Δεκάδες ερωτήματα από πολίτες έφθασαν χθες στον «Φ» μετά την εφαρμογή του νέου τιμοκαταλόγου φαρμάκων από το υπουργείο Υγείας, η οποία έφερε μαζί της και αλλαγές στις συνεισφορές, δηλαδή στα ποσά, που καταβάλλουν οι πολίτες στα φαρμακεία κατά την εκτέλεση των συνταγών του Γενικού Συστήματος Υγείας.
Είναι γεγονός ότι οι μεγαλύτερες αλλαγές στις συνεισφορές γίνονται κάθε Φεβρουάριο με την αλλαγή των τιμών των φαρμάκων μέσω των διαδικασιών του υπουργείου Υγείας και σχεδόν κάθε χρόνο, τέτοιες ημέρες παρατηρούνται, μαζικά, αντιδράσεις από πλευράς των πολιτών.
Η πραγματικότητα είναι όμως ότι τα ποσά που καταβάλλονται για εξασφάλιση φαρμάκων του ΓεΣΥ δεν αλλάζουν μόνο μια φορά τον χρόνο, αλλά για το κάθε σκεύασμα υπάρχει πιθανότητα να υπάρξει διαφοροποίηση ανά πάσα στιγμή και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Αυτό επειδή, πέραν της ετήσιας αναθεώρησης των τιμών των φαρμάκων από το υπουργείο Υγείας, υπάρχουν άλλοι τέσσερις λόγοι για τους οποίους μπορεί τα ποσά αυτά να μειωθούν ή να αυξηθούν ή ακόμα και να εκμηδενιστούν, σε κάποιες περιπτώσεις.
Σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση του τιμοκαταλόγου και τις συνεπακόλουθες αναθεωρήσεις στα ποσά που καταβάλλουν οι πολίτες για τα φάρμακα του ΓεΣΥ, πρέπει, επίσης, να τονιστεί ότι οι αυξήσεις παρατηρούνται σε σχετικά μικρό αριθμό φαρμάκων σε σχέση με το σύνολο των φαρμακευτικών προϊόντων που έχουν στη διάθεση τους οι ασθενείς.
Για παράδειγμα, φέτος, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών του υπουργείου Υγείας, υπό επικαιροποίηση τέθηκαν συνολικά 3.245 φάρμακα. Από αυτά, στα 1.827 προέκυψε μείωση στη χονδρική τιμή πώλησης τους, σε 488 προέκυψε αύξηση και σε 930 φάρμακα οι τιμές παρέμειναν σταθερές. Από το σύνολο των 6.081 φαρμάκων που περιλαμβάνονται στον τιμοκατάλογο, οι τιμές 2.836 σκευασμάτων δεν αναθεωρούνται αφού, είτε ανήκουν στην κατηγορία των φθηνών φαρμάκων, δηλαδή πωλούνται σε τιμές κάτω των €10 ή πρόκειται για μη συνταγογραφούμενα φάρμακα των οποίων οι τιμές καθορίζονται από την αγορά και όχι από το υπουργείο Υγείας.
Από αυτή την επικαιροποίηση των τιμών των φαρμάκων από το υπουργείο Υγείας, επηρεαστήκαν οι συνεισφορές μόνο 301 φαρμάκων του ΓεΣΥ. Συγκεκριμένα, σε συνολικά 179 προέκυψε αύξηση και σε 122 μείωση της συνεισφοράς, ενώ σε 2.179 φάρμακα του ΓεΣΥ δεν υπήρξε καμία διαφοροποίηση.
Οι λόγοι που αλλάζουν τα ποσά που πληρώνουν οι πολίτες
1. Αναθεώρηση του τιμοκαταλόγου από το υπουργείο Υγείας: Οι τιμές των φαρμάκων που περιλαμβάνονται στον τιμοκατάλογο φαρμάκων ο οποίος καταρτίζεται από την Επιτροπή Ελέγχου Τιμών των φαρμάκων του υπουργείου Υγείας αυξομειώνονται ανάλογα με τον μέσο όρο τιμών στις οποίες διατίθεται το κάθε φάρμακο στις χώρες αναφοράς του συστήματος τιμολόγησης της Κύπρου. Χρησιμοποιείται η μέθοδος «reference pricing» και οι τιμές προκύπτουν από τον μέσο όρο των μέγιστων χονδρικών τιμών συγκεκριμένων/ καθορισμένων χωρών αναφοράς συν3% για τα έξοδα εισαγωγής. Στην όλη διαδικασία δεν έχει καμία εμπλοκή ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας.
