Θα ανέμενε κάποιος ότι τουλάχιστον στο κέντρο πόλεων ευρωπαϊκών χωρών, 25 χρόνια μετά την έλευση του 21ου αιώνα, δεν θα απασχολούσαν θέματα προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία. Στην Κύπρο, ωστόσο, ούτε τα αυτονόητα δεν μπορούν να εφαρμοστούν, με αποτέλεσμα μια μεγάλη μερίδα συνανθρώπων μας να ταλαιπωρείται και να βλέπει τα κατοχυρωμένα δικαιώματά της να καταπατούνται βάναυσα.
Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η Λάρνακα που παίρνει απροβίβαστο στην προσβασιμότητα, με βάση τα ευρήματα δύο μεγάλων ερευνών. Η πρώτη έγινε για το εμπορικό κέντρο από το σωματείο «ένα εμείς»,με τη στήριξη του Δήμου και του Λάρνακα 2030 και η δεύτερη για 35 αξιοθέατα της πόλης από την καινοτόμο πλατφόρμα ablebook με τη στήριξη της ΕΤΑΠ.
Η έρευνα του «ένα εμείς», που πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση από το European Solidarity Corps, έθεσε στο μικροσκόπιό της την πρόσβαση στα πεζοδρόμια, σε διαβάσεις πεζών, σε χώρους στάθμευσης και δημόσιες τουαλέτες σε τέσσερις περιοχές του κέντρου (Φοινικούδες, Ερμού, Άγιος Λάζαρος, Λαϊκή Γειτονιά). Τα ευρήματα της, ειδικά σ’ ότι αφορά στα πεζοδρόμια, οφείλουν να προβληματίσουν και να οδηγήσουν αμέσως στη λήψη μέτρων και στην τιμωρία των παραβατών από τον Δήμο Λάρνακας.
Οι εθελοντές του σωματείου εξέτασαν συνολικά 59 πεζόδρομους και εντόπισαν εμπόδια στο 95% από αυτούς. Τα πλείστα εμπόδια έχουν σχέση με την ασυνειδησία κάποιων, οι οποίοι πολύ συχνά παραπονιούνται για την μείωση του κόσμου στο εμπορικό κέντρο, ωστόσο, με τραπεζάκια και καρέκλες, ανθώνες και διαφημιστικές πινακίδες, φράζουν την πρόσβαση τόσο σε ΑμεΑ, όσο και σε οικογένειες με παιδικά καροτσάκια. Όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες των εθελοντών του «Ένα Εμείς», τις οποίες εξασφάλισε ο «Φ», στο κέντρο της πόλης επικρατεί μεγάλη αναρχία, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα πεζοδρόμια δεν έχουν το απαραίτητο πλάτος. Το αδιανόητο είναι (αν και ήταν σε καλύτερη κατάσταση από άλλες περιοχές) πως εμπόδια εντοπίστηκαν στην οδό Ερμού, στην περιοχή που έγινε ανάπλαση (έργο με την ονομασία «ΑμεΑ 1»), με στόχο να παρέχεται πρόσβαση σε άτομα με αναπηρία.
Απαγορευτικές για ΑμεΑ είναι οι περιοχές της λαϊκής γειτονιάς, λόγω του εξοπλισμού των κέντρων αναψυχής και του Αγίου Λαζάρου, στην ενορία του οποίου δεν μπορούν να γίνουν πολλές παρεμβάσεις λόγω των στενών δρόμων. Απαράδεκτη και αδικαιολόγητη είναι και η κατάσταση στις Φοινικούδες στην πλευρά των κέντρων αναψυχής, όπου η ατιμωρησία, επιτρέπει στους επιχειρηματίες ν’ απλώνουν καρέκλες και τραπέζια ακόμη και στη λωρίδα ασφαλείας της πυροσβεστικής υπηρεσίας. Σε κάποιες από τις περιοχές που εξετάστηκαν, εν τω μεταξύ, η πρόσβαση αποκόπτεται από τις κολώνες φωτισμού, κάδους απορριμμάτων του Δήμου και μεταλλικά εμπόδια που τοποθετήθηκαν για ν’ αποτρέπουν τη στάθμευση στα πεζοδρόμια.
Τα ζητήματα προσβασιμότητας, όμως, δεν σταματούν εδώ για το κέντρο της Λάρνακας. Όπως εξήγησε η αντιπρόεδρος του σωματείου «Ένα Εμείς», Χλόη Καρακώστα, από τους πεζόδρομους που εξετάστηκαν μόνο οι 13 είχαν κατάλληλο οδηγό για άτομα με οπτική αναπηρία. «Για παράδειγμα στην Πλατεία Ευρώπης, που είναι μεγάλη σε μέγεθος, δεν υπάρχει οδηγός για τη βοήθεια των ατόμων με προβλήματα όρασης», ανέφερε, υποδεικνύοντας πως αντίστοιχα προβλήματα εντοπίστηκαν και στις διαβάσεις πεζών που εξετάστηκαν, ενώ ζητήματα εντοπίστηκαν τόσο στις δημόσιες τουαλέτες, όσο και στους δημοτικούς χώρους στάθμευσης.

