σκάνδαλο των αερόσακων Takata συνιστά μία από τις μεγαλύτερες ανακλήσεις προϊόντων στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας. Πολύ νωρίς από την ανάληψη καθηκόντων της παρούσας Κυβέρνησης κληθήκαμε λοιπόν να διαχειριστούμε ένα θέμα το οποίο άλλα κράτη είχαν ήδη τροχιοδρομήσει προς υλοποίηση εδώ και χρόνια. Αν αναλογιστεί κανείς το ανυπέρβλητο πρακτικό τοίχος της διαχείρισης σχεδόν 80.000 οχημάτων αλλά και την απουσία των όποιων μηχανισμών ή πρωτοκόλλων μπορείτε να αντιληφθείτε τις δυσκολίες που είχαμε ενώπιόν μας.
Ξετυλίγαμε το νήμα από την αρχή, απευθυνόμενοι στους Ευρωπαίους εταίρους μας και σε τρίτες χώρες, να αντλήσουμε βέλτιστες πρακτικές αλλά και από τις εμπειρίες τους. Ψάξαμε το θέμα σε Ιρλανδία, Ιαπωνία, Γερμανία, Νέα Ζηλανδία και Αυστραλία. Πρώτα έπρεπε να συσταθεί αποτελεσματικός μηχανισμός ως προς την αλυσίδα ενημέρωσης, που ακόμα και αυτό απουσίαζε.
Είναι νομίζω εύκολα αντιληπτό ότι δεν βρήκαμε θετική ανταπόκριση ή έστω τον βαθμό συνεργασίας που θα ανέμενε κάποιος όταν πρόκειται για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα από τους εταίρους που εμπλέκονται είτε άμεσα είτε έμμεσα στη διαχείριση αυτού του προβλήματος. Παρόλα αυτά, ακολουθήσαμε τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 858 του 2018, που δυστυχώς δεν είχε εγκαίρως εφαρμοστεί όταν εκδόθηκε, στον οποίο περιγράφονται οι ευθύνες για τις ανακλήσεις και τις διαχωρίζει ανάλογα με ποιος τοποθετεί τα οχήματα πρώτος στην αγορά αλλά και προνοεί έκτακτα μέτρα για διαχείριση μιας επείγουσας κατάστασης.
Ειδικά για τα λεγόμενα ‘γκρίζα’ οχήματα, αυτά δηλαδή που κατασκευάστηκαν με προδιαγραφές τρίτων χωρών και συνήθως εισάγονται στην Κύπρο μεταχειρισμένα, ξεκαθαρίζει ότι την ευθύνη για τις ανακλήσεις έχουν οι ιδιώτες ή οι επιχειρηματίες που τα εισάγουν στην χώρα.
Στην Κύπρο τα οχήματα αυτά αριθμούν περίπου 400.000. Και επειδή προς αυτούς οι κατασκευαστές δεν έχουν υποχρέωση ενημέρωσης, καταρρέει και η αλυσίδα ενημέρωσης των πολιτών.
Έχουμε πλέον ενώπιόν μας μια νομοθεσία που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο και που μέσω των διαταγμάτων στοχεύει να επιβάλει την ενημέρωση των ιδιοκτητών οχημάτων σε ημερομηνίες ορόσημα στην ζωή ενός οχήματος. Ως έκτακτα μέτρα, επιφορτίζει κάποιους οικονομικούς φορείς με επιπρόσθετες ευθύνες πέραν των όσων περιλαμβάνονται στον Κανονισμό αλλά δεν μπορεί να επιβάλει την συνεχή ενημέρωση για ανακλήσεις γκρίζων οχημάτων. Γι’ αυτό και το ΤΟΜ ξεκίνησε μια παράλληλη προσπάθεια να βρει τρόπους συνεχή ενημέρωσης των ιδιοκτητών με την πληροφόρηση να φτάνει στους πολίτες αντί να καλούνται οι πολίτες να την βρουν.
Με την έκδοση των διαταγμάτων έχουμε διαπιστώσει και πρόθεση συνεργασίας από τους διανομείς οχημάτων που είναι διατεθειμένοι να βοηθήσουν. Οι ανακλήσεις θα γίνουν και η προσπάθεια γίνεται για επίτευξη του στόχου εντός οκτώ μηνών. Η κοινωνία βέβαια απαιτεί απαντήσεις για τις ευθύνες, και βρισκόμαστε ήδη σε συντονισμό με τη Νομική Υπηρεσία για να δούμε πώς μπορεί να προχωρήσει αυτή η διαδικασία με έμφαση στην ουσία.
