Με θετικό πρόσημο έκλεισε ο πρώτος χρόνος της Ολιστικής Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης (ΟΣΔ) στα σχολεία όλων πλέον των εκπαιδευτικών βαθμίδων, όπως αυτή εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τη σχολική χρονιά 2023 – 2024.
Παρά τις έντονες αντιδράσεις που υπήρξαν τότε, κυρίως από πλευράς μερίδας γονέων, η ΟΣΔ εφαρμόστηκε και σε Λύκεια και Τεχνικές Σχολές και αξιολογήθηκε από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ) του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, το οποίο απευθύνθηκε με ερωτήματα σε εκπαιδευτικούς, διευθυντές σχολείων, μαθητές και γονείς.
Στην αξιολόγηση της ΟΣΔ, την οποία κατέχει ο «Φ», σημειώνονται τα ακόλουθα:
> Στο ερώτημα: «Ποιες είναι οι απόψεις των εκπαιδευτικών που διδάσκουν τη ΣΔ στην Προδημοτική, στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο και στα Λύκεια/ΤΕΣΕΚ όσον αφορά στην υλοποίηση και συμμετοχή τους σε αυτήν;», οι εκπαιδευτικοί βρήκαν εύκολη τη διδασκαλία της πλειοψηφίας των ενοτήτων. Εντούτοις, συγκεκριμένες ενότητες αναφέρθηκαν ως δυσκολότερες στη διδασκαλία τους, τόσο από τους εκπαιδευτικούς Δημοτικής («Αναπαραγωγικά και ιδιωτικά μέρη του σώματος» – A’ Τάξη, «Οικογένεια» – Β’ Τάξη και «Ονείρωξη», «Sexting», «Αυνανισμός» και «Grooming» – Στ’ τάξη), όσο και τους εκπαιδευτικούς Λυκείου («Ενδυνάμωση εαυτού: Αποδόμηση στερεοτύπων φύλου» – Α’, Β’, Γ’ Λυκείου, «Ενδυνάμωση εαυτού: Αποδόμηση στερεοτύπων – Συμπερίληψη» – Α’, Β’, Γ’ Λυκείου , «Οριοθέτηση και Συναίνεση σε μια σχέση» – Α’, Β, Γ’ Λυκείου).
Σε σχέση με τη συμμετοχή τους στην ΟΣΔ ανέφεραν πως η στάση γονέων/κηδεμόνων αποτελεί τον παράγοντα που δυσκολεύει περισσότερο τη διδασκαλία. Επιπλέον, ο παράγοντας «ελλιπείς γνώσεις για σωστή διαχείριση από μέρους των εκπαιδευτικών» αναφέρθηκε σε μεγαλύτερο βαθμό και από τις τέσσερις κατηγορίες των εκπαιδευτικών ότι τους δυσκολεύει στη διαχείριση ζητημάτων ΣΔ που προκύπτουν στην καθημερινότητα του σχολείου. Σε σχέση με τις εισηγήσεις για βελτίωση της παρεχόμενης ΣΔ, ο παράγοντας «επιμόρφωση εκπαιδευτικών» αναφέρθηκε σε μεγάλο βαθμό. Τέλος, ως προς τη γενική αποτίμηση της ΣΔ, διαφάνηκε ότι οι εκπαιδευτικοί συμφωνούν πως πρέπει να διδάσκεται από το Νηπιαγωγείο.
> Στο ερώτημα: «Ποιες είναι οι απόψεις των μαθητών/μαθητριών που φοιτούν στο Λύκειο/ΤΕΣΕΚ για τη συμμετοχή τους στη ΣΔ;», στις θετικές απόψεις περιλαμβάνονται η σωστή παιδαγωγικά προσέγγιση διδασκαλίας των ενοτήτων, η ευκαιρία που δίνεται για απόκτηση γνώσεων και η ευαισθητοποίηση σε θέματα σεξουαλικής αγωγής, το θετικό προφίλ του εκπαιδευτικού, η δυνατότητα για σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ μαθητών και η δημιουργία ενός ασφαλούς πλαισίου μάθησης. Ωστόσο, υπήρξε προβληματισμός για πτυχές όπως το περιεχόμενο που διδάσκονταν, το οποίο προσδοκούσαν να είναι διαφορετικό, στην επαναληψιμότητα που χαρακτήριζε τα μαθήματα, σε θέματα σχηματισμού των ομάδων, σε ανωριμότητα συμμαθητών/συμμαθητριών και στον χρόνο συμμετοχής στα σχετικά μαθήματα. Οι εισηγήσεις των μαθητών για βελτιωτικά μέτρα αφορούσαν στη συστηματικότερη συμμετοχή τους στη ΣΔ, στη μεγαλύτερη έμφαση στο θέμα της σεξουαλικής επαφής, στη σωστή επιλογή εκπαιδευτικών που διδάσκουν και στην αποφυγή συζήτησης «αυτονόητων» θεμάτων.
