Παρεμβαίνει η Κύπρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και προτείνει λύσεις οι οποίες θα βοηθήσουν, κυρίως τα μικρά σε πληθυσμό, κράτη και θα σμικρύνουν τις ανισότητες που μέχρι σήμερα παρατηρούνται μεταξύ των χωρών μελών της Ένωσης και αφορούν τόσο την ταχύτητα εξασφάλισης νέων και καινοτόμων θεραπειών, όσο και τις τιμές στις οποίες οι κατασκευαστές διαθέτουν τα φάρμακα τους, ανάλογα με το μέγεθος των παραγγελιών που τους υποβάλλονται.
Η προσπάθεια του υπουργείου Υγείας για εξεύρεση νομικά ορθής μεθόδου για κοινή αγορά φαρμάκων στην Ε.Ε. άρχισε πριν από αρκετούς μήνες με την ανταπόκριση των κρατών μελών να είναι τέτοια που να δικαιολογεί προώθηση για εφαρμογή των όσων η Κύπρος πρότεινε από το περασμένο καλοκαίρι.
Μεγάλο ζητούμενο, κυρίως για τα μικρά σε πληθυσμό κράτη, οι τιμές στις οποίες εξασφαλίζονται τα φάρμακα για τους πολίτες τους αφού αναπόφευκτά οι μικρές αγορές δεν θεωρούνται συμφέρουσες από τις κατασκευάστριες εταιρείες.
Όπως εκτιμά το υπουργείο Υγείας η εφαρμογή της πρότασης της Κύπρου, θα βοηθήσει στην εξασφάλιση ευνοϊκότερων τιμών των φαρμάκων και κατ΄ επέκταση στην χαμηλότερη αποζημίωσης τους από τα συστήματα υγείας (μεταξύ αυτών και του ΓεΣΥ), εφόσον η διαπραγμάτευση με τις φαρμακοβιομηχανίες θα αφορά σε μεγαλύτερο πληθυσμό ασθενών.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Δαμιανός προχώρησε και σε επίσημη παρουσίαση της Κυπριακής πρότασης στην Ε.Ε. ενώ την περασμένη εβδομάδα ενημερώθηκε για τις εξελίξεις γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα και το Υπουργικό Συμβούλιο.
Σε γενικές γραμμές η πρόταση της Κύπρου προβλέπει την εθελοντική συμμετοχή των κρατών μελών σε διαδικασίες κοινών προσφορών που θα προκηρύσσονται αμέσως μετά την διαδικασία αξιολόγησης των νέων φαρμάκων.
Την πρωτοβουλία της Κύπρου, έχουν ήδη συνυπογράψει Κροατία, Δανία, Ελλάδα, Λετονία, Μάλτα και Σλοβενία ενώ Εσθονία, Λιθουανία, Πορτογαλία και Τσεχία έχουν εκφράσει προφορικά την πρόθεση τους να την υποστηρίξουν.
Κατά τη παρουσίαση της πρότασης του στο Υπουργικό Συμβούλιο ο Υπουργός Υγείας ενημέρωσε την Κυβέρνηση για τον τρόπο με τον οποίο αυτή, προωθείται στα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ε.Ε. τονίζοντας το γεγονός ότι σκοπός της πρωτοβουλίας είναι η συνεργασία μεταξύ των χωρών οι οποίες θα εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την κοινή προμήθεια, ειδικά, καινοτόμων φαρμάκων.
Μάλιστα η Κύπρος, στοχεύει στην όσο το δυνατό ταχύτερη ολοκλήρωση των διαδικασιών ώστε να γίνει η αρχή και να καταστεί δυνατή η πρώτη κοινή προσφορά για τα καινοτόμα φαρμακευτικά προϊόντα που θα υποβληθούν σε Αξιολόγηση Τεχνολογιών Υγείας (Health Technology Assessment-HTA), για τα οποία τίθεται σε ισχύ σχετικός ευρωπαϊκός Κανονισμός από την 1η Ιανουαρίου 2025.