2. Ένταξη στο ΓεΣΥ σκευασμάτων φθηνότερων από τα προϋπάρχοντα φάρμακα: Στον κατάλογο φαρμακευτικών προϊόντων του ΓεΣΥ τα φάρμακα χωρίζονται σε κατηγορίες και στην κάθε κατηγορία υπάρχουν περισσότερα από δύο διαφορετικά αντίστοιχα και μεταξύ τους ανταλλάξιμα φάρμακα. Για το φθηνότερο από τα φάρμακα της κάθε κατηγορίας ο πολίτης δεν καταβάλλει καμία συνεισφορά. Πληρώνει μόνο €1 ως συμπληρωμή για την εκτέλεση συνταγής. Για τα υπόλοιπα, πληρώνει τη διαφορά στην τιμή τους με την τιμή του φθηνότερου της κατηγορίας. Αλλαγή προκύπτει εάν, για παράδειγμα, σε μια κατηγορία φαρμάκων υπάρχουν στον κατάλογο φαρμακευτικών προϊόντων του ΓεΣΥ, τρία διαθέσιμα αντίστοιχα φάρμακα και ενταχθεί και τέταρτο σκεύασμα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει το ενδεχόμενο η σειρά κατάταξης των φαρμάκων να αλλάξει ανάλογα με την τιμή του σκευάσματος που εντάχθηκε τελευταίο στο Σύστημα. Δηλαδή, εάν το καινούριο σκεύασμα είναι φθηνότερο του σκευάσματος το οποίο προηγουμένως ήταν το φθηνότερο και ο πολίτης πλήρωνε €1 για να το πάρει, τότε ο πολίτης εάν εξακολουθήσει να παίρνει το σκεύασμα που έπαιρνε προηγουμένως δεν θα πληρώνει μόνο €1 αλλά θα καταβάλλει και τη διαφορά στην τιμή του με την τιμή του νέου/ φθηνότερου φαρμάκου.
3. Παρέρχεται ο χρόνος προστασίας του διπλώματος ευρεσιτεχνίας: Τα φάρμακα με την είσοδο τους στην αγορά (διεθνώς) κατέχουν το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το οποία βρίσκεται σε ισχύ για συγκεκριμένο αριθμό ετών (που ισχύει διεθνώς). Με τη λήξη του χρόνου προστασίας του διπλώματος ευρεσιτεχνίας (της πατέντας δηλαδή) άλλες εταιρείες έχουν το δικαίωμα παραγωγής πιστών αντιγράφων του φαρμάκου. Δηλαδή γενόσημων. Συνήθως, σε μικρό χρονικό διάστημα από τη λήξη της πατέντας κάνουν την εμφάνιση τους τα γενόσημα φάρμακα τα οποία επί το πλείστο είναι αρκετά πιο φθηνά και εντάσσονται στο ΓεΣΥ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το πρωτότυπο σκεύασμα να αλλάξει σειρά κατάταξης και ως εκ τούτου να μην καταβάλλεται μόνο €1 για την εξασφάλιση του. Δηλαδή, εάν το φθηνότερο γενόσημο που θα ενταχθεί στοιχίζει €10 (το οποίο ο δικαιούχος παίρνει με €1) και το πρωτότυπο €25, τότε ο πολίτης ο οποίος προηγουμένως έπαιρνε το πρωτότυπο με €1 τώρα, αν συνεχίσει να το παίρνει θα πληρώσει €1 συμπληρωμή, συν €15 ως συνεισφορά.
4. Όταν αυξάνεται ο αριθμός των αντίστοιχων φαρμάκων σε μια κατηγορία: Όταν ένα σκεύασμα για αρκετό καιρό ήταν το μοναδικό της κατηγορίας του στον κατάλογο φαρμακευτικών προϊόντων του ΓεΣΥ –ανεξαρτήτως διπλώματος ευρεσιτεχνίας– και στη συνέχεια μια άλλη εταιρεία προχώρησε στην ένταξη του δικού της σκευάσματος το οποίο ανήκει στην ίδια κατηγορία και είναι φθηνότερο αυτού που προϋπήρχε, τότε το φάρμακο που ο πολίτης λάμβανε, παύει να διατίθεται με ένα μόνο €1 συμπληρωμή και αρχίζει να πληρώνει και τη διαφορά στην τιμή του με την τιμή του φαρμάκου που εντάχθηκε στο ΓεΣΥ στη συνέχεια. Δηλαδή, εάν για παράδειγμα το πρώτο σκεύασμα έχει τιμή (στον τιμοκατάλογο του υπουργείου Υγείας) €10 και το νέο φάρμακο έχει τιμή €5, ο πολίτης θα πληρώσει ως συνεισφορά €5 και όχι €1 όπως πλήρωνε προηγουμένως
5. Όταν ανανεώνεται ο χρόνος ισχύος των συμπληρωμών του ΓεΣΥ: Με την αρχή κάθε νέου χρόνου οι ασθενείς αρχίζουν να επιβαρύνονται με τις συμπληρωμές, με οροφή €75 το έτος για τους χαμηλοσυνταξιούχους, λήπτες ΕΕΕ και παιδιά μέχρι 21 ετών και €150 το έτος για τον γενικό πληθυσμό (εκτός εξαιρέσεων). Αυτό σημαίνει ότι, όσον αφορά τα φάρμακα, οι δικαιούχοι επιβαρύνονται με €1 συμπληρωμή για κάθε φάρμακο που περιλαμβάνεται στην συνταγή που εκτελεί στο φαρμακείο του ΓεΣΥ. Για παράδειγμα, αν κάποιος εκτελεί κάθε μήνα συνταγή με πέντε φάρμακα, πέραν της όποιας συνεισφοράς, επιβαρύνεται με €5 συμπληρωμή. Όταν φθάσει στην οροφή της συμπληρωμής του για το τρέχον έτος, επηρεάζεται και το συνολικό ποσό που θα καταβάλει κατά την εξασφάλιση των φαρμάκων του αφού θα σταματήσει (μέχρι την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους), να πληρώνει τα €5.
Σε κάθε περίπτωση, οι πολίτες μπορούν να αποταθούν στον γιατρό ή τον φαρμακοποιό τους για να τους συμβουλεύσει σχετικά εάν η συνεισφορά που πληρώνει παρουσίασε σημαντική αύξηση και ο ίδιοι επιθυμούν να πληρώνουν μόνο €1 συμπληρωμή.