Βρήκατε κι άλλα δύσκολα θέματα να διαχειριστείτε. Αναγκαστήκατε να τερματίσετε συμβάσεις για την ενιαία ανάπτυξη του λιμανιού και της μαρίνας στην Λάρνακα, τον δρόμο Πόλις – Πάφου, και τώρα καλείστε να λύσετε το πρόβλημα με τις ανακλήσεις. Θα ήθελα πρώτα ένα σχόλιο για τον τερματισμό των έργων.
Βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα μια πρόσφατη δήλωση του Γενικού Λογιστή, που είπε πως όταν τερματίζεται ένα έργο πρέπει κάποιος να διερωτηθεί γιατί ο ανάδοχος δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να το αποπερατώσει. Και πράγματι στα δύο αυτά έργα το Κράτος έκανε ότι μπορούσε, στο πλαίσιο που επιτρέπει η νομοθεσία. Προσπαθήσαμε να βρούμε τρόπους ώστε οι ανάδοχοι να χειριστούν τα προβλήματα αλλά δυστυχώς χωρίς ανταπόκριση, εξαντλήσαμε όλα τα περιθώρια. Αν πράγματι θέλουμε να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για τις δημόσιες συμβάσεις, δεν πρέπει να περιοριστούμε μόνο στις ενέργειες του κράτους αλλά πιο σημαντικό είναι να αντιληφθούμε τους λόγους για τους οποίους οι ανάδοχοι έχουν ουσιαστικά εγκαταλείψει τα έργα.
Όμως δεν θα ήθελα να εμβαθύνω και να μπω σε περισσότερες λεπτομέρειες επειδή και οι δύο αυτές υποθέσεις θα κριθούν στα δικαστήρια. Από την άλλη, θα ήθελα να σχολιάσω την κριτική που ασκήθηκε για την διαχείριση των συμβάσεων. Στην ενιαία ανάπτυξη της Λάρνακας, η ανάδοχος εταιρεία εκμεταλλεύτηκε ένα κενό στους όρους και δεν ανανέωσε μια εγγυητική, παραβιάζοντας ένα ουσιαστικό όρο της σύμβασης. Παρά τις προσπάθειες μας να την πείσουμε να συμμορφωθεί, η ανάδοχος εταιρεία αρνήθηκε και παθητικά επέβαλε τον τερματισμό ως την μόνη νόμιμη επιλογή. Αυτό, όχι μόνο δεν αποτελεί κακή διαχείριση, αλλά αντίθετα ήταν η μόνη ορθολογική και έντιμη διαχείριση μια κακής σύμβασης που κληρονομήσαμε. Αν οι όροι της σύμβασης δεν είχαν αυτό το κενό, η ανάδοχος εταιρεία δεν θα το εκμεταλλευόταν και το Κράτος δεν θα έχανε τις εγγυητικές. Κακή σύμβαση λοιπόν και όχι κακή διαχείριση. Αυτό μπορούσε να το διαπιστώσει ο οποιοσδήποτε και ειδικά η Βουλή, αφού αντίγραφο είχε κατατεθεί στο πλαίσια της διαφάνειας, της ενημέρωσης και της συνεχούς δέσμευσης μας ως κυβέρνηση για λογοδοσία.
Για τον δρόμο Πόλις-Πάφου η ανάδοχος εταιρεία ζητούσε 36 εκατομμύρια ευρώ σε αποζημιώσεις και 59 μήνες παράταση χρόνου, απαιτήσεις που κρίθηκαν από τα αρμόδια τμήματα ως αδικαιολόγητες. Δεν είχαμε άλλη επιλογή αλλά θεωρώ είχαμε υποχρέωση να τερματίσουμε τη σύμβαση σύμφωνα με τον Νόμο, αλλά και έχοντας πάντοτε στο επίκεντρο το δημόσιο συμφέρον και την αναβάθμιση της περιοχής. Υπήρξε βέβαια η κριτική ότι με άλλους χειρισμούς θα μπορούσε να βρεθεί λύση, χωρίς βέβαια να κατατεθεί κάποια συγκεκριμένη αντιπρόταση που να μπορεί να υλοποιηθεί. Να θυμίσω όμως ότι δεν υπάρχει πιο εύκολο πράγμα από την φωνασκία και τα συνθήματα της εξέδρας. Εμείς έχουμε όμως μια θεσμική ευθύνη, και αυτό πράξαμε, σηκώσαμε τα μανίκια και θέσαμε προς υλοποίηση το έργο μέσα από μια ολοκληρωμένη προσέγγιση. Να σας υπενθυμίσω ότι ο σχεδιασμός μας πλέον αφορά την κατασκευή ενός δρόμου 4 λωρίδων που θα απαντά επί της ουσίας στις σύγχρονες ανάγκες αλλά και που θα δίνει ώθηση στις προοπτικές της περιοχής.