Στην έρευνα έλαβαν μέρος πάνω από 120 εθελοντές, οι 52 εκ των οποίων χωρίστηκαν σε ομάδες για τη χαρτογράφηση των περιοχών. Στην κάθε ομάδα υπήρχε άτομο με αναπηρία, ώστε να διαφανούν και πρακτικά τα ζητήματα, σημείωσε η πρόεδρος του σωματείου, Κωνσταντίνα Καρακώστα. Πρόσθεσε, ακόμα, πως με βάση τους ισχύοντες κανονισμούς, σε συνεργασία με έξι ΜΚΟ, που ασχολούνται με θέματα αναπηρίας, δημιουργήθηκαν φόρμες κριτηρίων στις οποίες βασίστηκε η έρευνα. «Ήταν σημαντικό που είχαμε τη στήριξη της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου Λάρνακας, επειδή υπάρχουν πλάνα για αλλαγές. Τα στοιχεία παραδόθηκαν στον Δήμο με ανάλυση δεδομένων και στην πλατφόρμα ablebook. Τα έργα που γίνονται αυτή την περίοδο στο κέντρο είναι σημαντικά για να γίνει πιο προσβάσιμο».
Το πρόγραμμα του σωματείου «ένα εμείς», που έχει τίτλο beyond limits, βρίσκεται πίσω από την προσθήκη του κώδικα Μπράιγ σε μενού ξενοδοχείων της πόλης, ενώ θα επεκταθεί και στα εστιατόρια. Επόμενος στόχος, σύμφωνα με την κ. Καρακώστα, είναι η επέκταση της δράσης χαρτογράφησης της προσβασιμότητας και σε άλλη πόλη.
Με αποκλεισμούς στα αξιοθέατα τα άτομα με αναπηρίες
Πολύ σημαντικά είναι και τα ευρήματα της μεγάλης έρευνας της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης Λάρνακας, μέσω της Ablebook, που παρέχει πληροφορίες σε ΑμεΑ, σε 35 σημεία αναφοράς της Λάρνακας. Συγκεκριμένα εξετάστηκαν εκκλησίες, όπως αυτή του Αγίου Λαζάρου, πλατείες, μνημεία, μουσεία και τοποθεσίες όπου υπάρχουν άλλα αξιοθέατα.

Τα ευρήματα της έρευνάς κατέδειξαν πως προκύπτουν σοβαρά προβλήματα προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες που σχετίζονται με τις ράμπες, την ανεπαρκή σήμανση, τους χώρους στάθμευσης, την κατάσταση των πεζοδρομίων και την απουσία οδηγών όδευσης τυφλών.
Η Ablebook εντόπισε τα εξής:
Έλλειψη Ραμπών: Σε πολλές τοποθεσίες παρατηρήθηκε απουσία ραμπών ή ακατάλληλη κλίση, καθιστώντας τις δύσκολα προσβάσιμες για άτομα με αναπηρικά αμαξίδια.
Απουσία Οδηγών Όδευσης Τυφλών (TWSI): Πολλές τοποθεσίες δεν διέθεταν οδηγούς όδευσης τυφλών, γεγονός που περιορίζει την πρόσβαση ατόμων με προβλήματα όρασης.

Ανεπαρκής Σήμανση: Η πλειοψηφία των τοποθεσιών στερείται κατάλληλης σήμανσης σε Braille και δεν διαθέτει οπτικοακουστικά μέσα για την καλύτερη κατανόηση των πληροφοριών από άτομα με οπτική ή ακουστική αναπηρία.
Χώροι Στάθμευσης για ΑμεΑ: Παρατηρήθηκε απουσία κατάλληλων χώρων στάθμευσης για ΑμεΑ σε πολλές τοποθεσίες, γεγονός που δυσχεραίνει την πρόσβαση των επισκεπτών με αναπηρίες.
Πεζοδρόμια: Σε αρκετές τοποθεσίες το πλάτος των πεζοδρομίων ήταν ανεπαρκές (κάτω των 120 cm), ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις τα πεζοδρόμια ήταν κατεστραμμένα ή κατειλημμένα από τραπέζια και άλλα αντικείμενα.
Σε μακροσκελή έκθεση η Ablebook προτείνει συγκεκριμένες ενέργειες για συνολική αναβάθμιση των υποδομών πρόσβασης ΑμΕΑ σε όλα τα αξιοθέατα της Λάρνακας. Με πρωτοβουλία της ΕΤΑΠ εν τω μεταξύ πραγματοποιήθηκε σύσκεψη για τα ευρήματα της έρευνας στην οποία Δήμος Λάρνακας, Μητρόπολη Κιτίου, Τμήμα Αρχαιοτήτων και ιδιωτικά μουσεία κλήθηκαν να λάβουν τα μέτρα που προτείνονται. «Παράλληλα, διοργανώνουμε ημερίδα για θέματα προσβασιμότητας αυτόν τον μήνα, με στόχο και ο ιδιωτικός τομέας ν’ άναλάβει το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογεί σε θέματα προσβασιμότητας», ανέφερε η διευθύντρια της ΕΤΑΠ, Νανά Ασμένη.

Τα ευρήματα των δύο ερευνών εξετάζονται από τον Δήμο Λάρνακας, δήλωσε στην εφημερίδα μας ο δήμαρχος, Ανδρέας Βύρας, προκειμένου να ληφθούν διορθωτικά μέτρα. «Θα τα χρησιμοποιήσουμε και για να λάβουμε μέτρα εναντίον των ιδιωτών, οι οποίοι αποκόπτουν τις προσβάσεις με πινακίδες, τραπέζια, ανθώνες κ.λπ. Ως Δήμος παρείχαμε τεχνική στήριξη στην έρευνα του σωματείου «ένα εμείς» ακριβώς επειδή θέλουμε να λάβουμε μέτρα», σημείωσε.
