Επικίνδυνες οικοδομές: Νόμος για να σταματήσουν να πέφτουν τα μπαλκόνια

Όλα δείχνουν πως όσοι νοικιάζουν επικίνδυνες οικοδομές αδιαφορώντας για την ασφάλεια των ενοίκων, των περιοίκων ή και των διερχομένων θα τα βρουν σκούρα, δεδομένου ότι το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο που αφορά τις επικίνδυνες οικοδομές και τον περιοδικό τους έλεγχο, έτυχε ήδη νομοτεχνικής επεξεργασίας και σύντομα κατατίθεται στη Βουλή προς συζήτηση και έγκριση.

Όπως πληροφορείται ο «Φ», από το αρχικό νομοσχέδιο αφαιρέθηκε πρόνοια η οποία έδινε στις αρμόδιες υπηρεσίες το δικαίωμα να βάλουν χέρι σε τραπεζικούς λογαριασμούς ιδιοκτητών οι οποίοι αρνούνταν να πληρώσουν το κόστος στήριξης των οικοδομών τους το οποίο μέχρι τώρα επωμίζονταν εμμέσως οι υπόλοιποι πολίτες, μέσω των φορολογιών που επέβαλλαν οι οικείες Τοπικές Αρχές. Ωστόσο, φαίνεται να παραμένει η αρχική πρόνοια με βάση την οποίαν το ακίνητο δεσμευόταν και δεν μπορούσε να πωληθεί χωρίς να εξοφληθούν οι σχετικές οφειλές.

Βεβαίως, το νομοσχέδιο, θα περάσει από τη βάσανο της Βουλής, οπόταν κάποιες πρόνοιες είναι δυνατόν να διαφοροποιηθούν. Σημειώνεται πάντως, πως ούτε οι νέοι Δήμοι ούτε οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης θέλουν να φορτωθούν τις επικίνδυνες οικοδομές, αφού είναι κοινώς παραδεκτό πως μόνο ζημιές απέφερε η διαχείρισή τους, δεδομένου ότι πολλοί ιδιοκτήτες δεν ενδιαφέρονταν να τις στηρίξουν με δικά τους έξοδα.  Το ποιος θα αναλάβει «τον μπελά» θα αποφασιστεί από τη Βουλή.

Μια άλλη πτυχή η οποία οδηγεί στη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης και η οποία άπτεται της ασφάλειας των πολιτών, αφορά τον περιοδικό έλεγχο των οικοδομών, ο οποίος θεσμοθετείται μαζί με το θέμα των επικίνδυνων οικοδομών στο πλαίσιο του υπό συζήτηση νομοσχεδίου, υπό τον τίτλο «ο περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023)».

Τον περιοδικό έλεγχο των οικοδομών είχε προτείνει το ΕΤΕΚ και οι διαδοχικές καταρρεύσεις μπαλκονιών ή και άλλων αστοχιών, θεωρεί ότι το δικαιώνουν.

Ανάμεσα σε άλλα, στο προωθούμενο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και οι ακόλουθες πρόνοιες, κάποιες εκ των οποίων δυνατό να διαφοροποιηθούν κατά τη διάρκεια της συζήτησής του.

Σε περίπτωση που η αρμόδια Αρχή είναι πεπεισμένη ότι οποιαδήποτε οικοδομή ή μέρος της, κατοικημένη ή όχι, βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση, ώστε να καθίσταται επικίνδυνη και ότι είναι επιβεβλημένη η λήψη μέτρων για άρση του κινδύνου, δύναται να εκδώσει σχετική απόφαση και να επιδώσει σχετική ειδοποίηση προς τον ιδιοκτήτη, με την οποία:

Ενημερώνει το ίδιο και τους διαμένοντες στην οικοδομή για την απόφαση που λήφθηκε (για λήψη μέτρων), καθώς και για τους λόγους οι οποίοι υποστηρίζουν την απόφαση αυτή και να τους καλεί όπως, εντός προθεσμίας που καθορίζεται στην ειδοποίηση, να εγκαταλείψουν και να εκκενώσουν την οικοδομή.

Σε περίπτωση που πρόσωπο που διαμένει σε αυτήν αρνείται να εγκαταλείψει και να εκκενώσει την οικοδομή, η αρμόδια αρχή αιτείται μονομερώς (ex parte) την έκδοση διατάγματος Δικαστηρίου για την απομάκρυνση προσώπων και την εκκένωση της οικοδομής.

Η αρμόδια Αρχή, στην περίπτωση που η οφειλή υπερβαίνει τις €5000 και τα προβλεπόμενα μέτρα που προωθεί δεν αποδώσουν, δύναται (κατόπιν εγγραφής εμπράγματου βάρους) να προωθήσει την εφαρμογή των σχετικών άρθρων του περί Πολιτικής Δικονομίας Νόμου για πώληση της ακίνητης ιδιοκτησίας προς εκτέλεση χωρίς τη συναίνεση του ιδιοκτήτη που οφείλει τα έξοδα τα οποία επιβαρύνθηκε η αρμόδια Αρχή. 