Σύνδεση της προσφοράς με την αξιολόγηση των φαρμάκων
Η πρόταση του υπουργού Υγείας αρχικά αφορούσε τη συμμετοχή των μικρών κρατών στη διαδικασία της κοινής προσφοράς αφού τα μεγαλύτερα σε πληθυσμό κράτη μπορούν από θέση ισχύος που κατέχουν να εξασφαλίζουν καλύτερες τιμές κατά τη διαπραγμάτευση τους με τους κατασκευαστές φαρμάκων. Στην πορεία της προώθησης της πρότασης του Κύπριου υπουργού Υγείας, διεφάνη ότι ενδιαφέρον για συμμετοχή στη συγκεκριμένη διαδικασία κοινής προκήρυξης προσφοράς για αγορά φαρμάκων, υπάρχει και από πλευράς μεγαλύτερων χωρών, και ως εκ τούτου, αποφασίστηκε ότι θα προταθεί η εθελοντική συμμετοχή κρατών στην κοινή προσφορά, ώστε να μην αποκλείεται κανένα κράτος.
Η πρόταση που ετοιμάζεται με πρωτοβουλία του υπουργού Υγείας Μιχάλη Δαμιανού, προβλέπει την προκήρυξη κοινής προσφοράς για εξασφάλιση νέων εξειδικευμένων φαρμάκων αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης των φαρμάκων αυτών μέσω του προγράμματος αξιολόγησης τεχνολογιών Υγείας.
Η σύνδεση της πρότασης με τη διαδικασία της Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (ΗΤΑ) δεν είναι βεβαίως καθόλου τυχαία αφού από το συγκεκριμένο ευρωπαϊκό πρόγραμμα θα περνούν, θα αξιολογούνται και στη συνέχεια θα εγκρίνονται όλες οι νέες και καινοτόμες θεραπείες.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, που τίθεται σε εφαρμογή από τον Ιανουάριου, έχει στόχο την αξιολόγηση των φαρμάκων αλλά και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού από τα κράτη μέλη και από τα οργανωμένα σύνολα των ασθενών στην Ε.Ε. για την αποτελεσματικότητα και την καταλληλότητα τους σε σύγκριση με υφιστάμενες αντίστοιχες θεραπείες/εξοπλισμούς. Στην πράξη και σύμφωνα με τους όρους εφαρμογής του προγράμματος, με την έναρξη της διαδικασίας αδειοδότησης ενός φαρμακευτικού σκευάσματος ή ιατροτεχνολογικού προϊόντος, οι αρμόδιες εθνικές Αρχές, στην περίπτωση της Κύπρου, οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες, για τα φάρμακα και οι Ιατρικές Υπηρεσίες για τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, θα παραλαμβάνουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όλα τα απαραίτητα δεδομένα για τα χαρακτηριστικά του κάθε προϊόντος αλλά και ερωτηματολόγιο το οποίο θα καλούνται να απαντήσουν και οι ασθενείς.
Αν τα χαρακτηριστικά ενός σκευάσματος/ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, είναι τέτοια που δεν θα βοηθούν ουσιαστικά την υγεία ή την ποιότητα ζωής των ασθενών, τότε και πάλι οι σχετικές απαντήσεις θα καταγράφονται στο ερωτηματολόγιο. Οι απαντήσεις που θα δίνονται σε κάθε περίπτωση από τους ασθενείς και τους επαγγελματίες θα αποστέλλονται από τις αρμόδιες εθνικές Αρχές στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία με τη σειρά της θα ετοιμάζει την «κοινή κλινική αξιολόγηση» στην οποία θα γίνεται μια περίληψη των θέσεων που καταγράφηκαν από όλα τα κράτη – μέλη. Η κοινή κλινική αξιολόγηση, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει καθοριστεί, θα είναι έτοιμη σε διάστημα 30 ημερών από την αδειοδότηση του φαρμάκου ή του ιατροτεχνολογικού προϊόντος από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και ως εκ τούτου, τα συστήματος υγείας των κρατών – μελών θα έχουν στη διάθεση τους πιο νωρίς και με περισσότερες λεπτομέρειες όλα όσα χρειάζονται για να προχωρήσουν στις διαδικασίες διάθεσης των προϊόντων αυτών στους πολίτες.
