Αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή της μείζονος Λεμεσού τα οποία έχουν ήδη ολοκληρωθεί θα εξεταστούν εκ των υστέρων από την Περιβαλλοντική Αρχή. Στόχος η έκδοση πιστοποιητικού συμβατότητας για το περιβάλλον, που θεωρείται απαραίτητο για τη συγχρηματοδότηση του έργου από το Ταμείο Συνοχής. Το έργο έχει ενταχθεί στο Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021 -2027», και η Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Συντονισμού και Ανάπτυξης (ΕΠΣΑ), είναι υπεύθυνη για την επαλήθευση και εγκυρότητα των δηλωθέντων δαπανών. Για τη συμβατότητα των συγχρηματοδοτούμενων έργων με τις κοινοτικές και εθνικές πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος λαμβάνεται η γνώμη του Τμήματος Περιβάλλοντος.
Στις περιπτώσεις Σχεδίων Χορηγιών, όπως η συγκεκριμένη με προϋπολογισμό €20 εκατ. και συνεισφορά 85% της ΕΕ, ο αρμόδιος ενδιάμεσος φορέας, στην προκειμένη ο Επαρχιακός Οργανισμός Αυτοδιοίκησης Λεμεσού (Τεχνικές Υπηρεσίες – Πρώην Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λεμεσού – Αμαθούντας), έπρεπε να υποβάλει για έλεγχο στο Τμήμα Περιβάλλοντος το σχέδιο και να εξασφαλίσει πιστοποίηση συμβατότητας για το περιβάλλον στο επίπεδο του σχεδίου και κατ’ επέκταση για το σύνολο των έργων που προωθούνται κάτω από αυτό. Κάτι τέτοιο δεν έγινε και τώρα οι αρμόδιοι φορείς τρέχουν για την εξασφάλισή του. Για τον σκοπό αυτό ετοιμάστηκε έκθεση πληροφοριών τον περασμένο Νοέμβριο, υποβλήθηκε αυτές τις ημέρες στο Τμήμα Περιβάλλοντος, και αναμένεται η αξιολόγηση και η έκδοση του απαραίτητου πιστοποιητικού συμβατότητας. Σύμφωνα με την έκθεση, το έργο εκτελέστηκε μεταξύ Μαρτίου 2021 και Σεπτεμβρίου 2023.
Το έργο αφορά στην κατασκευή συστήματος δικτύου συλλογής όμβριων υδάτων συνολικού μήκους 21 χιλιομέτρων, αποτελεί μέρος του σχεδιασμού του ΕΟΑ για συνολική αντιπλημμυρική προστασία της μείζονος Λεμεσού και αναμένεται να συμβάλει ουσιαστικά στην εξάλειψη του προβλήματος των πλημμυρών στη Λεμεσό. Εκτείνεται σε πέντε δήμους (Λεμεσού, Αγίου Αθανασίου, Κάτω Πολεμιδιών, Μέσα Γειτονιάς και Γερμασόγειας) και το μεγαλύτερο μέρος του κατασκευάστηκε σε δημόσιους δρόμους.
Με τα έργα προστατεύεται από πλημμύρες περιοχή έκτασης περίπου 17.000 εκταρίων και πληθυσμού 75.000 πολιτών.
Το έργο αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη αντιπλημμυρική προστασία επιλεγμένων περιοχών της μείζονος Λεμεσού, οι οποίες επηρεάζονταν συχνά από πλημμύρες. Συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση του φαινομένου, το οποίο οφειλόταν κυρίως σε ανεξέλεγκτες απορροές που κατευθύνονταν προς τις κατάντη περιοχές ή εγκλωβίζονταν, καθώς και στην πολεοδόμηση περιοχών που εμπόδιζαν τη φυσική ροή των όμβριων υδάτων προς τα υδάτινα σώματα.
Στην έκθεση πληροφοριών αναφέρεται ότι αποτελεί αναγκαιότητα μια εκ των υστέρων αξιολόγηση (ex-post assessment), όπου θα γίνεται ανάλυση και αξιολόγηση των επιπτώσεων του έργου, αφού αυτό έχει ολοκληρωθεί. Αυτή η αξιολόγηση, σημειώνεται, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση του έργου από το Ταμείο Συνοχής.