Σαν αρχή, προσεγγίζουμε όλα τα έργα του δημοσίου με μια διαφανή και τίμια διάθεση συνεργασίας, όπως αναμένει κάποιος από ένα δίκαιο και δημοκρατικό κράτος που σέβεται τους πολίτες και τους συνεργάτες του αλλά υπάρχουν και όρια, υπάρχουν και κόκκινες γραμμές.
Πρόσφατα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανακοίνωσε την υλοποίηση έργων αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων παγκύπρια. Τι μπορείτε να μας πείτε γι’ αυτό το σχεδιασμό;
Η κυβέρνηση έχει αξιολογήσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και έχει εκτιμήσει τις προοπτικές ανάπτυξης της χώρας. Έχει καταρτίσει ένα ολιστικό, συγκεκριμένο σχέδιο δράσης που στοχεύει στην υλοποίηση των προεκλογικών δεσμεύσεων και σε ένα καλύτερο μέλλον. Μέρος αυτού του σχεδίου είναι η κατασκευή έργων όχι μόνο για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης αλλά και για την δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης και προόδου.
Η υλοποίηση των έργων πηγάζει από την πολιτική μας για θέματα συνδεσιμότητας, στην προσπάθεια μας για γρήγορη πρόσβαση σε υπηρεσίες παιδείας, υγείας και στη δημιουργία συνθηκών εύκολης μετακίνησης προς τους χώρους εργασίας. Είναι ένας σχεδιασμός ο οποίος προήλθε από την διαπίστωση των προβλημάτων και την ανάγκη επίλυσης τους, θα διαχειριστούμε τα προβλήματα που παραλάβαμε και θα τα μετατρέψουμε σε λύσεις.
Ξεκινώντας από τον τερματισμό της σύμβασης του δρόμου Πόλης-Πάφου, αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε αντί ένα απλό δρόμο, ένα αυτοκινητόδρομο τεσσάρων λωρίδων, που θα εξασφαλίσει συνθήκες οδικής ασφάλειας και θα φέρει πιο κοντά την Πάφο με την Πόλη Χρυσοχούς και όλη της περιφέρεια γύρω από αυτές. Προσθέτουμε στο έργο τη σύνδεση με την Πάφο στην Μεσόγη και πρόσβαση στην περιοχή Μαραθούντας.
Με απλές κινήσεις ανοίγουμε ορίζοντες ανάπτυξης της περιοχής για πολλά χρόνια ακόμα, μειώνουμε τους χρόνους πρόσβασης στο αστικό κέντρο της Πάφου και ενοποιούμε γεωγραφικά τις δύο περιοχές. Η Πάφος και η Πόλις πλέον αναπτυξιακά είναι μαζί. Ακόμα πιο σημαντικό, τα οφέλη θα τα έχουν οι κάτοικοι, ιδιαίτερα οι νέοι και οι νέες της περιοχής, με περισσότερες επιλογές εκπαίδευσης, εργασίας, ιατρικής φροντίδας αλλά και δυνατότητας ανάπτυξης της γης τους, η υπεραξία της οποίας θα ωφελήσει πρώτα τους ίδιους ενώ θα προσελκύσει και επενδυτές από όλη την Κύπρο.
Ο αυτοκινητόδρομος θα εξυπηρετήσει και την επέκταση του λιμένα στο Λατσί που θα προσφέρει επιπρόσθετες θέσεις ελλιμενισμού με ένα έργο αξίας 50 εκατομμυρίων Ευρώ περίπου και που θα αποτελέσει το ίδιο ένα ελκυστικό τουριστικό προορισμό για την περιοχή.
Σημαντικά έργα που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής
Ποια άλλα έργα θεωρείτε σημαντικά;
Στη Λεμεσό το κυκλοφοριακό πρόβλημα εξελίσσεται σε τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξη και αναβάθμιση της πόλης. Έργα απαραίτητα για τη διατήρηση ενός κρίσιμου επιπέδου ποιότητας υπηρεσιών όπως η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, οι χώροι ποιοτικής κατοικίας, εργασίας και υγείας κινδυνεύουν να κριθούν ως δυσλειτουργικοί λόγω της συμφόρησης και κατ’ επέκταση ενδεχομένως να μην αποτελούν βιώσιμες επενδύσεις. Οι επιπτώσεις θα είναι ατυχείς για μια πόλη που κατάφερε πολλά ακριβώς επειδή αποτελεί επενδυτικό προορισμό που συνδυάζει καλή ποιότητα ζωής και εργασίας.