> Στο ερώτημα: «Ποιες είναι οι απόψεις των γονέων/κηδεμόνων των μαθητών που λαμβάνουν ΣΔ;», προκύπτει ότι θεωρούν σε πολύ μεγάλο βαθμό ότι όλες οι ενότητες είναι χρήσιμες και είναι σημαντικό να διδάσκονται. Πιστεύουν ότι η ΣΔ πρέπει να διδάσκεται στο σχολείο όμως δεν έχουν ξεκάθαρη άποψη για το πότε θα ήταν καλύτερα να ξεκινά η διδασκαλία της. Για αυτούς, η ΣΔ θεωρείται ως μια θετική συνθήκη για τη δημόσια εκπαίδευση. Ωστόσο, θεωρούν ως αρνητική την πιθανή διδασκαλία ζητημάτων από εξωτερικούς συνεργάτες και εισηγήθηκαν η διδασκαλία των ενοτήτων να γίνεται αποκλειστικά από εκπαιδευτικούς, να διατηρηθούν οι υφιστάμενες ώρες διδασκαλίας, να συμμετέχουν οι γονείς/κηδεμόνες σε διαβουλεύσεις και να δημιουργηθεί εγχειρίδιο για τους μαθητές.
> Στο ερώτημα: «Ποιες είναι οι απόψεις των διευθυντών και στελεχών του υπουργείου Παιδείας για την εφαρμογή της ΟΣΔ στα σχολεία», οι απόψεις των διευθυντών βρίσκονται σε συμφωνία με τις απόψεις των εκπαιδευτικών. Φαίνεται πως η στάση γονέων/κηδεμόνων αποτελεί τον παράγοντα που δυσκολεύει περισσότερο τη διδασκαλία. Επιπρόσθετα, οι «ελλιπείς γνώσεις για σωστή διαχείριση από μέρους των εκπαιδευτικών» δυσκολεύουν τη διαχείριση ζητημάτων ΣΔ που προκύπτουν στην καθημερινότητα του σχολείου, η «επιμόρφωση εκπαιδευτικών» αποτελεί σημαντικό σημείο βελτίωσης και η ΣΔ πρέπει να διδάσκεται στο σχολείο και συγκεκριμένα από το Νηπιαγωγείο. Όσον αφορά στην υλοποίηση κανονισμών και διαδικασιών που σχετίζονται με την πολιτική για την ΟΣΔ, καταδεικνύεται πως οι διευθυντές πιστεύουν σε μεγάλο βαθμό ότι όλα τα θέματα έχουν σχέση με την υλοποίηση της ΟΣΔ, με σημαντικότερους τους κανονισμούς όσον αφορά στην «Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών/μαθητριών για τα δικαιώματά τους», τις «Διαδικασίες που αφορούν στη διαχείριση περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης ανηλίκων» και στη «Διδασκαλία ενοτήτων/θεμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης».
Τα στελέχη του Υπουργείου αναφέρθηκαν θετικά στη στοχευμένη και καλά σχεδιασμένη επιμόρφωση εκπαιδευτικών, στην τάση που παρατηρείται για ενίσχυση της διδασκαλίας των ενοτήτων της ΣΔ στα σχολεία από τους εκπαιδευτικούς και στη θετική επίδραση που παρατηρήθηκε στους μαθητές. Με προβληματισμό ανάφεραν ότι ίσως κάποιες φορές να μην διδάσκεται ως ολότητα και διαθεματικά, επισημαίνοντας ότι ίσως να συνδέεται η ΣΔ με την προσωπική ευθύνη του ατόμου και όχι με την κοινωνική διάστασή της.