Πρόσωπο το οποίο παραλαμβάνει την ειδοποίηση αλλά δεν προβαίνει στις δέουσες ενέργειες για υλοποίηση των αναγκαίων εργασιών εντός της καθορισθείσας προθεσμίας, διαπράττει αδίκημα και σε περίπτωση πρώτης καταδίκης υπόκειται σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τον ένα χρόνο ή/και σε αποπληρωμή των εξόδων που επιβαρύνθηκε η αρμόδια Αρχή ή σε πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις €20.000.

Σε περίπτωση δεύτερης ή μεταγενέστερης καταδίκης, υπόκειται σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή και σε πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις €40.000.

Περιοδικός προληπτικός έλεγχος

Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, για σκοπούς πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου της επικινδυνότητας των οικοδομών, καθίσταται υποχρεωτική η συντήρηση και ο περιοδικός έλεγχος οικοδομών ή και μονάδων. Κάθε ιδιοκτήτης οικοδομής οφείλει να την συντηρεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μην καταστεί δυνητικά επικίνδυνη οικοδομή ή επικίνδυνη οικοδομή.

Ο υπουργός Εσωτερικών, αφού διαβουλευθεί με τις αρμόδιες Αρχές και το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου, καθορίζει με κανονιστικής φύσης διάταγμα του που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας:

(α) Τις κατηγορίες οικοδομών και τη συχνότητα διενέργειας των περιοδικών ελέγχων ανά κατηγορία. 

(β) Τα χρονικά διαστήματα των περιοδικών ελέγχων, περιλαμβανομένου και του πρώτου περιοδικού ελέγχου, τα οποία θα κυμαίνονται από 2 μέχρι 20 έτη αναλόγως της κατηγοριοποίησης της οικοδομής, λαμβανομένης υπόψιν και της κατηγορίας σπουδαιότητας που ορίζεται στους ευρωκώδικες και προδιαγράφονται στους περί Οδών και Οικοδομών Κανονισμούς, καθώς και την ημερομηνία ανέγερσης της οικοδομής σε αντιστοιχία με την ημερομηνία θέσπισης των κωδίκων διενέργειας στατικής ή/και αντισεισμικής μελέτης.

Υποχρεώσεις ιδιοκτητών

Οι ιδιοκτήτες μεριμνούν για την διενέργεια του περιοδικού ελέγχου στην οικοδομή τους, βάσει των καθοριζομένων στο Διάταγμα που εκδίδεται δυνάμει του εδαφίου (2) και προς τούτο διορίζουν μελετητή, ο οποίος είναι μέλος του Μητρώου Μελετητών και Επιβλεπόντων Μηχανικών και ο οποίος είναι εξουσιοδοτημένος από το ΕΤΕΚ για τη διενέργεια του περιοδικού ελέγχου για την αντίστοιχη κατηγορία οικοδομής.

Ποιες οικοδομές θεωρούνται επικίνδυνες

Με βάση το νομοσχέδιο, «επικίνδυνη οικοδομή» σημαίνει οικοδομή ή μέρος οικοδομής, που παρουσιάζει και εμφανίζει σημεία φθοράς και/ή βλάβης και/ή μετατροπές και/ή προσθήκες που καθιστούν ορατό τον κίνδυνο για την ασφαλή της χρήση, για τα πρόσωπα που διαμένουν σε αυτήν ή στη γειτονική οικοδομή ή για τους διερχομένους ή για τις γειτονικές οικοδομές.

Η επικινδυνότητα μπορεί να σχετίζεται με την παλαιότητα, ή τη μη  συντήρηση ή και βλαβών (λόγω καταστροφικού συμβάντος) ή ένεκα κακής θεμελίωσης ή κακής ποιότητας ή σύνθεσης υλικών ή κακοτεχνίας και/ή κακής δόμησης ή ακόμη ένεκα δομικών ελαττωμάτων ή διάβρωσης ή ελλειμμάτων πυροπροστασίας.

Δικαιώματα ιδιοτήτη

Ο ιδιοκτήτης ή οι ιδιοκτήτες της οικοδομής υποχρεούνται να συμμορφώνονται με την ειδοποίηση της αρμόδιας υπηρεσίας και δύνανται να ζητήσουν όπως επαναληφθεί η επιθεώρηση, εντός προθεσμίας η οποία καθορίζεται από την αρμόδια Αρχή λαμβάνοντας υπόψιν το χρονικό περιθώριο που έχει καθοριστεί για την άρση της επικινδυνότητας (της οικοδομής ή μονάδας), μέχρις ότου η επιθεώρηση καταδείξει ότι η οικοδομή ή η μονάδα δεν παρουσιάζει φθορά ή βλάβη ή προσθήκη ή επέμβαση η οποία την καθιστά επικίνδυνη,

Ο ιδιοκτήτης/κάτοχος της οικοδομής αυτής, εντός περιόδου που δεν υπερβαίνει τους τρείς μήνες από τη λήψη των προαναφερθέντων μέτρων, οφείλει να προσκομίσει στην αρμόδια Αρχή βεβαίωση του μελετητή/επιβλέποντα ότι έχουν ληφθεί τα μέτρα και ότι έχει αρθεί και/ή αποκατασταθεί η φθορά ή/και βλάβη της οικοδομής.