Η εκτέλεση των αντιπλημμυρικών έργων πραγματοποιήθηκε εντός των διοικητικών ορίων του συστήματος αποχέτευσης όμβριων και λυμάτων του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας (νυν Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης Λεμεσού). Συγκεκριμένα, η περιοχή μελέτης του αντιπλημμυρικού έργου αφορά την περιοχή των Κάτω Πολεμιδιών, Εκάλης και Νέας Εκάλης (νότια του αυτοκινητόδρομου Λευκωσίας – Λεμεσού), Αγίου Αθανασίου, Μέσα Γειτονιάς και Γερμασόγειας. Το έργο εκτελέστηκε σε φάσεις με καθορισμένη διάρκεια, ώστε να μειωθεί η κυκλοφοριακή συμφόρηση. Οι εργασίες περιλάμβαναν την κατασκευή σωληνωτών αγωγών, καθώς επίσης και τετραγωνικών αγωγών αποχέτευσης όμβριων από οπλισμένο σκυρόδεμα. Πραγματοποιήθηκαν επίσης εργασίες παλινόρθωσης των επιφανειών δρόμων και πεζοδρομίων που επηρεάστηκαν. Επιπλέον, στην περιοχή της Γερμασόγειας έγινε εγκατάσταση ελαιοδιαχωριστή, σύμφωνα με απαιτήσεις του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ). Όσον αφορά τη διαμόρφωση των εκβολών στον ποταμό Γαρύλλη, ακολουθήθηκαν οι υποδείξεις του ΤΑΥ, καθότι αποτελεί το αρμόδιο τμήμα για τους ποταμούς, και κατασκευάστηκαν gabions (πυθμένας από οπλισμένο σκυρόδεμα 50 εκατοστών ο οποίος επενδύθηκε) και τοίχος αντιστήριξης.
Προέκυψαν 200.000 τόνοι μπάζα
Σύμφωνα με την έκθεση πληροφοριών, πριν την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών, κρίθηκε απαραίτητο όπως διαπιστωθούν οι υπόγειες εδαφικές συνθήκες, καθώς και η κατάσταση του ασφαλτοστρώματος κατά μήκος της διαδρομής των προτεινόμενων αγωγών αποστράγγισης. Επομένως, έγιναν ανασκαφές 52 δοκιμαστικών λάκκων, μέγιστου βάθους 3,5 μέτρων ή μέχρι να βρεθεί βράχος σε καθορισμένες θέσεις κατά μήκος των δρόμων όπου θα πραγματοποιούνταν τα έργα. Οι κατασκευαστικές εργασίες διήρκησαν 30 μήνες, με το κόστος να ανέρχεται περίπου στα €20.541.000.
Η περιοχή μελέτης του αντιπλημμυρικού έργου αφορά την αστική και περι-αστική περιοχή της επαρχίας Λεμεσού. Το δίκτυο όμβριων υδάτων βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από διάφορα είδη χρήσεων γης και αναπτύξεων της περιοχής, ενώ εμπίπτει σε περιοχή στην οποία επικρατούν κυρίως οικιστικές και μεικτές χρήσεις. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν σε δρόμους κατοικημένων περιοχών, εμπορικούς δρόμους και σε άδεια τεμάχια εκτός οδικού δικτύου. Στις περιοχές όπου έγιναν οι εργασίες, καθώς και στις γύρω ζώνες, υπήρχαν κτίρια που στεγάζουν καταστήματα, πρατήρια καυσίμων, κέντρα αναψυχής, εστιατόρια, καφετέριες, γραφεία, σχολεία και εκκλησίες. Σε κτήρια όπου μαζεύεται μεγάλος αριθμός ατόμων, όπως κέντρα αναψυχής, σχολεία και εκκλησίες, δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή ώστε να παραμείνουν ασφαλή και προσβάσιμα καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών. Επιπλέον, κατά την υλοποίηση του έργου λήφθηκαν όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να εξασφαλιστεί η ασφαλής πρόσβαση των πεζών στα υποστατικά που επηρεάζονταν, καθώς και η απρόσκοπτη κυκλοφορία στους δημόσιους δρόμους. Στην περιοχή υπήρχαν ψηλά δέντρα και στύλοι της ΑΗΚ και CYTA, που σταθεροποιήθηκαν προσωρινά όπου απαιτήθηκε, ώστε να αποφευχθεί η αποσταθεροποίησή τους κατά τις εκσκαφές. Κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών προέκυψαν μπάζα εκσκαφών της τάξεως των 200.000 τόνων.