Η πρόθεση της Κυβέρνησης να επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια σε έργα υποδομών σκοπό έχει να διευρύνει το οδικό δίκτυο, να αυξήσει την χωρητική ικανότητα του και να δημιουργήσει πολλές επιπρόσθετες συνδέσεις και επιλογές διακίνησης βόρεια του αυτοκινητόδρομου. Παράλληλα θα βελτιωθεί η επιλογή διακίνησης με δημόσιες επιβατικές μεταφορές για όσους διαλέγουν να αφήσουν το αυτοκίνητο στο σπίτι. Θα δοθεί έτσι η δυνατότητα στην πόλη να συνεχίσει την εντυπωσιακή ανάπτυξη της και συγχρόνως να την αναβαθμίσει παρέχοντας περισσότερες επιλογές στους κατοίκους της.
-Στο Βασιλικό προχωρούν οι δράσεις για επέκταση του λιμένα, ένα έργο που εκτιμάται στα 350 εκατομμύρια ευρώ. Θα προσφέρει κρίσιμες υπηρεσίες στο ενεργειακό κέντρο και αναμένεται να παρέχει νέες ευκαιρίες για επενδύσεις από την κυπριακή βιομηχανία σε όλες τις βιομηχανικές περιοχές της χώρας.
-Στην Λάρνακα συνεχίζονται οι δράσεις για επαναφορά της ανάπτυξης του λιμένα και της μαρίνας σε πορεία υλοποίησης. Το σχέδιο δράσης προχωρά ως συμφωνήθηκε με την τοπική κοινωνία και αναμένεται σύντομα να είναι ορατά τα πρώτα έργα, ξεκινώντας με την εκβάθυνση της μαρίνας και την ανακαίνιση των εγκαταστάσεων της.
Το έργο αυτό θα αναβαθμίσει την όλη περιοχή, θα ενταχθεί στην κλίμακα της πόλης και δεν θα αποτελεί ένα ξένο στοιχείο. Αντιθέτως, εκτιμάται ότι θα παρέχει μια ουσιαστική σύνδεση της παραλίας των Φοινικούδων και της περιοχής των πρώην διυλιστηρίων, χαράσσοντας πλέον και την πορεία για το μέλλον της πόλης κατά μήκος όλου του παραλιακού μετώπου.
-Στη Λευκωσία, συνεχίζουμε να επενδύουμε στην κατασκευή του περιμετρικού και των αυτοκινητοδρόμων που συνδέουν τις ορεινές περιοχές με το αστικό κέντρο. Αυτά τα έργα υποδομής θα μειώσουν δραστικά τους χρόνους διαδρομής προς το κέντρο, θα προσθέσουν επιλογές στους χώρους κατοικίας και εργασίας, και κατ’ επέκταση θα βοηθήσουν στην καταπολέμηση της αστυφιλίας. Η αφαίρεση οχημάτων από το κέντρο της πόλης θα μειώσει την συμφόρηση και θα αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής όλων των κατοίκων ανεξάρτητα αν ζουν στο κέντρο ή στην ύπαιθρο.
-Στην ελεύθερη Αμμόχωστο θα συνεχίσουμε να υλοποιούμε πολεοδομικά έργα που βελτιώνουν και διευρύνουν το οδικό δίκτυο για βελτίωση της τοπικής συνδεσιμότητας. Η κυριότερη όμως δράση μας είναι η προστασία και αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου που παραμένει ο πιο ελκυστικός προορισμός της χώρας. Η διάβρωση απειλεί τις παραλίες μας με αφανισμό και τα έργα προστασίας είναι επείγον να κατασκευαστούν.
Τραγικό παράδειγμα είναι η παραλία Fig Tree Bay, μια πολυαγαπημένη παραλία που δυστυχώς, χωρίς μέτρα προστασίας κινδυνεύει. Ειδικά στο σημείο αυτό το Τμήμα Δημοσίων Έργων λαμβάνει έκτακτα και μόνιμα μέτρα για αποκατάσταση της.
Και ένα μήνυμα…
Έχουμε παραθέσει ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό πλάνο. Θα εργαστούμε να το ολοκληρώσουμε, όπως και όλα τα έργα που έχουμε αναλάβει ή που βρίσκονται στην φάση του σχεδιασμού τους. Η Κυβέρνηση εργάζεται με οδηγό τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις, με βάση τις οποίες εκλέγηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, και στόχο την επίλυση προβλημάτων παράλληλα με την δημιουργία συνθηκών περαιτέρω ανάπτυξης και αναβάθμισης της ποιότητας ζωής των συμπολιτών μας. Σχεδιάζουμε, παρουσιάζουμε και υλοποιούμε ένα αναπτυξιακό πλάνο που βελτιώνει το παρόν αλλά και θέτει γερές βάσεις και στέρεα θεμέλια για το μέλλον.
